Jan Kossakowski (lekarz)

---

Życiorys

Jan Eustachy Karol hr. Korwin-Kossakowski przyszedł na świat w rodzinie o znacznym dziedzictwie. Jego ojcem był Stanisław Kazimierz Aleksander hr. Korwin-Kossakowski h. Ślepowron, znany heraldyk i mecenas sztuki, a matką Zofia Bower-St. Clair de Saint Clair. Jego chrztu dokonał w kościele pw. św. Aleksandra, usytuowanym przy Placu Trzech Krzyży. Po zgonie ojca oraz matki, a także swojej siostry Jadwigi Marii, Jan znalazł opiekę u przyrodniego brata, Michała Stanisława Nikodema w Nidokach na Litwie.

Wybierając patriotyczną ścieżkę, jako ochotnik wstąpił do 5 pułku Ułanów Zasławskich i brał udział w konfliktach podczas wojny polsko-bolszewickiej. W roku 1927 zakończył studia medyczne, które rozpoczął w 1920 roku, na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Warszawskiego, uzyskując rok później dyplom doktora wszech nauk lekarskich. Po śmierci ojca odziedziczył znaczne dobra na terenie Rosji, które zostały utracone w wyniku rewolucji październikowej. Jego majątek w Wojtkuszkach k. Wiłkomierza (obecnie Ukmerge) również przeszedł na własność państwa litewskiego z powodu jego decyzji o zachowaniu obywatelstwa polskiego. Ostatecznie, po reformie rolnej na Litwie w 1922 roku, pozostał mu jedynie pałac z parkiem oraz 100 ha ziemi.

Niestety, w czasie I wojny światowej pałac został splądrowany i ograbiony, a później w czasie II wojny światowej stał się miejscem internowania polskich żołnierzy. Osadzeni żołnierze zamienili pałac w getto żydowskie. Po wojnie pałac uległ całkowitej ruinie, a w latach 60. został rozebrany na cegłę, pozostawiając jedynie ogołoconą wieżę na pamiątkę.

Zmobilizowany w 1939 roku, Jan uczestniczył w kampanii wrześniowej, gdzie walczył w rejonie Terespola. W swoim zawodzie lekarza wojskowego działał w szpitalu polowym w Kowlu, gdzie wpadł w ręce władz sowieckich. Po przetrwaniu w szpitalu dla jeńców w Białokrynicy, Jan został przekazany Niemcom i znalazł się w obozie w Małoszewicach. Po powrocie do Warszawy w 1940 roku, jego aresztowanie przez Gestapo spowodowało, że spędził kilka tygodni na Pawiaku. Po zwolnieniu podjął pracę w szpitalu dziecięcym przy ulicy Kopernika.

W trudnych czasach okupacji Jan zorganizował wsparcie dla ciężko chorych żydowskich dzieci, współpracując z profesorem Ludwikiem Hirszfeldem. Wiele z tych dzieci udało mu się ukryć w swoim oddziale, dla których wystawiał fałszywe karty wypisowe. Uczył na tajnym uniwersytecie w tzw. Szkole Jana Zaorskiego. W czasie powstania warszawskiego niósł pomoc rannym w szpitalu na ulicy Śliskiej, za co został odznaczony Krzyżem Walecznych.

W 1950 roku Jan Kossakowski został pierwszym profesorem chirurgii dziecięcej na Akademii Medycznej w Warszawie. W 1966 roku był inicjatorem powstania Polskiego Towarzystwa Chirurgów Dziecięcych. Jego wkład w kształcenie młodych lekarzy zaowocował tym, że 20 jego wychowanków zdobyło tytuł profesora. Kossakowski był aktywnym członkiem wielu towarzystw naukowych, zarówno krajowych, jak i zagranicznych. Otrzymał wiele prestiżowych odznaczeń od instytucji państwowych i społecznych, choć nigdy nie przynależał do żadnej partii politycznej.

Jan Kossakowski zmarł w Warszawie i został pochowany na cmentarzu leśnym w Laskach obok swojej żony.

Przebieg kariery zawodowej

Po ukończeniu studiów, Jan Kossakowski przez pewien czas angażował się w pracę na Oddziale Gruźliczym szpitala na Woli. Jego kariera rozwinęła się, kiedy został asystentem w II Klinice Chirurgicznej Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Warszawskiego, kierowanej przez Zygmunta Radlińskiego. W tym okresie miał też okazję odbyć kilka naukowych podróży za granicę, co znacząco wpłynęło na jego rozwój zawodowy.

W 1937 roku objął kierownictwo Oddziału Chirurgicznego Kliniki Pediatrycznej w Warszawie, co było kolejnym ważnym krokiem w jego zawodowej drodze. Po wojnie, w 1947 roku, z sukcesem obronił pracę habilitacyjną na temat „Wskazania do zabiegów chirurgicznych u noworodków i niemowląt w świetle spostrzeżeń własnych”. Rok później, jako stypendysta Fundacji Rockefellera, podjął naukową podróż do klinik znajdujących się we Francji oraz Szwajcarii.

W 1950 roku Jan Kossakowski został kierownikiem pierwszej w Polsce Kliniki Chirurgii Dziecięcej, znajdującej się w Warszawie. W 1951 roku przyznano mu tytuł profesora nadzwyczajnego, a osiem lat później w 1959 roku – profesora zwyczajnego. Jego osiągnięcia w dziedzinie chirurgii dziecięcej były szeroko uznawane, a on sam stał się specjalistą krajowym w tej dziedzinie.

