Antoni Stefan Olszewski

---

Życiorys

Antoni Stefan Olszewski był synem ziemianina Artura Olszewskiego oraz Marii z Modelskich, z przedziału genealogicznego primo voto Bogusławskiej. Urodził się po śmierci swojego ojca. W młodości uczęszczał do tak zwanej „Szkoły Lubelskiej”, a następnie kontynuował naukę w Przemysłowo-Technicznej szkole Jana Dal-Trozzo w Warszawie, gdzie ukończył oddział mechaniczny w 1914 roku. Po tym okresie związał się z Szkołą Handlową Artura Jeżewskiego.

W swojej młodej karierze aktywnie uczestniczył w tajnym skautingu, a później w Polskiej Organizacji Wojskowej (POW). Brał udział w Obronie Lwowa, zarówno w 1918 jak i w 1920, kiedy to służył w Wojsku Polskim do roku 1921. Po zakończeniu służby podjął studia z zakresu architektury na politechnice we Lwowie, które finalizował, zdobywając dyplom w 1926 roku.

Już w 1923 roku Olszewski rozpoczął swoją karierę jako architekt, projektując i kierując budową koszar oraz budynków mieszkalnych w Kielcach. Przez okres od 1926 do 1932 roku pracował na Śląsku, gdzie miał zaszczyt pełnić funkcję architekta miejskiego na samodzielnym stanowisku w Królewskiej Hucie, dzisiaj znanej jako Chorzów. W tym czasie zajmował się m.in. przebudową ratusza oraz projektowaniem szkoły powszechnej w Wielkich Hajdukach (Chorzów-Batory) we współpracy z K. Schayerem. Wraz z Wojciechem Soboniem wykonał również projekty domów dla urzędników oraz gmachu Szkoły Handlowej, która obecnie funkcjonuje jako Komunalny Instytut Kształcenia Handlowego. Inne jego osiągnięcia na Śląsku to przedszkole w Zgodzie (obecnie Świętochłowice) oraz szkoła powszechna w Mikołowie.

W latach 1932–1934 pełnił funkcję dyrektora budownictwa we Lwowie, gdzie pracował nad projektami pływalni, hali sportowej oraz stadionu. Oprócz działalności projektowej, wygłaszał również wykłady i odczyty. W czerwcu 1934 roku przeniósł się do Warszawy, gdzie na życzenie nowo mianowanego prezydenta Stefana Starzyńskiego objął stanowisko dyrektora Wydziału Technicznego w Urzędzie Miejskim.

Podczas II wojny światowej zaangażował się w organizację obrony Warszawy. Został aresztowany 18 lutego 1943 roku, a następnie przetrzymywany na Pawiaku. Później trafił do obozów Auschwitz i Neuengamme, a od 9 listopada 1943 roku w Drütte pracował w kuźni zakładów zbrojeniowych, aby od 7 kwietnia 1945 roku być więziony w Bergen-Belsen. Po wyzwoleniu 15 kwietnia 1945 roku, przez kilka miesięcy przebywał na leczeniu w Szwecji. W październiku tego samego roku, na apel Michała Kaczorowskiego, wrócił do Polski, gdzie zajął się odbudową miasta Gdańska, Gdyni, Sopotu oraz Elbląga.

W maju 1947 roku Olszewski został przeniesiony do Warszawy, gdzie pracował w Ministerstwie Odbudowy oraz w Naczelnej Radzie Odbudowy Warszawy, a także w Banku Gospodarstwa Krajowego. W ciągu kolejnych dwóch lat pełnił funkcję pełnomocnika ministra, angażując się w odbudowę Elbląga oraz otaczających go terenów. W 1949 roku powrócił do Warszawy, gdzie kontynuował pracę w różnych instytucjach, zajmujących się odbudową.

Zmarł po długiej chorobie na zawał serca w 1954 roku. Jego ostatnie miejsce spoczynku to cmentarz Bródnowski, gdzie został pochowany 18 grudnia 1954 roku w grobie rodzinnym (kwatera 21F-5-17). Do dziś bliska sercom mieszkańców Warszawy pozostała tablica umieszczona w pobliżu Zamku Królewskiego w Warszawie, upamiętniająca rozpoczęcie budowy bulwarów nadwiślańskich w 1935 roku, na której widnieje nazwisko Antoniego Olszewskiego jako osoby, która odegrała istotną rolę w ich realizacji.

Olszewski był żonaty z Janiną z Łuszczewskich, jednak nie doczekał się potomstwa.

Odznaczenia

Antoni Stefan Olszewski, jako osoba o znaczących dokonaniach militarnych, został uhonorowany wieloma odznaczeniami. Poniżej przedstawiono listę jego nagród i wyróżnień:

• krzyż srebrny Orderu Virtuti Militari,
• krzyż kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• krzyż walecznych,
• złoty krzyż zasługi,
• medal za Warszawę 1939–1945,
• medal zwycięstwa i wolności 1945,
• odznaka grunwaldzka.

---

Oceń: Antoni Stefan Olszewski

---