Ryszard Widelski, znany również pod różnymi pseudonimami, takimi jak „Irydion”, „Wiara”, „Wiesia”, „Władysław” (w Zrzeszeniu „Wolność i Niezawisłość”) oraz „Żbik” (w Armii Krajowej i WiN), był istotną postacią polskiego ruchu oporu.
Urodził się 19 sierpnia 1913 roku w Warszawie, a swoje życie zakończył tragicznie 28 stycznia 1949 roku, również w Warszawie. Był zaangażowany w działania Armii Krajowej oraz Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”, organizacji, która działała na rzecz niepodległości Polski w trudnych czasach powojennych.
Życiorys
Ryszard Widelski był synem Henryka Stanisława oraz Józefy Julianny z Wiśniewskich. Miał w rodzinie rodzeństwo, w skład którego wchodzili: Tadeusz Antoni, Antoni, Henryk, Helena Barbara oraz Krystyna.
W swoją karierę zawodową związał się z księgowością. Jednak jego życie w wielkim stopniu ukształtowały wydarzenia z czasów II wojny światowej, w trakcie której pełnił rolę dowódcy plutonu w ramach Obwodu Praga Armii Krajowej. Po wojnie, w 1945 roku, ujawnił się przed Urzędem Bezpieczeństwa i ponownie zaangażował się w konspirację niepodległościową, przystępując w grudniu tego samego roku do Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”. Od połowy 1946 roku objął stanowisko kierownika siatki wywiadowczej Obszaru Centralnego, a później również IV Zarządu Głównego WiN w Warszawie, operując pod kryptonimami „Syrena” oraz „Wisła”.
Współpracował blisko z Władysławem Jedlińskim, znanym pod pseudonimem „Marta”, który był zastępcą szefa Oddziału Informacyjnego IV Zarządu Głównego WiN. W 1947 roku był jednym z osób zaangażowanych w organizację tzw. Akcji R, której celem były działania odwetowe spowodowane wydaniem przez ówczesne władze wyroku śmierci na komendanta głównego WiN, Franciszka Niepokólczyckiego, znanego jako „Halny”. W ramach tej akcji planowano zamach na członków rządu, w tym na Mariana Spychalskiego oraz ministra bezpieczeństwa publicznego, Stanisława Radkiewicza. Zamach na Stanisława Radkiewicza miał miejsce na dożynkach w Łomnej koło Warszawy, ale plan nie doszedł do skutku, gdyż minister nie przybył na wydarzenie.
Ryszard Widelski został aresztowany 10 lutego 1948 roku w Warszawie. 27 października tego samego roku Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie wydał na niego wyrok śmierci. Najwyższy Sąd Wojskowy potwierdził ten wyrok 14 stycznia 1949 roku, w uzasadnieniu wskazując na „zdecydowanego wroga ustroju ludowego, z nadzwyczajną energią, rzutkością, zmysłem organizacyjnym i talentem pełniącym tę szkodliwą misję”. Prezydent ówczesnej Rzeczypospolitej Polskiej, Bolesław Bierut, odmówił skorzystania z prawa łaski, przez co Widelski został rozstrzelany 28 stycznia 1949 roku w więzieniu przy ul. Rakowieckiej w Warszawie.
Ryszard Widelski ma symboliczne groby na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach oraz na Cmentarzu Bródnowskim w Warszawie. Jego szczątki zostały odnalezione latem 2012 roku na kwaterze „na Łączce” Cmentarza Wojskowego na Powązkach w Warszawie. Informacje o odkryciu na temat szczątków przekazały Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie oraz Instytut Pamięci Narodowej 22 sierpnia 2013 roku. Identyfikacja odnalezionych szczątków została przeprowadzona przez PUM w Szczecinie w ramach Polskiej Bazy Genetycznej Ofiar Totalitaryzmów.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Jadwiga Obrembalska | Sławomir Bittner | Kazimierz Moniuszko | Zdzisław Henneberg | Eugeniusz Koecher | Jan Kownacki | Jerzy Stanisław Misiak | Józef Longin Sowiński | John Shalikashvili | Stanisław Hetmanek | Henryk Kożuchowski | Czesław Krzowski | Zygmunt Braude | Wincenty Czamarczan | Stefan Szlaszewski | Symcha Rotem | Aleksander Rożniecki | Franciszek Koss | Juliusz Dziewulski | Aleksander KierskiOceń: Ryszard Widelski