Stanisław Adamski (oficer)

Wojsko i służby mundurowe

Stanisław Adamski, urodzony 2 maja 1897 roku w Warszawie, był postacią o szczególnym znaczeniu w historii Polski. Jako legionista oraz działacz Polskiej Organizacji Wojskowej, przyczynił się do wielu przedsięwzięć mających na celu walkę o niepodległość kraju.

W późniejszym okresie swojej kariery pełnił funkcję majora geografii w Wojsku Polskim, co podkreśla jego wszechstronność oraz zaangażowanie w rozwój polskich sił zbrojnych. Niestety, jego życie zakończyło się w tragicznych okolicznościach - zginął w kwietniu 1940 roku w Katyniu, będąc jedną z wielu ofiar brutalnej zbrodni katyńskiej, która wstrząsnęła narodem polskim.

Życiorys

Stanisław Adamski był synem Antoniego oraz Barbary z Dylikowskich. W swojej młodości wstąpił do I Brygady Legionów Polskich, gdzie brał aktywny udział w działaniach podczas I wojny światowej. Po zakończeniu tego konfliktu kontynuował swoją karierę jako żołnierz Wojska Polskiego, wchodząc w skład 22 pułku piechoty, a później 34 pułku piechoty, uczestnicząc w wojnie polsko-bolszewickiej.

W 1921 roku ukończył Oficerską Szkołę Topografów. W latach 1921–1939 pełnił służbę w Wojskowym Instytucie Geograficznym w Warszawie, gdzie awansował na stanowisko kierownika grupy topograficznej w Wydziale Topograficznym. Na mocy decyzji z 19 marca 1928 roku, został mianowany kapitanem, uzyskując 4. lokatę w korpusie oficerów geografów. W 1937 roku awansował na stopień majora z 5. lokatą w tej samej strukturze.

W wyniku agresji ZSRR na Polskę, Adamski został wzięty do niewoli przez Sowietów 17 września 1939 roku w miejscowości Hoszcza. 26 października 1939 roku przebywał w obozie jenieckim w Putywlu, a następnie w listopadzie tego samego roku został przeniesiony do obozu NKWD w Kozielsku. Ostatnią wiadomość do bliskich wysłał w listopadzie 1939 roku. Między 7 a 9 kwietnia 1940 roku został przekazany naczelnika smoleńskiego obwodu NKWD, według listy wywózkowej 015/2 z 5 kwietnia 1940 roku. Zgodnie z rosyjskimi źródłami, zginął w Katyniu w trakcie rozstrzelania w dniach od 9 do 11 kwietnia 1940 roku.

W Katyniu, miejsce straceń jeńców wojennych, grzebano w bezimiennych mogiłach, a od 28 lipca 2000 roku znajduje się tam oficjalny Polski Cmentarz Wojenny. Adamski nie został zidentyfikowany podczas ekshumacji w 1943 roku, a jego krewni przez Biuro Informacji i Badań Polskiego Czerwonego Krzyża w Warszawie poszukiwali informacji na temat jego losów aż do 1946 roku.

Życie prywatne

W życiu prywatnym Stanisław Adamski ożenił się z Wandą Srzednicką. Razem mieli troje dzieci: dwie córki, Halinę (ur. 19 sierpnia 1920) i Marię, oraz syna Andrzeja. Jego żona zmarła w 1982 roku i została pochowana w grobowcu rodziny Srzednickich h. Pomian na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 28-6-11,12). Córka Halina, która po mężu nosiła nazwisko Iwińska, zmarła 17 października 1998 roku, również spoczywając tam. W grobowcu rodziny Srzednickich znajduje się także symboliczny nagrobek Stanisława Adamskiego z inskrypcją: „Stanisław Adamski. Legionista. Major. Geograf. Zamordowany w Katyniu.”

Ordery i odznaczenia

Stanisław Adamski, uznawany za jednego z wybitnych oficerów, otrzymał szereg odznaczeń, które świadczą o jego zasługach dla kraju.

  • krzyż Niepodległości, data nadania: 12 marca 1931,
  • krzyż Walecznych,
  • złoty krzyż Zasługi,
  • srebrny krzyż Zasługi, data nadania: 19 marca 1937,
  • medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
  • medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości.

Upamiętnienie

5 października 2007 roku, minister obrony narodowej, Aleksander Szczygło, dokonał pośmiertnego mianowania Stanisława Adamskiego na stopień podpułkownika. Informacja o awansie została ogłoszona 9 listopada 2007 roku w Warszawie, podczas szczególnej uroczystości zatytułowanej „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”.

Warto również wspomnieć o Krzyżu Kampanii Wrześniowej, który jest zbiorowym, pośmiertnym odznaczeniem przyznawanym wszystkim ofiarom zbrodni katyńskiej. Uroczystość wręczenia tego odznaczenia miała miejsce 1 stycznia 1986 roku.

Na terenie gminy, w Czosnowie, przy ul. Gminnej 6, znajduje się również „Dąb Pamięci”, który był symbolem upamiętnienia bohaterów. Został on posadzony w 2008 roku przez Stowarzyszenie Pamięci „Niepodległej Rzeczpospolitej Kampinoskiej” przy parafii Niepokalanego Serca NMP w Wierszach. Dąb ten powstał w ramach programu „Katyń… ocalić od zapomnienia”, który został zainicjowany przez Stowarzyszenie „Parafiada” im. św. Józefa Kalasancjusza. Otrzymał certyfikat nr 000328/000290/WE/2008.

Przypisy

  1. 20 lat temu otwarto Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu - Redakcja Polska - polskieradio.pl [dostęp 27.06.2024 r.]
  2. Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 10 [dostęp 14.11.2024 r.]
  3. Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 17.09.2024 r.]
  4. Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 26.08.2024 r.]
  5. Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 28.08.2024 r.]
  6. „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 15.09.2023 r.]
  7. Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
  8. УБИТЫ В КАТЫНИ, Moskwa 2015, s. 139.
  9. Рогинский (przew. kol. red.), Еремина (red.) 2015 ↓, s. 139 (PDF – 73).
  10. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 496.
  11. a b c Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 327.
  12. Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 3.
  13. a b Snitko-Rzeszut (red.) 2000 ↓, s. 3 (PDF – 83).
  14. Rocznik Oficerski, Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932, s. 348, 832.
  15. M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 100 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  16. M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 97 „za zasługi w służbie wojskowej”.
  17. Cmentarz Stare Powązki: KAROL POMIAN SRZEDNICKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 27.06.2016 r.]
  18. [bez autora]: ADAMSKI Stanisław, podpułkownik, syn Antoniego. [w:] Strona programu „Katyń... ocalić od zapomnienia”. katyn-pamietam.pl > Bohaterowie > ADAMSKI Stanisław [on-line]. Stowarzyszenie „Parafiada” im. św. Józefa Kalasancjusza, 2009. [dostęp 27.06.2016 r.]

Oceń: Stanisław Adamski (oficer)

★★★★★
Średnia ocena:4.78 Liczba ocen:7