Juliusz Kulesza

---

Życiorys

Człowiek z bogatą historią, Juliusza Kuleszy, wychował się na Starym Mieście oraz na Żoliborzu. W okresie międzywojennym jego rodzice byli pracownikami Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych, co wpłynęło na jego późniejsze życie. W czasach II wojny światowej, jako uczeń tajnych kompletów gimnazjalnych oraz wieczorowej szkoły poligraficznej, przebywał w Warszawie. W latach 1942–1944 odbywał praktykę jako rysownik w PWPW, co miało dla niego ogromne znaczenie zawodowe. W trakcie powstania warszawskiego walczył na Starym Mieście, będąc żołnierzem Armii Krajowej w grupie PWB/17/S, znanej jako Podziemna Wytwórnia Banknotów. Jego odwaga została doceniona, gdyż otrzymał Krzyż Walecznych, a jego pseudonim „Julek” stał się powszechnie znany. Po zakończeniu powstania, udało mu się uciec z obozu Dulag 121 w Pruszkowie.

W latach 1945–1948 zamieszkał w Łodzi, gdzie ukończył Liceum w Liceum Ogólnokształcącym im. Gabriela Narutowicza. Po maturze wrócił do Warszawy latem 1948 roku. Wkrótce został studentem Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych, która zyskała nową nazwę po włączeniu do niej Akademii Sztuk Pięknych. Na tej uczelni uzyskał dyplom w 1954 roku, specjalizując się w grafice pod okiem prof. Tadeusza Kulisiewicza. Po ukończeniu studiów, wstąpił w szeregi Związku Polskich Artystów Plastyków, gdzie aktywnie uczestniczył w licznych wystawach krajowych i zagranicznych, w tym także organizując własne ekspozycje.

Od lat 1956 do 1958, Juliusza Kulesza był członkiem artystycznej grupy „Korekta”, a przez trzy dekady zajmował się projektowaniem graficznym, realizując blisko 800 projektów drukowanych. W latach 1966–1972 był grafikiem pracującym w telewizyjnym magazynie „Refleksje”, a także prowadził zajęcia dotyczące „Grafiki współczesnej prasy” dla studentów wydziału dziennikarskiego na Uniwersytecie Warszawskim.

W latach 70. XX wieku, zainspirowany tragicznymi wydarzeniami z 1944 roku, rozpoczął badania nad historią powstania warszawskiego. Stanął jako autor lub współautor wielu książek i artykułów na ten temat. Uczestniczył również w tworzeniu haseł do „Encyklopedii Powstania Warszawskiego” oraz występował w dokumentach powiązanych z powstaniem.

Pasją Juliusza Kuleszy był sport, a zwłaszcza piłka nożna, gdyż w czasie okupacji grał w drużynie juniorów AKS Żoliborz. Grał w nielegalnych rozgrywkach piłkarskich, a w latach 1946–1947 był piłkarzem łódzkiego KS „Spójnia”. Od 1938 roku był stałym kibicem „Polonii” Warszawa, a także autorem publikacji poświęconych podziemnym rozgrywkom piłkarskim podczas okupacji.

Juliusz Kulesza, awansował do stopnia porucznika w 2002 roku, a w 2018 uzyskał stopień kapitana Wojska Polskiego. Należał do licznych organizacji, w tym Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, Związku Powstańców Warszawskich oraz Polskiego Towarzystwa Historycznego. Przez całe życie pozostawał bezpartyjny i został wyróżniony tytułem Honorowego Obywatela Warszawy, co miało miejsce 6 lipca 2023 roku.

Publikacje

Juliusz Kulesza to autor, któremu zawdzięczamy wiele interesujących publikacji dotyczących historii Warszawy oraz tematów związanych z II wojną światową. Poniżej przedstawiamy listę jego książek, które zyskały uznanie wśród czytelników oraz badaczy.

• Z Tasiemką na czołgi, Warszawa: Czytelnik, 1979, 1984, Warszawa: PWPW S.A., 2014,
• Reduta PWPW, Warszawa: PAX, 1989,
• Sierpień przez całe życie, Warszawa: Anta, 1994,
• Batalion DZIK w Powstaniu Warszawskim, opracowanie zbioru dokumentów, 1994,
• Przeciw konfidentom i czołgom (wspólnie z Robertem Bieleckim), 1996,
• Starówka. Warszawskie Termopile 1944, 1999,
• W murach Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych, Warszawa: Askon, 2003,
• Garłuch. 7 pułk piechoty AK, Warszawa: Vipart, 2004,
• Bohaterowie dwóch miast, Warszawa: Instytut Historii PAN, 2006,
• Powstańcza Starówka. Ludzie i ulice, Warszawa: Askon, Attyka, 2007,
• Bankowe szańce (wspólnie z Edmundem Baranowskim), Warszawa: Askon, 2009,
• Między Baranem a Narutowiczem. Zapiski warszawskiego łodzianina, 2010,
• Żyrafa przeciw panterom. IV Zgrupowanie żoliborskiego Obwodu AK w Powstaniu Warszawskim, 2010,
• Warszawskie gry wojenne. Wspomnienia z lat wojny, okupacji i Powstania Warszawskiego (wspólnie z Edmundem Baranowskim), Warszawa: WIS, 2011,
• Podziemny futbol 1939-1944, Warszawa, 2012,
• Zakazane gole. Futbol w okupowanej Warszawie, Warszawa: Instytut Wydawniczy Erica, MPW, 2014,
• Z wyroku Polski Podziemnej, Warszawa: Mireki, 2015,
• Sen o Rybakach, Warszawa: PWPW S.A., 2015,
• Zapamiętane, Warszawa: PWPW S.A., 2020,
• 101 moich plastyków, Warszawa: PWPW S.A., 2022.

Każda z wymienionych książek dostarcza cennych informacji oraz wnikliwych analiz, które przyczyniają się do szerszego zrozumienia zarówno historii Warszawy, jak i wpływu konfliktów zbrojnych na życie w mieście. Kulesza swoją pracą udowadnia, jak ważne jest zachowanie pamięci o wydarzeniach, które miały miejsce w przeszłości.

Odznaczenia

Juliusz Kulesza, w trakcie swojej życia, zdobył wiele wyróżnień za swoją działalność na rzecz niepodległości Polski. Jego odznaczenia są dowodem na znaczący wkład w życie społeczne i historyczne kraju.

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2001, przyznany za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej oraz za działalność społeczną na rzecz organizacji kombatanckich),
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Krzyż Walecznych (1944),
• Krzyż Armii Krajowej,
• Warszawski Krzyż Powstańczy,
• Krzyż Partyzancki,
• Medal Wojska,
• Medal za Warszawę 1939–1945,
• Medal „Za popularyzację Powstania Warszawskiego”,
• Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy”,
• odznaki honorowe kombatanckich środowisk: zgrupowania „Leśnik”, zgrupowania „Róg”, batalionów „Dzik” i „Pięść”,
• Kustosz Pamięci Narodowej (2015).

---

Oceń: Juliusz Kulesza

---