Narcyz Szwedziński


Narcyz Szwedziński to postać, która odcisnęła swoje piętno na polskiej architekturze oraz w historii wojskowości. Urodził się 29 października 1906 roku w Warszawie, gdzie rozpoczęła się jego niezwykła kariera. Przez lata zdobywał doświadczenie jako pułkownik Ludowego Wojska Polskiego, a jego wkład do architektury był niezaprzeczalny.

W okresie 1963–1969 pełnił funkcję Naczelnego Architekta Wojska Polskiego, co świadczy о jego znaczącej roli w kształtowaniu zarówno obiektów wojskowych, jak i przestrzeni publicznych. Dodatkowo, jako działacz społeczny, angażował się w inicjatywy, które miały na celu poprawę jakości życia społeczeństwa.

Jego życie, które zakończyło się 13 sierpnia 1993 roku, pozostawia po sobie trwały ślad w historii Polski, zarówno pod względem architektonicznym, jak i społecznym.

Biografia

Narcyz Szwedziński urodził się jako syn Konstantego Szwedzińskiego oraz Michaliny z Pyżewskich. Jest absolwentem Gimnazjum im. Tadeusza Reytana w Warszawie, które ukończył w 1924 roku, a w 1929 roku zdobył dyplom z Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej. Po zakończeniu studiów miał okazję ukończyć Szkołę Podchorążych Rezerwy Saperów.

W latach trzydziestych XX wieku Narcyz był głównym projektantem oraz zastępcą dyrektora budowy Wytwórni Amunicji nr 3 w Nowej Dębie, znajdującej się w Centralnym Okręgu Przemysłowym. To właśnie w tym miejscu zaprojektował ważne obiekty, w tym narzędziownię oraz osiedle mieszkaniowe. Jego najbardziej rozpoznawalnym dziełem jest tzw. Biała Willa, znana jako „Paulusówka”, która pierwotnie miała być przeznaczona dla ppłk. Jana Szypowskiego, pierwszego dyrektora tej wytwórni. Jak zaznacza badacz architektury Centralnego Okręgu Przemysłowego, Marcin Furtak, willa ta, nawiązująca do stylu architektonicznego Bohdana Pniewskiego, uznawana jest za wybitne dzieło modernizmu copowskiego. Budynek został wpisany do rejestru zabytków.

W okresie od 1935 do 1939 roku Narcyz Szwedziński pracował w Ministerstwie Spraw Wojskowych. Podczas kampanii wrześniowej pełnił funkcję porucznika saperów. Po zakończeniu II wojny światowej rozpoczął pracę w Wydziale Nadzoru Budowlanego Zarządu m.st. Warszawy. W 1950 roku przystąpił do Oddziału Warszawskiego Stowarzyszenia Architektów Polskich.

W 1952 roku Narcyz Szwedziński rozpoczął służbę jako oficer zawodowy w Ludowym Wojsku Polskim. W pewnym momencie pełnił funkcję Naczelnego Architekta Wojska Polskiego w latach 1963–1969 oraz Szefa Wojskowej Inspekcji Architektoniczno-Budowlanej MON. W 1965 roku, członek trzyosobowego zespołu organizacyjnego, uczestniczył w przygotowaniach do I Wystawy Polskiego Ekslibrisu Wojskowego, która miała miejsce w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. Był współautorem wstępu do katalogu wystawy.

W 1969 roku Narcyz Szwedziński został usunięty z wojska z powodu represji politycznych dotyczących członka jego rodziny. Po tym zdarzeniu przeszedł na emeryturę, kończąc służbę wojskową w stopniu pułkownika. W 1972 roku związał się z Zygmuntem Weissem w Kole byłych uczniów Gimnazjum Mariana Rychłowskiego oraz im. Tadeusza Reytana w Warszawie. Angażował się w działalność społeczności lokalnej w Podkowie Leśnej, do której przeprowadził się po wojnie. Za swoje zasługi dla mieszkańców regionu, w tym udział w budowie lokalnej szkoły i stworzenie jej projektu architektonicznego, w 1992 roku otrzymał Odznakę Honorową „Zasłużony dla Podkowy Leśnej”. Narcyz Szwedziński zmarł i został pochowany na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie, w kwaterze 47C-5-27.

Odznaczenia

Narcyz Szwedziński zdobył liczne odznaczenia, które potwierdzają jego zasługi oraz znaczący wkład w określone dziedziny działalności społecznej i kulturalnej. Wśród przyznanych wyróżnień można wymienić:

  • Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
  • Odznakę „Zasłużony Działacz Kultury”,
  • Medal „Za zasługi dla obronności kraju”,
  • Złotą Odznakę SARP.

Przypisy

  1. Ankieta do byłych wychowanków gimnazjum M. Rychłowskiego i T. Reytana w Warszawie. wne.uw.edu.pl, 01.05.2024 r.
  2. a b c d e f Narcyz Szwedziński (1906–1993). podkowalesna-tppl.pl. [dostęp 18.06.2022 r.]
  3. Marcin Furtak. Wille copowskie. „Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddziału Polskiej Akademii Nauk w Krakowie”. XLI, s. 60, 2013. Kraków: Oddział PAN w Krakowie. ISSN 0079-3450. [dostęp 05.03.2021 r.]
  4. Grażyna Zabłocka. Narcyz Szwedziński (hasło w „Podkowiańskim Słowniku Biograficznym”). „Podkowiański Magazyn Kulturalny”. 68, zima 2012. Podkowa Leśna: Towarzystwo Przyjaciół Miasta Ogrodu Podkowa Leśna. ISSN 1232-1125. [dostęp 05.03.2021 r.]
  5. Historia szkoły. podkowa-szkola.pl. [dostęp 05.03.2021 r.]
  6. Willa „Paulusówka”. polskaniezwykla.pl. [dostęp 05.03.2021 r.]
  7. Trasa COP – Nowa Dęba. cop.podkarpackie.travel. [dostęp 05.03.2021 r.]
  8. Wytwórnia amunicji nr 3 w Nowej Dębie. rmf.fm. [dostęp 05.03.2021 r.]
  9. Wydawnictwa bibliofilskie za lata 1945–1970: katalog wystawy. zebrał i oprac. Jan Rogala. Warszawa: Towarzystwo Przyjaciół Książki, Oddział Warszawski, 1971, s. 37. OCLC 233397931. [dostęp 05.03.2021 r.]
  10. Maria Halina Słoniewska: Wystawy Muzeum Wojska Polskiego w latach 1920–1985. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1988, s. 85. OCLC 834943948. [dostęp 05.03.2021 r.]
  11. Stefan Kotarski. Dwie wystawy ekslibrisów w Warszawie i Malborku. „Przegląd Biblioteczny”. XXXIII, zeszyt 3 (lipiec–wrzesień 1965), s. 168, 1965. Warszawa: Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich. ISSN 0033-202X. [dostęp 05.03.2021 r.]
  12. Wojciech Rylski: Absolwenci Reytana 1924. wne.uw.edu.pl. [dostęp 05.03.2021 r.]
  13. a b c d e f g h i Arch. Narcyz Szwedziński. archimemory.pl. [dostęp 05.03.2021 r.]
  14. Zasłużeni dla Podkowy. podkowalesna-tppl.pl. [dostęp 05.03.2021 r.]

Oceń: Narcyz Szwedziński

Średnia ocena:4.98 Liczba ocen:6