Józef Longin Sowiński

---

Życiorys

Urodziny Józefa Longina Sowińskiego miały miejsce 15 marca 1777 roku w Warszawie. Pochodził z rodziny o tradycjach urzędniczych, jego ojcem był Cyprian Sowiński, który pełnił funkcję adwokata i był nobilitowany w 1776 roku, przyjmując herb Krakowczyk. Swoje kształcenie rozpoczął w Szkole Rycerskiej, a po wybuchu insurekcji kościuszkowskiej w lipcu 1794 roku, zaangażował się w walkę o wolność, wstępując do armii powstańczej. Już 1 maja 1794 roku awansował na stopień podporucznika, broniąc Warszawy w szeregach armii Jana Henryka Dąbrowskiego, a jego udział w walkach o Bydgoszcz trwał aż do kapitulacji w lutym 1795 roku.

Po I rozbiorze Polski zostaje zdemobilizowany i przez kilka lat mieszka w rodzinnym majątku pod Sieradzem. W 1799 roku Sowiński postanowił dołączyć do armii pruskiej, gdzie służył do lutego 1811 roku. W tym czasie przyjął różne stopnie wojskowe, w 1801 roku awansując na podporucznika, a w 1810 roku na porucznika. Umiejętności oraz śmiałość Sowińskiego w drugiej wojnie przeciwko Napoleonowi zyskały uznanie jego dowódcy, generała ks. Augusta Pruskiego, co zaowocowało wsparciem w czasie jego pobytu w niewoli rosyjskiej w 1813 roku.

Podczas konfliktu 1806-1807 roku, Sowiński wyróżnił się w dowodzeniu półbaterią dział, co zostało docenione przez króla Fryderyka Wilhelma III, który przyznał mu 29 maja 1807 roku order Pour le Mérite, a Sowiński stał się 199. oficerem armii pruskiej palącej się za jego panowania. Tragiczne wydarzenia miały miejsce 14 czerwca 1807 roku, kiedy to został ranny podczas walk pod Kalgen. Po tym incydencie w 1811 roku przeniósł się do Armii Księstwa Warszawskiego jako szef szwadronu w pułku artylerii konnej.

Wzięcie udziału w wyprawie Napoleona przeciwko Imperium Rosyjskiemu w 1812 roku przyniosło mu nowe wyzwania, a jego bohaterstwo zostało udokumentowane w licznych pamiętnikach. Niestety, 5 września 1812 roku, w bitwie pod Borodino, Sowiński odniósł poważne obrażenia, skutkujące amputacją nogi, co przyczyniło się do jego poruszania się o kulach. Mimo trudnych okoliczności, zdobył prestiżowe odznaczenia, w tym Virtuti Militari oraz Legię Honorową.

Po powrocie do Warszawy Józef Sowiński zajął się administracją wojskową jako dyrektor Arsenału Budowniczego, gdzie pełnił funkcję podpułkownika do 1820 roku. Zobowiązania, jakie podejmował, ostatecznie doprowadziły go do objęcia komendantury wojskowej Szkoły Aplikacyjnej. Pomimo osobistych obaw, zaangażował się w walki powstania listopadowego jako dowódca artylerii garnizonu warszawskiego, a w lipcu 1831 roku, na jego prośbę, objął dowództwo reduty nr 56 na Woli.

W sierpniu 1831 roku Sowiński stawał w obronie Woli przed rosyjskim atakiem. Jego siły, składające się z 1300 żołnierzy i 12 dział, były niewystarczające w starciu z potężnymi wojskami wroga. Ostatnie chwile generała były dramatyczne, a okoliczności śmierci pozostają niejasne. Po jego zgonie stał się on symbolem patriotyzmu, a jego legenda przekazywana była w literaturze oraz sztuce.

Okoliczności śmierci

Władze rosyjskie doniosły o śmierci generała Sowińskiego na posterunku, co zostało utrwalone w dziełach Wojciecha Kossaka i Juliusza Słowackiego. W rzeczywistości jednak, podczas szturmu, doszło do brutalnej walki w obronie reduty. Propozycja kapitulacji została przyjęta, ale tragiczne wydarzenia pod koniec starcia skutkowały bezwzględnym wymordowaniem polskich żołnierzy, w tym Sowińskiego.

Miejsce pochówku

W trakcie badań archeologicznych na reducie nr 54 odkryto szkielet żołnierza z amputowaną nogą, co wzbudziło spekulacje o możliwym odkryciu szczątków generała Sowińskiego. Mimo różnych hipotez, nie uzyskano jednoznacznego potwierdzenia, co sprawiło, że coraz więcej kontrowersji otacza tę sprawę.

Stosunki rodzinne

W 1815 roku, Józef Sowiński poślubił Henriettę von Brockhausen, z którą jednak rozwiódł się, by wziąć ślub z Katarzyną ze Schraederów, kalwinistką. Po tragicznej śmierci męża, żona szukała jego ciała, jednak nigdy go nie znalazła. Czystym przypadkiem żołnierz rosyjski przywiózł jej laskę generała, co wzbudziło wzruszenie wśród mieszkańców. Jej pogrzeb w czerwcu 1860 na warszawskim cmentarzu kalwińskim przyciągnął tłumy, będąc pierwszą manifestacją patriotyczną po 1831 roku. Oba małżeństwa Sowińskiego pozostawały bezdzietne.

Upamiętnienia

Obiekty

W Polsce istnieje wiele miejsc związanych z gen. Józefem Sowińskim, które stanowią doskonałe upamiętnienie jego osoby. W Warszawie znajduje się III Liceum Ogólnokształcące im. gen. Józefa Sowińskiego, będące nie tylko placówką edukacyjną, lecz także symbolem pamięci o wielkim generale. Również w Częstochowie mieści się VIII Liceum Ogólnokształcące Samorządowe, które nosi jego imię.

W Warszawie można odwiedzić także Park im. gen. Józefa Sowińskiego, idealne miejsce na rekreację oraz refleksję. Obok parku znajduje się pomnik generała, który jest istotnym punktem na mapie historycznej stolicy.

Kolejnym miejscem, które warto zobaczyć, jest ulica nosząca jego imię. Taką ulicę znajdziemy nie tylko w Warszawie, ale również w Lublinie, gdzie znajduje się Ulica Józefa Sowińskiego, a także w stolicy Dolnego Śląska Świdnicy oraz w Poznaniu. Tego rodzaju upamiętnienia mają kluczowe znaczenie dla lokalnej społeczności i są ważnym elementem kulturowego dziedzictwa.

Jednostki wojskowe

Gen. Józef Sowiński był również patronem jednostek wojskowych. W jego imieniu funkcjonuje 2 Dywizjon Artylerii Konnej, który kontynuuje tradycje wojskowe z czasów jego życia. Dodatkowo, w wielu miastach i regionach, działa Batalion im. Sowińskiego, będący symbolem odwagi i poświęcenia.

---

Oceń: Józef Longin Sowiński

---