Kossakowski był kluczową postacią w opracowywaniu programów szkoleniowych i specjalizacyjnych w zakresie chirurgii dziecięcej, co przyczyniło się do powstania nowych, wyspecjalizowanych oddziałów w Polsce. Zainicjował działalność Polskiego Towarzystwa Chirurgii Dziecięcej, a od 1967 roku był jego członkiem honorowym. Dodatkowo, zaliczał się do grona członków honorowych Towarzystwa Chirurgów Polskich.

W ostatnich latach swojej kariery skoncentrował się na badaniach dotyczących chirurgii klatki piersiowej u dzieci, co obejmowało między innymi leczenie wad wrodzonych serca. Jego wkład w medycynę dziecięcą i chirurgię jest nieoceniony, a jego osiągnięcia pozostają inspiracją dla przyszłych pokoleń specjalistów.

Działalność artystyczna

W ostatnich dziesięciu latach swojego życia, Jan Kossakowski skupił się na twórczości malarskiej, wykorzystując swoją niezwykłą wyobraźnię. Rozwinął własny styl, w którym dominowały niewielkie obrazy wykonane przy użyciu kredek Caran d’ache na papierze fotograficznym pokrytym werniksem. Obok malarstwa, był również autorem małych polichromowanych rzeźb religijnych, które zdobyły uznanie wśród pasjonatów sztuki.

Warto podkreślić, że jego prace były wielokrotnie nagradzane, a w 1976 roku wyróżnił się na Festiwalu Artystycznym w Turynie, zdobywając główną nagrodę. Jego bogata twórczość została wpisana na stałe do zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie, co stanowi znaczące osiągnięcie w jego artystycznej karierze.

Prace Kossakowskiego były prezentowane nie tylko w Polsce, ale także za granicą. Ostatnio miłośnicy sztuki mieli okazję podziwiać jego dzieła na monograficznej wystawie w Muzeum Archidiecezji Warszawskiej, co dodatkowo podkreśla jego znaczenie w świecie sztuki.

Życie osobiste

Jan Kossakowski, lekarz o wielkim dorobku, był od 20 września 1924 roku mężem Stanisławy z Rynkowskich, która także była utalentowanym chirurgiem dziecięcym. W ich rodzinie urodziło się troje dzieci, z których każde miało swoje unikalne osiągnięcia.

• hr. Eustachy Kazimierz (ur. 27 września 1925 w Warszawie, zm. 25 listopada 2001 w Paryżu), znany fotograf, który studiował architekturę. Po 1970 roku osiedlił się we Francji, a jego miejsce spoczynku znajduje się w Broku,
• Zofia Maria (ur. 8 września 1927, zm. 27 sierpnia 2010), historyk sztuki, która była matką znanego malarza hr. Pawła Szanajcy-Kossakowskiego. Pochowana w Laskach pod Warszawą, w grobie ojca,
• Barbara Gabriela (ur. 9 lutego 1929, zm. 16 września 2007), architekt, która zmarła bezdzietnie i została pochowana w Laskach pod Warszawą, w grobie matki.

Rodzina Kossakowskich przyczyniła się do wielu dziedzin sztuki oraz medycyny, a ich dziedzictwo jest ciągle pamiętane i cenione.

Ordery i odznaczenia

Jan Kossakowski, jako lekarz, otrzymał szereg istotnych odznaczeń, które świadczą o jego zaangażowaniu i poświęceniu w służbie dla kraju. Wśród wyróżnień, które zdobył, znajdują się:

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 22 lipca 1949,
• Krzyż Walecznych,
• Medal 10-lecia Polski Ludowej, nadany 13 stycznia 1955.

Nagrody

Jan Kossakowski, jako wybitny lekarz, zdobył uznanie w swoim fachu. Otrzymał Nagrodę Państwową III stopnia za swoje znaczące osiągnięcia w dziedzinie chirurgii wieku dziecięcego w roku 1952.

Upamiętnienie

W 1984 roku jego uczniowie postanowili oddać hołd J. Kossakowskiemu poprzez ufundowanie tablicy-pomnika, na której widnieje napis „twórca polskiej chirurgii dziecięcej”. Została ona umieszczona w kościele pw. Najświętszego Zbawiciela w Warszawie. To ważne przedsięwzięcie miało na celu uhonorowanie osiągnięć Kossakowskiego w dziedzinie chirurgii dziecięcej.

Następnie, w 1992 roku, uhonorowano jego wkład w medycynę poprzez ustanowienie medalu kapituły Polskiego Towarzystwa Chirurgów Dziecięcych, który nosi jego imię. Na medalu umieszczono sentencję „co zasiejesz, to zbierzesz”, co odzwierciedla zasady przekazywane przez Kossakowskiego jego uczniom i współpracownikom.

Co więcej, w Warszawie-Międzylesiu nadano jego imię jednej z ulic, co jest kolejnym rodzajem upamiętnienia dla jego bliskich oraz społeczności, które korzystały z jego wiedzy i pasji w dziedzinie medycyny pediatrycznej.

---

Oceń: Jan Kossakowski (lekarz)

---