Franciszek Koss

---

Życiorys

Franciszek Koss przyszedł na świat 7 marca 1792 roku w Warszawie jako syn Józefa, który nosił herb Kos, oraz jego żony Bogumiły, z domu Czarnecka. W wieku 17 lat, w 1809 roku, rozpoczął naukę w Szkole Aplikacyjnej Artylerii i Inżynierów. W tym samym roku brał aktywny udział w kampanii wojennej pod dowództwem generała Sokolnickiego, angażując się w obronę i wzmacnianie Sandomierza.

Już w 1810 roku awansował na stopień porucznika, a w czerwcu tego samego roku został przydzielony do wojsk inżynieryjnych, co zaowocowało jego pracą nad budową Twierdzy Modlin. Przed zbliżającą się kampanią napoleońską w 1812 roku, był członkiem Batalionu Saperów, gdzie prowadził prace rozpoznawcze wzdłuż Niemna, aż do samej Moskwy, aby przygotować mapy. Wziął również udział w znaczących bitwach, takich jak te pod Smoleńskiem, Możajskiem oraz nad Berezyną. Warto podkreślić, że to właśnie on odpowiadał za przygotowanie wysadzenia murów Kremla, mając już tytuł kapitana.

W 1813 roku został przydzielony do garnizonu gdańskiego, gdzie ostatecznie trafił do niewoli rosyjskiej. Po roku znalazł się z powrotem w Polsce i uzyskał przydział do Kwatermistrzostwa Generalnego.

W okresie między 1816 a 1818 rokiem Koss angażował się w działania związane z demarkacją granicy z Austrią, za co otrzymał odznaczenia austriackie oraz pruskie. W 1818 roku Senat Wolnego Miasta Krakowa zlecił mu zaprojektowanie i zbudowanie ozdobnego katafalku na trumnę Tadeusza Kościuszki. Rok później, w 1819, został przyjęty jako członek korespondent Towarzystwa Naukowego Krakowskiego oraz Towarzystwa Przyjaciół Muzyki. Awans na stopień podpułkownika nastąpił w 1818 roku, co oznaczało jego zaliczenie do gwardii.

W 1824 roku Koss otrzymał stanowisko dyrektora Korpusu Kadetów w Kaliszu, a w 1829 awansował na pułkownika. Podczas Powstania Listopadowego, pełnił rolę komendanta Pragi, a później aktywnie uczestniczył w bitwie pod Wawrem oraz jako szef sztabu w korpusie wojsk generała Giełguda podczas wyprawy na Litwę, gdzie także uczestniczył w bitwie pod Rajgrodem. Ostatecznie został internowany po przejściu korpusu do Prus.

W 1832 roku Koss powrócił do Warszawy, gdzie rozpoczął pracę jako urzędnik w Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych, Duchownych i Oświecenia Publicznego, a także w Zarządzie Komunikacji Lądowej i Wodnej. W latach 1839–1840 aktywnie uczestniczył w pracach Rady Ogólnej Budownictwa.

Franciszek Koss zmarł 30 lipca 1841 roku w Warszawie, a jego miejsce spoczynku znajduje się na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, w kwaterze 175-1-7.

Odznaczenia i nagrody

Franciszek Koss otrzymał szereg prestiżowych odznaczeń i nagród za swoje zasługi w różnych dziedzinach, szczególnie w kontekście działań militarnych i administracyjnych. Jego osiągnięcia są dobrze udokumentowane w historii.

• Złoty Krzyż Orderu Virtuti Militari za kampanię 1812,
• Krzyż Kawalerski Legii Honorowej – 1813,
• Order Leopolda za pracę przy demarkacji granicy w 1818,
• Order Orła Czerwonego za pracę przy demarkacji granicy w 1818,
• Honorowy Obywatel Krakowa – 1819,
• Order Świętej Anny 2 kl. z brylantami – 1827,
• Order Świętego Włodzimierza 3 kl. – 1827.

---

Oceń: Franciszek Koss

---