Stanisław Gieysztor

---

Życiorys

Stanisław Gieysztor rozpoczął swoją edukację w gimnazjum gen. Chrzanowskiego w Warszawie, gdzie już od wczesnych lat angażował się w tajne organizacje szkolne oraz w Związek Młodzieży Polskiej „Zet”. W okresie od 1908 do 1911 roku uczęszczał do Szkoły Mechaniczno-Technicznej im. Wawelberga i Rotwanda w Warszawie. W 1911 roku rozpoczął studia w Instytucie Elektrotechniczno-Mechanicznym w Nancy, we Francji, jednak w 1914 wrócił do Polski.

W chwili wybuchu I wojny światowej, dokładnie 6 sierpnia 1914 roku, wyruszył z Krakowa w 3. plutonie 1 Kompanii Kadrowej. Jego działalność w Legionach Polskich Józefa Piłsudskiego obejmowała walki przeciwko Rosjanom, podczas których odniósł rany pod Uściskami. Pod koniec wojny Gieysztor wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej, jednocześnie obejmując w 1918 roku funkcję naczelnika Ochotniczej Straży Pożarnej w Janowie Lubelskim.

Po 1918 roku, w obliczu odzyskania przez Polskę niepodległości, wstąpił w szeregi odrodzonego Wojska Polskiego. W latach 1919–1920 brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej jako oficer artylerii. Od września 1922 do kwietnia 1925 roku pełnił rolę komendanta Wojskowej Straży Pożarnej w 2. pułku artylerii polowej Legionów, a także ukończył kurs dla instruktorów pożarniczych w wojsku. Jego dalsza kariera wojskowa obejmowała służbę w 1. pułku artylerii najcięższej oraz przeniesienia do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr I w Warszawie w marcu 1932.

W kwietniu 1933 roku, po kolejnym przeniesieniu, Gieysztor przeszedł do Korpusu Ochrony Pogranicza. 31 stycznia 1935 roku jego status został zmieniony na nieczynny przez trzy miesiące, podczas których odbył staż w Warszawskiej Straży Ogniowej na stanowisku dowódcy oddziału. Przekroczył jednak do rezerwy w tym samym roku, kończąc dodatkowe kursy pożarnicze i zdobywając doświadczenie praktyczne w Łodzi. Następnie został kierownikiem referatu wyszkoleniowego w Związku Straży Pożarnych RP, uczestnicząc także w praktykach w Berlinie i Dreźnie.

1 stycznia 1936 roku przyjął obowiązki komendanta Warszawskiej Straży Ogniowej, w związku z nadchodzącym konfliktem zbrojnym z Niemcami, co skłoniło go do kierowania przygotowaniami obronnymi Warszawy. W trakcie oblężenia stolicy w wrześniu 1939 roku, zajął się organizowaniem obrony przeciwpożarowej, współpracując z dowództwem obrony przeciwlotniczej oraz Komendą Obrony Miasta. Był również członkiem biura Komisarza Cywilnego Obrony Warszawy, Stefana Starzyńskiego. W uznaniu swoich zasług Gieysztor został odznaczony Orderem Virtuti Militari za obronę stolicy.

Dnia 23 grudnia 1939 roku był jednym z założycieli Strażackiego Ruchu Oporu „Skała”, przyjmując funkcję zastępcy komendanta głównego organizacji. W 1940 roku został aresztowany przez Gestapo i umieszczony na Pawiaku. 15 sierpnia tego samego roku trafił do obozu koncentracyjnego Auschwitz, gdzie zginął w listopadzie 1940 roku. Jego grób znajduje się na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A22-tuje-1/2).

Awanse

Stanisław Gieysztor, w ciągu swojej kariery wojskowej, osiągnął znaczące awanse, które odzwierciedlają jego profesjonalizm i zaangażowanie w służbę.

• porucznik – ze starszeństwem z dniem 1 sierpnia 1920,
• kapitan – 27 stycznia 1930 ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1930 i 54 lokatą w korpusie oficerów artylerii.

Ordery i odznaczenia

Stanisław Gieysztor, będący wybitną postacią w historii, otrzymał wiele odznaczeń i wyróżnień za swoje zasługi dla kraju. Poniżej znajduje się lista jego osiągnięć:

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari,
• Krzyż Niepodległości (15 czerwca 1932),
• Srebrny Krzyż Zasługi (10 listopada 1928),
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
• Odznaka za Rany i Kontuzje,
• Odznaka Pamiątkowa „Pierwszej Kadrowej”,
• Odznaka 1 Pułku Artylerii Najcięższej,
• Order Gwiazdy Białej IV klasy (Estonia, 18 lipca 1938),
• Medal 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej (Łotwa, 1929).

---

Oceń: Stanisław Gieysztor

---