Stanisław Hetmanek

Wojsko i służby mundurowe

Stanisław Hetmanek był ważną postacią w historii Polski, urodził się 14 kwietnia 1895 roku w Warszawie. Jego życie zakończyło się tragicznie w 1940 roku w Katyniu, gdzie stał się jedną z wielu ofiar zbrodni katyńskiej, będącej wynikiem brutalnej polityki represyjnej.

Jako inspektor Straży Granicznej II Rzeczypospolitej, Hetmanek pełnił kluczową rolę w obronie granic Polski oraz w zwalczaniu działalności przestępczej. W obliczu wojny i destabilizacji jego los, jak wielu innych, został przetrącony przez tragiczne wydarzenia, które miały miejsce w tamtym czasie.

Życiorys

„Stanisław Hetmanek przyszedł na świat 14 kwietnia 1895 roku w Warszawie, w rodzinie związanej z Janem i Marianną z Hulków. Swoje edukacyjne dążenia rozpoczął na Uniwersytecie w Dorpacie, gdzie studiował teologię, a następnie kontynuował naukę na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie uzyskał absolutorium.

W trakcie I wojny światowej był żołnierzem I Korpusu Polskiego, działającym na terenach Rosji. Współpracował z Leopoldem Lisem-Kulą. W roku 1920, w manewrach wojennych z bolszewikami, zasłynął jako członek 144 pułku piechoty. Po zakończeniu działań wojennych otrzymał stopień porucznika, a jego seniority datowane było na 1 czerwca 1919 roku, z lokatą 2828 w korpusie oficerów rezerwy piechoty.

W latach 1923-1924 posiadał przydział mobilizacyjny do 63 pułku piechoty stacjonującego w Toruniu. W 1934 roku był zapisany w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III, będąc wówczas porucznikiem, który również dysponował seniority z 1 czerwca 1919 roku i 8. lokatą w korpusie oficerów rezerwy żandarmerii. Dodatkowo miał przydział mobilizacyjny do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr I, spełniając obowiązki w Straży Granicznej.

Po zakończeniu kariery wojskowej zaangażował się w pracę w Ministerstwie Skarbu jako radca. Po 1 listopada 1927 roku, gdy weszła w życie nowa struktura Straży Celnej, objął pozycję szefa Oddziału Administracyjno-Budżetowego Komendy Straży Celnej. Od 1928 roku, po powstaniu Straży Granicznej, kierował Oddziałem Administracyjno-Budżetowym Komendy Straży Granicznej w Warszawie.

W wyniku agresji ZSRR na Polskę w 1939 roku, Stanisław Hetmanek został wzięty do niewoli przez Radzieckich. Przebywał w obozie w Kozielsku, gdzie stał się ofiarą zbrodni NKWD, ginąc wiosną 1940 roku w Katyniu.

Stanisław Hetmanek był związany małżeństwem z Hanną z Protasów.

Awans pośmiertny i upamiętnienie

W dniu 5 października 2007 roku Minister Obrony Narodowej zdecydował o pośmiertnym awansie Stanisława Hetmanka na stopień kapitana Wojska Polskiego. Zaledwie kilka tygodni później, 26 października 2007 roku, Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji ogłosił jego awans na stopień nadinspektora Straży Granicznej, który również miał charakter pośmiertny. Uroczystość ogłoszenia awansów miała miejsce 9 listopada 2007 roku w Warszawie, w ramach wydarzenia „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

W celu uhonorowania jego pamięci, 28 kwietnia 2010 roku w Parku Miejskim im. Romualda Traugutta w Zelowie zasadzono Dąb Pamięci, który nosi imię Stanisława Hetmanka.

Ordery i odznaczenia

Stanisław Hetmanek został odznaczony licznymi wyróżnieniami za swoje zasługi. Wśród nich znajdują się:

  • Krzyż Niepodległości, przyznany 4 listopada 1933 roku,
  • Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, nadany 10 listopada 1933 roku,
  • Krzyż Walecznych,
  • Złoty Krzyż Zasługi, nadany 14 listopada 1930 roku.

Przypisy

  1. Bożena Łojek: Pośmiertne awansowanie żołnierzy i funkcjonariuszy Rzeczypospolitej Polskiej zamordowanych w 1940 r. w ZSRR w wyniku zbrodni katyńskiej, [w:] Zeszyty Katyńskie (nr 23), Warszawa 2008, s. 215, 225.
  2. Katyń... Ocalić od zapomnienia. Zelowskie ofiary Golgoty Wschodu, [w:] Informator Zelowski, 2 (107), kwiecień 2010, s. 9.
  3. Żołnierze Wojska Polskiego – Uroczysty Apel Pamięci 9 listopada 2007 roku, plac marszałka Józefa Piłsudskiego w Warszawie polskieradio.pl [dostęp 30.03.2012 r.] oraz Katyń – Pamiętamy rp.pl, 11 listopada 2007 [dostęp 30.03.2012 r.]
  4. Kula 1994 ↓, s. 42.
  5. Kula 1994 ↓, s. 59.
  6. Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 191, 828.
  7. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 275, 451.
  8. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 306, 512.
  9. M.P. z 1933 r. nr 255, poz. 273 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  10. M.P. z 1933 r. nr 259, poz. 277 „za zasługi na polu administracji skarbowej w Straży Granicznej”.
  11. M.P. z 1930 r. nr 266, poz. 361 „za zasługi na polu organizacji Straży Granicznej”.

Oceń: Stanisław Hetmanek

★★★★★
Średnia ocena:4.48 Liczba ocen:12