Hanna Szmalenberg

---

Życiorys

Hanna Szmalenberg wyrasta z tradycyjnej warszawskiej rodziny protestanckiej, znanej z rzemiosła oraz prowadzenia kuźni przy ul. Skierniewickiej 12. Po zakończeniu edukacji na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, miała zaszczyt być uczennicą Małgorzaty Handzelewicz-Wacławek. Specjalizuje się w architekturze wnętrz, będąc zauważoną osobą w stylu modernistycznym.

W swoim dorobku projektowym, występuje jako projektantka wielu znaczących dzieł, w tym:

• (wraz z Władysławem Klamerusem) Pomnika Umschlagplatz, który został odsłonięty w 1988 roku,
• (wraz z Władysławem Klamerusem) pomnika-nagrobka Lejba Najdusa, znanego poety żydowskiego, który powstał w 1990 roku, staraniem Fundacji Shalom na cmentarzu żydowskim przy ul. Okopowej w Warszawie,
• (wraz z Markiem Moderauem) Pomnika Żegoty w Warszawie, który został odsłonięty w 1995 roku,
• (wraz z Władysławem Klamerusem) pomnika poświęconego ofiarom getta warszawskiego, usytuowanego na masowej mogile, gdzie pochowano osoby zmarłe w getcie (na cmentarzu żydowskim przy ul. Okopowej w Warszawie),
• pomnika – głazu w formie stożka, zlokalizowanego u podnóża Kopca Anielewicza w Warszawie, na którym wykuto nazwiska bohaterów powstania w getcie warszawskim.

Nie sposób pominąć faktu, że była także współautorką licznych projektów realizowanych pod przewodnictwem Oskara Hansena, w tym „Studium Humanizacji miasta Lubina” (1975) oraz „Studium Humanizacji Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego w Pruszkowie” (1979).

W okresie 1978–1989 Hanna Szmalenberg aktywnie uczestniczyła w opozycji demokratycznej w Polsce. Należała do wąskiej grupy centralnych łączników sieci komunikacyjnej Tygodnika Mazowsze, organizowanej przez Romana Stefańskiego oraz Tomasza Chlebowskiego.

Obecnie, w ramach Społecznego Komitetu Opieki nad Cmentarzami i Zabytkami Kultury Żydowskiej w Polsce, angażuje się w renowację cmentarza żydowskiego w Warszawie. Dlatego też, jest jedną z inicjatorek włączenia Kopca Anielewicza do rejestru zabytków. Kopiec ten, stworzony z gruzów kamienicy przy ul. Miłej 18 (dzisiaj ulica Miłej i Dubois), wieńczy pomnik ku czci Mordechaja Anielewicza. W jego wnętrzu znajduje się zawalony bunkier powstańców z getta, który zarazem stanowi mogiłę wielu ofiar zamordowanych przez Niemców. Niemcy otoczyli bunkier 7 maja 1943 roku, a dzień później Anielewicz i jego towarzysze popełnili samobójstwo, co czyni to miejsce niezwykle symbolicznym. Historycy oceniają, że mogło tu być nawet sto osób, których ciał nigdy nie odzyskano. Po wojnie, nad ich prochami usypano kurhan z gruzów.

W dniu 15 kwietnia 2008 roku, Prezydent RP Lech Kaczyński, uhonorował Hannę Szmalenberg Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski za „wybitne osiągnięcia w odkrywaniu, gromadzeniu i upowszechnianiu prawdy o Holokauście oraz zasługi w działalności na rzecz upamiętniania historii powstania w getcie warszawskim”.

Dnia 13 grudnia 2011 roku, Prezydent RP Bronisław Komorowski, odznaczył Hannę Szmalenberg Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski „za wybitne zasługi w działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce, za osiągnięcia w pracy zawodowej, publicznej i społecznej, a także za popularyzowanie wiedzy o najnowszej historii Polski”.

Dzisiaj Hanna Szmalenberg prowadzi kursy z zakresu projektowania wnętrz, przekazując swoją wiedzę oraz doświadczenie kolejnym pokoleniom.

---

Oceń: Hanna Szmalenberg

---