Aleksander Hauke-Nowak

Wojsko i służby mundurowe

Aleksander Hauke-Nowak, znany również jako Aleksander Nowak, to niezwykle ważna postać w historii Polski. Urodził się 24 lutego 1896 roku w Warszawie, a jego życie zakończyło się 17 maja 1956 roku w Rio de Janeiro.

Pełnił zaszczytną rolę jako major dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, co świadczy o jego znaczącym wkładzie w obronność kraju. Był także aktywnym działaczem w sferze państwowej oraz społecznej w okresie II Rzeczypospolitej, co czyni go istotną postacią tego czasu.

Życiorys

Aleksander Hauke-Nowak był synem Leona i Anieli z Rudnickich. W latach 1909–1914 uczęszczał do Szkoły Realnej Mariana Rychłowskiego w Warszawie. Już w 1911 roku zaangażował się w tajną drużynę skautową im. Romualda Traugutta, która w 1929 roku przekształciła się w 1 Warszawską Drużynę Harcerską im. Romualda Traugutta, znaną jako „Czarna Jedynka”. Jego aktywność obejmowała także Organizację Młodzieży Niepodległościowej „Zarzewie” oraz Polskie Drużyny Strzeleckie, do których wstąpił w 1913 roku. W czasie I wojny światowej był żołnierzem IV plutonu Pierwszej Kompanii Kadrowej.

W latach 1917–1918 był związany z Polską Organizacją Wojskową, działając w takich miastach jak Wilno, Ostrow i Kielce. Po ukończeniu kursów dokształcających dla wojskowych, uzyskał maturę w 1922 roku przy Dowództwie Okręgu Korpusu Nr I w Warszawie, a następnie zrealizował studia na Wydziale Historycznym Uniwersytetu Józefa Piłsudskiego oraz w Wyższej Szkole Wojskowej.

W dniu 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu kapitana, co było jednym z ważnych kroków w jego karierze wojskowej, zwłaszcza że jego starszeństwo datowano na 1 czerwca 1919, z 1146 lokatą w korpusie oficerów piechoty. W 1923 objął stanowisko szefa Oddziału II Sztabu Dowództwa Okręgu Korpusu Nr I i pozostawał oficerem nadetatowym 42 pułku piechoty. Od 1925 do 1927 roku był słuchaczem Kursu Normalnego w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie.

Po ukończeniu kursu w 1927 roku i uzyskaniu dyplomu oficera Sztabu Generalnego, został przydzielony do 36 pułku piechoty Legii Akademickiej w Warszawie. Już w kwietniu 1928 roku objął dowództwo III batalionu. 2 kwietnia 1929 roku awansował na majora, co było kolejnym sukcesem w jego karierze wojskowej. W 1931 roku został urlopowany, a do końca roku przeniesiony w rezerwie do 36 pułku piechoty.

W Ministerstwie Spraw Wewnętrznych pełnił różne funkcje, w tym dyrektora departamentu politycznego. Występował jako świadek oskarżenia na procesie brzeskim. Od 31 stycznia 1933 do 13 kwietnia 1938 roku był wojewodą łódzkim, a potem od 13 kwietnia 1938 roku wojewodą wołyńskim. Zmiany polityczne, w tym utworzenie Obozu Zjednoczenia Narodowego, miały wpływ na jego dalszą karierę. Pełnił urząd do września 1939 roku.

Po wybuchu II wojny światowej, Aleksander mając wiedzę o agresji ZSRR na Polskę, nie poinformował swoich współpracowników, w tym wicewojewody Ignacego Strzemińskiego, i opuścił kraj przez granicę. Po wojnie działał na rzecz Związku Ziem Południowo-Wschodnich oraz opublikował dwa znaczące tytuły: „Z pamiętników strzelca” (Warszawa 1917) oraz „Ze wspomnień skauta-legionisty” (Warszawa 1935).

Hauke-Nowak był dwukrotnie żonaty. Po zmianie wyznania na kalwińskie oraz orzeczeniu rozwodu z Jednotą Wileńską, 2 czerwca 1933 roku w kościele ewangelicko-reformowanym w Warszawie poślubił Krystynę z Pawłowiczów, która nosiła wcześniej nazwisko Szambumiewiczowa.

Ordery i odznaczenia

W dziedzinie odznaczeń i wyróżnień Aleksander Hauke-Nowak zasłużył na liczne nagrody, które świadczą o jego wyjątkowym wkładzie w historię. Oto lista jego najważniejszych odznaczeń:

  • Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 7196,
  • Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1936),
  • Krzyż Niepodległości (9 listopada 1931),
  • Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
  • Krzyż Walecznych (czterokrotnie),
  • Złoty Krzyż Zasługi (24 maja 1929),
  • Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
  • Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
  • Odznaka Pamiątkowa „Pierwszej Kadrowej”,
  • Wielki Oficer Orderu Świętego Sawy (Jugosławia).

Przypisy

  1. Mieczysław Hahn: Historia 1 Warszawskiej Drużyny Harcerskiej im. Romualda Traugutta „Czarnej Jedynki” 1911–1938, s. 2. archiwumharcerskie.pl. [dostęp 19.04.2024 r.]
  2. a b Ireneusz Polit: Wojewodowie łódzcy w latach 1919–1939. Portret zbiorowy. Kielce: Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Wydział Humanistyczny, Instytut Historii, 2020, s. 79–80. [dostęp 14.06.2022 r.]
  3. Stanisław Alexandrowicz: W cieniu czerwonej gwiazdy. 68. rocznica agresji sowieckiej na Polskę. Mówili, że idą nam z pomocą. lwow.com.pl. [dostęp 06.03.2015 r.]
  4. „Łódź w Ilustracji”, 27 IX 1936, nr 39, s. 1 (20 IX 1936).
  5. „Łódź w Ilustracji”, 12 II 1933, nr 7, s. 3 (3 lutego 1933).
  6. M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 468 „za zasługi w służbie państwowej”.
  7. M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 352 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  8. M.P. z 1929 r. nr 123, poz. 302 „za zasługi na polu wyszkolenia wojska”.
  9. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 441.
  10. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1932 roku, s. 264.
  11. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 22 lutego 1932 roku, s. 119.
  12. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 27.
  13. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 18 czerwca 1930 roku, s. 221.
  14. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 23 grudnia 1929 roku, s. 405.
  15. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 27 kwietnia 1929 roku, s. 133.
  16. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 3 kwietnia 1929 roku, s. 105.
  17. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 133.
  18. Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Wyd. II popr. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 250.
  19. 6 sierpień: 1914–1934, Warszawa: Zarząd Główny Związku Legjonistów Polskich, 1934, s. 19.

Oceń: Aleksander Hauke-Nowak

★★★★★
Średnia ocena:4.82 Liczba ocen:14