Wiktor Grzegorz Ambroziewicz, urodzony 21 kwietnia 1882 roku w Warszawie, to postać, która w istotny sposób wpłynęła na polski system edukacyjny. Jego życie zawodowe i działalność sięgają czasów przed drugą wojną światową, a jego osiągnięcia są dobrze udokumentowane.
Ambroziewicz zmarł 23 listopada 1968 roku w tym samym mieście, w którym się urodził, co sugeruje silne związki z Warszawą przez całe jego życie. Był nie tylko pedagogiem, ale także pełnił wysokie funkcje administracyjne w szkolnictwie, obejmując stanowisko dyrektora szkół średnich. To pozycja, która podkreśla jego zaangażowanie w kształcenie młodzieży.
Dodatkowo, Wiktor Ambroziewicz był kuratorem Okręgu Szkolnego Warszawskiego, co podkreśla jego rolę w sprawowaniu nadzoru nad edukacją w regionie. W swoich działaniach społecznych był również aktywnym członkiem Komisji Rewizyjnej Straży Kresowej w roku 1920, co świadczy o jego zaangażowaniu w sprawy dotyczące nie tylko edukacji, ale również bezpieczeństwa i integracji społecznej w trudnych czasach.
Życiorys
Wiktor Ambroziewicz przez wiele lat pełnił ważne funkcje w edukacji, kierując szkołami średnimi. W pierwszej kolejności pracował w Gimnazjum im. Stanisława Żółkiewskiego w Siedlcach, gdzie sprawował swoją władzę aż do 1917 roku. Od 1917 do 1930 roku był dyrektorem Gimnazjum im. Stefana Czarnieckiego w Chełmie. W niezwykle istotnym momencie, 30 października 1918 roku, gdy Rada Regencyjna przejęła administrację Generalnego Gubernatorstwa Lubelskiego, Wiktor zdołał przetransportować do Chełma dokumenty nominacyjne dla nowych władz polskich, co nastąpiło w nocy z 1 na 2 listopada.
Następnie, w latach 1930–1936, kierował Gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie, gdzie pod jego przewodnictwem zrealizowano innowacyjny eksperyment pedagogiczny. Jego celem było rozwijanie umiejętności uczniów poprzez praktyczne posługiwanie się zdobytą wiedzą teoretyczną. Jego wkład w edukację został doceniony, gdy w sierpniu 1936 roku Minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, Wojciech Świętosławski, mianował go kuratorem Okręgu Szkolnego Warszawsko-Łódzkiego. Funkcję tę pełnił aż do wybuchu II wojny światowej.
Po zakończeniu wojny, Ambroziewicz objął stanowisko dyrektora Państwowego Instytutu Robót Ręcznych, który początkowo powstał w Łodzi, ale później przeniósł się do Bielska-Białej, gdzie funkcjonował pod nową nazwą – Państwowy Instytut Robót Ręcznych dla Nauczycieli im. Władysława Przanowskiego. Niestety, w 1950 roku instytut został zlikwidowany przez władze komunistyczne, co skutkowało zwolnieniem Wiktora.
Oprócz działalności w edukacji, Wiktor Ambroziewicz był również aktywnym działaczem społecznym. Był członkiem Związku Młodzieży Polskiej „Zet”, Polskiej Macierzy Szkolnej oraz Światowego Związku Polaków z Zagranicy. Ponadto, dostąpił zaszczytu przewodniczenia w Towarzystwie Miłośników Robót Ręcznych. Jego zalążki wprowadzania do życia idei świetlic pozaszkolnych były z pewnością zauważalne, zwłaszcza w czasach gdy pełnił rolę kuratora.
Wiktor był również inicjatorem powołania Muzeum Chełmskiego, które obecnie znane jest jako Muzeum Ziemi Chełmskiej w Chełmie. Patronem tej instytucji jest od 2009 roku. Obok swoich osiągnięć w sferze edukacji i kultury, w życiu osobistym był żonaty z Stanisławą Pawliszewską, nauczycielką, która zmarła w 1960 roku.
Wiktor Ambroziewicz spoczywa na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, w kwaterze 174-4-36,37.
