Adam Hulanicki

---

Życiorys

Adam Hulanicki urodził się jako syn Adama i Zofii. Po zakończeniu szkoły średniej, podjął studia z zakresu chemii na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Warszawskiego, które zakończył w 1952 roku. Po studiach rozpoczął pracę w Zakładzie Chemii Nieorganicznej, gdzie pod okiem Wiktora Kemuli rozpoczął swoją naukową karierę, która rozwijała się w latach 1953 i 1956. Wspólnie z profesorem Kemulą skupił się na badaniach w dziedzinie spektralnej analizy emisyjnej oraz oznaczania kadmu za pomocą spektroskopii absorpcyjnej w roku 1958.

W latach 1957–1958 Hulanicki miał okazję odbyć staż naukowy na Uniwersytecie Harvarda, co znacząco wzbogaciło jego doświadczenie w zakresie elektrochemii. W tym czasie opiekunem naukowym był dla niego James J. Lingane, autor wielu hodowanych tekstów w dziedzinie analizy elektrochemicznej, w tym podręcznika „Elektroanaliza chemiczna”, który Adam Hulanicki przetłumaczył na język polski.

W 1961 roku obronił swoją pracę doktorską na Uniwersytecie Warszawskim, której temat brzmiał „Zastosowanie dwuetylodwutiokarbaminianu sodowego w analizie potencjometrycznej”. Tytuł profesora nadzwyczajnego otrzymał w 1976 roku, a w 1989 roku awansował na profesora zwyczajnego. W 1994 roku został również członkiem korespondentem Polskiej Akademii Nauk.

W Katedrze Chemii Analitycznej powstała Pracownia Teoretycznych Podstaw Chemii Analitycznej, którą Hulanicki prowadził przez trzy dekady, od 1969 do 1999 roku. W tym czasie zbudował silne fundamenty dla szkoły chemii analitycznej, do której zaliczani są wybitni naukowcy tacy jak prof. dr hab. Ewa Bulska, prof. dr hab. Stanisław Głąb, oraz wielu innych. Pod opieką Adama Hulanickiego stopień magistra zdobyło ponad 120 studentów, a 18 z nich uzyskało tytuł doktora. Oprócz tego, był również opiekunem naukowym dla 7 doktorów habilitowanych i 6 przyszłych profesorów.

Jako ekspert w dziedzinie chemii analitycznej, Hulanicki pełnił szereg istotnych funkcji, takich jak przewodniczący, a później honorowy przewodniczący Komitetu Chemii Analitycznej Polskiej Akademii Nauk. Pełnił również rolę redaktora naczelnego czasu „Chemia Analityczna” oraz był prezesem Wydziału Chemii Analitycznej Międzynarodowej Unii Chemii Czystej i Stosowanej (IUPAC). Dodatkowo, został uhonorowany członkostwem honorowym w Rumuńskim Towarzystwie Chemii Analitycznej oraz Austriackim Towarzystwie Chemii Analitycznej.

W roli nauczyciela akademickiego, pełnił funkcję dziekana Wydziału Chemii Uniwersytetu Warszawskiego od 1981 do 1984 roku oraz był członkiem Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego oraz Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytułów Naukowych.

Pochowany jest na Starych Powązkach, w kwaterze 28 wprost-1-25/26.

Zakres badań naukowych

Zakres badań naukowych Adama Hulanickiego obejmuje różnorodne dziedziny chemii analitycznej. Wśród nich wyróżnia się spektrometria atomowa, odczynniki organiczne stosowane w analizie, potencjometria i kulometria, a także elektrody jonoselektywne. Dodatkowo, zajmuje się analizą śladową oraz analizą specjacyjną, a także problematyką związaną z historią chemii analitycznej.

Nie ograniczał się on jedynie do teorii. W swoim wystąpieniu podczas Międzynarodowego Sympozjum „Forum Analityczne”, które odbyło się w Politechnice Warszawskiej w 2004 roku, zaznaczył:

„Chemia analityczna jest z jednej strony działalnością naukową, wnoszącą nowe elementy do metodologii chemii analitycznej, np. podstaw teoretycznych metod analitycznych, z drugiej zaś strony ta dziedzina chemii nie może istnieć bez praktycznych zastosowań jej w życiu.”
prof. Adam Hulanicki

Profesor Hulanicki podkreślił także, że ponad 50% analiz chemicznych realizowanych jest z wykorzystaniem chromatografii. Zwrócił uwagę, że około 30 laureatów Nagrody Nobla w dziedzinie chemii i medycyny swoje osiągnięcia zawdzięcza zastosowaniu chromatografii. Poruszył również inne techniki używane w jakościowej oraz ilościowej chemii analitycznej, takie jak metody spektrometryczne, elektroforeza oraz techniki łączone, m.in. rozwój chromatografii zintegrowanej ze spektrometrią.

Publikacje (wybór)

Adam Hulanicki jest autorem licznych publikacji naukowych, których łączna liczba przekracza 250. Prace te obejmują szeroki zakres zagadnień związanych z chemią analityczną, w tym m.in.:

• Model wpływu współczynników selektywności dla elektrod jonowych stałostałych (współautor A. Lewenstam), „Anal. Chem.”, 53, 1981,
• Interpretacja selektywności oraz granicy wykrywalności elektrod jonowych w cieczy (współautorzy: M. Maj-Żurawska, T. Sokalski), „Talanta”, 35, 1988,
• Badanie koloidowe na mikroskalę równowag jonowych (współautor S. Głąb), „Fresenius’ J. Anal. Chem.”, 337, 1990,
• Metody absolutne w chemii analitycznej, „Pure Appl. Chem.”, 67, 1995,
• Topochemiczne badanie starożytnych rękopisów (współautorzy: B. Wagner, E. Bulska, M. Heck, H.T. Ortner), „Fresenius’ J. Anal. Chem.”, 369, 2001,
• Spektralna analiza emisyjna (współautor W. Kemula, 1956),
• Kwasy i zasady w chemii analitycznej – PWN, Warszawa 1972, 1992. Wydanie rosyjskie MIR Moskwa 1975; angielskie Ellis Horwood 1987,
• Współczesna chemia analityczna – Wybrane zagadnienia, PWN, Warszawa 2001,
• 60 lat polskiej chemii analitycznej (1945-2005), Instytut Historii Nauki PAN, Warszawa 2010,
• 50 lat chemii analitycznej na Wydziale Chemii Uniwersytetu Warszawskiego, Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, Warszawa 2006.

Odznaczenia

Adam Hulanicki został uhonorowany licznymi odznaczeniami, które świadczą o jego osiągnięciach oraz wkładzie w rozwój różnych dziedzin. Wśród najważniejszych wyróżnień, które otrzymał, należy wymienić:

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, nadany w 2000 roku,
• Medal Komisji Edukacji Narodowej,
• Medale Polskiego Towarzystwa Chemicznego, w tym:
• Medal Jana Zawidzkiego, przyznany w 1986 roku,
• Medal Wiktora Kemuli, wręczony w 2004 roku,
• Medal okolicznościowy z 2012 roku.

---

Oceń: Adam Hulanicki

---