Edmund Baranowski (powstaniec warszawski)

---

Życiorys

Edmund Baranowski, syn Józefa i Marianny, spędził swoje dzieciństwo w otoczeniu rodzinnej atmosfery, gdyż wraz z rodziną mieszkał przy ul. Krochmalnej na warszawskiej Woli. Ukończył Szkołę Powszechną nr 166, a jeszcze przed wybuchem II wojny światowej rozpoczął naukę w Gimnazjum im. gen. Józefa Sowińskiego. W okresie od 1940 do 1943 roku brał udział w tajnych kompletach, co umożliwiło mu kontynuowanie edukacji mimo trudnych czasów.

W obliczu wojennej rzeczywistości, Edmund podjął pracę przy rozładunku węgla w warszawskiej elektrowni tramwajowej, która mieściła się na terenie obecnego Muzeum Powstania Warszawskiego. Od kwietnia 1940 roku pracował w zakładach Philips-Werke w Warszawie, gdzie zajmował się odbiornikami radiowymi. Już pod koniec tego samego roku nawiązał pierwsze kontakty ze środowiskami konspiracyjnymi, integrował się z grupami, które sprzeciwiały się okupacji. Na terenie zakładów z powodzeniem brał udział w akcjach sabotażowych, w których celem było uszkadzanie sprzętu produkowanego dla niemieckich U-Bootów i lotnictwa.

W czerwcu 1941 roku dołączył do Związku Walki Zbrojnej, przyjmując pseudonim „Jur”. Po zakończeniu szkoły niższych dowódców, w 1944 roku ukończył konspiracyjną szkołę podchorążych. W czasie powstania warszawskiego walczył na pierwszej linii w Batalionie „Miotła” Zgrupowania „Radosław” jako plutonowy podchorąży. Jego szlak bojowy prowadził przez Wola, Muranów, Stare Miasto, Czerniaków aż do Śródmieścia. Niestety, 15 września został ranny podczas walk na Czerniakowie.

Za swoje męstwo w obliczu niebezpieczeństw okupacyjnych został odznaczony Krzyżem Walecznych oraz awansowany na podporucznika Armii Krajowej. Po kapitulacji powstania, 5 października, trafił w ręce niemieckich żołnierzy i przetrzymywany był w obozie przejściowym w Ożarowie, a następnie w Stalagu X B Sandbostel i Stalagu XVIII C Markt-Pongau.

Do stolicy wrócił 10 sierpnia 1945 roku, gdzie kontynuował swoją edukację oraz rozpoczął karierę zawodową w budownictwie. Od sierpnia 1993 roku przeszedł na emeryturę, ale nie opuścił sfery publicznej. Przez wiele lat pełnił funkcje wiceprezesa Związku Powstańców Warszawskich oraz prezesa Rady Fundacji „Warszawa Walczy 1939–1945”. Również był członkiem zespołu redakcyjnego „Wielkiej Ilustrowanej Encyklopedii Powstania Warszawskiego”. Był autorem oraz recenzentem licznych publikacji poświęconych tematyce powstańczej. Zmarł i został pochowany na cmentarzu Bródnowskim (kwatera 53A-III-5).

Ordery i odznaczenia

Edmund Baranowski, jako bohater powstania warszawskiego, został wyróżniony licznymi odznaczeniami za swoje zasługi oraz heroizm wykazany podczas walki o wolność i niepodległość. Oto lista jego odznaczeń:

• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, nadany 28 sierpnia 2009 roku,
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 9 lipca 1999 roku,
• Krzyż Walecznych, nadany w 1944 roku,
• Warszawski Krzyż Powstańczy,
• Medal Stulecia Odzyskanej Niepodległości, przyznany 30 lipca 2019 roku,
• Medal „Pro Patria”, otrzymany 9 stycznia 2012 roku,
• Odznaka „Weteran Walk o Wolność i Niepodległość Ojczyzny”,
• Nagroda Miasta Stołecznego Warszawy, przyznana w 2009 roku,
• Krzyż Kawalerski Orderu Zasługi RFN, nadany w 2015 roku.

Publikacje

Edmund Baranowski był osobą, która wspólnie z Juliuszem Kuleszą opracowała dwie niezwykle interesujące publikacje. W pierwszej z nich, zatytułowanej Bankowe szańce: bankowcy polscy w latach wojny i okupacji 1939–1945, autorzy badają losy polskich bankowców oraz ich działalność w trudnych czasach 1939-1945, publikacja ukazała się w 2009 roku.

Druga książka, Warszawskie gry wojenne: wspomnienia z lat wojny, okupacji i Powstania Warszawskiego, wydana w 2011 roku, dostarcza cennych wspomnień i refleksji dotyczących budowania strategii i codzienności w czasie wojny oraz powstania. Obie publikacje są ważnym wkładem w utrwalenie pamięci o wydarzeniach i postaciach tamtych lat.

---

Oceń: Edmund Baranowski (powstaniec warszawski)

---