Ordery i odznaczenia
Wiktor Ambroziewicz, jako osoba o znacznym dorobku, został uhonorowany szeregiem prestiżowych odznaczeń. Poniżej przedstawiamy najbardziej istotne z nich:
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski przyznany 10 listopada 1933 roku,
- Złoty Krzyż Zasługi, który otrzymał 27 czerwca 1928 roku,
- Srebrny Wawrzyn Akademicki, przyznany 5 listopada 1935 roku.
Publikacje
Pod koniec swojej kariery Wiktor Ambroziewicz stworzył szczegółową biografię Władysława Przanowskiego, która wnikliwie ukazuje ewolucję wychowania technicznego w czasie II Rzeczypospolitej. Publikacja nosi tytuł „Władysław Przanowski i jego dzieło” i została opublikowana w 1964 roku, a jej znaczenie potwierdza przedmowa autorstwa Tadeusza Kotarbińskiego. Ambroziewicz opracował również kilka artykułów poświęconych postaci Władysława Przanowskiego, które ukazały się m.in. w Przeglądzie Historyczno-Oświatowym, w tym „Władysław Przanowski: życie i działalność” oraz „Udział Władysława Przanowskiego w opracowaniu programów pracy ręcznej”.
W roku 2000 na rynku wydawniczym zadebiutowała jego autobiografia pod tytułem „Moja przygoda pedagogiczna: o szkole polskiej nieco inaczej”, wydana w Warszawie.
Oprócz wymienionych prac, Wiktor Ambroziewicz został autorem licznych broszur i artykułów, w tym:
- Z krwawych dni. Siedlce, 1906 (pod pseudonimem: Jerzy Rawicz),
- Mieczysław Brzeziński jako pisarz i działacz ludowy (Przegląd Narodowy 1911),
- Co Szymek Kołodziej o biedach wiejskich a Macierzy Szkolnej sąsiadom powiadał? Łuków, 1907,
- Regulamin gimnazjalnych egzaminów dojrzałości a życie. Warszawa, 1931,
- Sztandar szkolny. Warszawa, 1934,
- Sport w szkole średniej: referat wygłoszony na posiedzeniu komisyjnym Rady Naukowej WF w dn. 25 stycznia 1934 r. (Wychowanie Fizyczne 1934 nr 3/4),
- 44 miliony na budowę szkół powszechnych. Warszawa, 1936,
- Dobre dziecko nie zapomni o matce. Warszawa, 1938.
Ponadto Ambroziewicz przetłumaczył z języka rosyjskiego istotne dzieło na temat edukacji, noszące tytuł „Kształcenie politechniczne w szkole ogólnokształcącej”, które zostało opublikowane w Warszawie w 1956 roku.
Przypisy
- Cmentarz Stare Powązki: JÓZEFA PAWLISZEWSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 29.10.2019 r.]
- Łódź w Ilustracji, 03.04.1938 r., nr 14, s. 1 (fotoreportaż z wizyty w Łodzi, 28.03.1938 r.).
- Łódź w Ilustracji, 18.10.1936 r., nr 42, s. 3 (na spotkaniu z łódzkimi nauczycielami).
- Zwolnienie kuratora Pytlakowskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 190 z 21.08.1936 r.
- Joanna Gierowska-Kałłaur, Straż Kresowa wobec kwestii białoruskiej. Deklaracje i praktyka [w:] „Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej” tom XLIV, s. 22.
- M.P. z 1935 r. nr 257, poz. 306 „za szerzenie zamiłowania do literatury polskiej”.
- M.P. z 1933 r. nr 259, poz. 277 „za działalność wychowawczo-społeczną”.
- M.P. z 1928 r. nr 150, poz 269 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Zbigniew Żyszkowski | Jan Rutkowski (historyk) | Paweł Haensel | Maria Skalińska | Magdalena Sadowska-Czaputowicz | Wiktor Wąsik | Jacek Santorski | Adam Hulanicki | Danuta Ptaszycka-Jackowska | Adam Prażmowski (astrofizyk) | Aleksander Kamiński | Anna Piskorska-Chlebowska | Anna Marchwińska | Witold Łojkowski | Henryk Michał Kamieński | Rafał Matyja | Krzysztof Gołoś | Henryk Silberstein | Zofia Szmydt | Witold RoszkowskiOceń: Wiktor Ambroziewicz