Ludwik Widerszal

Nauka i edukacja

Ludwik Nikodem Widerszal, znany również pod pseudonimami „Krysiński” oraz „Pisarczyk”, to postać, którą warto przybliżyć w kontekście polskiej historii. Urodził się 24 kwietnia 1909 roku w Warszawie, gdzie spędził znaczną część swojego życia, aż do tragicznego zgonu, który miał miejsce 13 czerwca 1944 roku, również w Warszawie.

Widerszal był dubbowany jako historyk oraz archiwista, a jego zainteresowania koncentrowały się szczególnie na złożonych dziejach Bałkanów oraz Kaukazu. Jego wiedza i pasja do badań historycznych sprawiły, że stał się uznawanym ekspertem w tych dziedzinach.

Warto dodać, że był także aktywnym członkiem Wydziału Informacji Biura Informacji i Propagandy Komendy Głównej Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej, co podkreśla jego zaangażowanie w działania związane z historią Polski w czasach II wojny światowej.

Życiorys

Ludwik Widerszal, człowiek o bogatym dziedzictwie intelektualnym, przyszedł na świat w rodzinie żydowskiej, której ojcem był Adam Stanisław, pracownik bankowy, a matką Regina Eugenia z Krakowskich. W latach 1919–1921 uczył się w Państwowym Gimnazjum im. Tadeusza Czackiego, a następnie kontynuował edukację w Państwowym Gimnazjum im. Adama Mickiewicza w Warszawie, gdzie w 1925 roku uzyskał świadectwo maturalne.

Po zmarciu ojca, Ludwik zmuszony był utrzymywać się, udzielając prywatnych lekcji. W 1926 roku rozpoczął swoje studia na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie kształcił się m.in. pod kierunkiem Marcelego Handelsmana. W 1930 roku obronił pracę magisterską zatytułowaną „Tradycje napoleońskie we Francji i w Polsce przed rokiem 1848”. Od 1928 roku jego kariera związana była z Instytutem Historycznym UW, gdzie najpierw jako asystent-wolontariusz, a później, od 1932 roku, jako młodszy asystent, zgłębiał tajniki historii.

Prowadził badania, które zaowocowały uzyskaniem stopnia doktora w 1930 roku za pracę „Sprawy kaukaskie w polityce europejskiej w latach 1831–1864”, publikowaną cztery lata później. W 1933 roku był współorganizatorem VII Międzynarodowego Kongresu Historycznego w Warszawie, gdzie wygłosił referat poświęcony polityce brytyjskiej na Zachodnim Kaukazie w XIX wieku. Pięć lat później reprezentował Polskę na VIII Kongresie w Zurychu, omawiając bułgarski ruch narodowy.

W latach 1935–1939 pracował w Archiwum Wojskowym, a tuż przed wybuchem II wojny światowej podjął zatrudnienie w Archiwum Akt Nowych. Habilitację uzyskał w 1938 roku za pracę „Bułgarski ruch narodowy 1856-1872”. W okresie wojny występował jako wykładowca tajnego uniwersytetu w Warszawie od 1942 roku. W międzyczasie pełnił funkcję w Biurze Informacji i Propagandy Komendy Głównej ZWZ, a później Armii Krajowej, gdzie zajmował się międzynarodowymi aspektami konfliktu zbrojowego.

W 1942 roku objął kierownictwo Podwydziału „Z”, zajmującego się kwestiami ziem wschodnich i zachodnich oraz polityką międzynarodową. Był także inicjatorem powstania Referatu Żydowskiego w Wydziale Informacji Biura Informacji i Propagandy KG AK.

Niestety, Ludwik Widerszal zakończył swoje życie 13 czerwca 1944 roku, kiedy to został zamordowany w swoim mieszkaniu przez działaczy podziemia, którzy oskarżyli go oraz jego żonę Elżbietę o bycie Żydami-komunistami. Dzięki interwencji morderców, którzy zorientowali się, że Elżbieta była w dziewiątym miesiącu ciąży, uniknęła ona tragicznego losu.

Ludwik Widerszal został pochowany w rodzinnym grobowcu na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kw. 235–V–1), gdzie spoczywa wraz z żoną oraz rodzicami. Pośmiertnie odznaczono go Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami.

Wybrane publikacje

Oto wybrane publikacje autorstwa Ludwika Widerszala, które mają znaczenie w kontekście historii i politologii:

  • Angielska polityka zagraniczna 1830-1870: przegląd literatury z lat 1925–1933, Warszawa 1934,
  • The British policy in the western Caucasus 1833-1842: Palmerston, Ponsonby, Urquhart, Varsovie 1933,
  • Bułgarski ruch narodowy 1856-1872, Warszawa 1937,
  • Najnowsze studja (1914-1935) o epoce bułgarskiego odrodzenia narodowego, Warszawa 1935,
  • Powstanie styczniowe w dziejach Słowian bałkańskich, Czechów i Rumunów, Warszawa 1938,
  • Ruchy wolnościowe na Bałkanach, Lwów 1939,
  • Sprawa cieśnin i Morza Czarnego w latach 1829–1914 w historiografji lat 1900–1932, Warszawa 1933,
  • Sprawy kaukaskie w polityce europejskiej w 1831-1863, Warszawa 1934,
  • Z papierów Aleksandra Ekzarcha, Warszawa 1935,
  • Źródła do dziejów powstania styczniowego w Archiwum Wojskowym, Warszawa 1938, współautor Jan Giergielewicz.

Przypisy

  1. Wojciech Lada, Bandyci z Armii Krajowej. Ile jest prawdy w czarnej legendzie polskiego podziemia. Kraków 2018, s.187.
  2. a b Sprawy kaukaskie_autor | Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego [online], ihuw.pl [dostęp 01.02.2020 r.]
  3. Cmentarz Powązkowski w Warszawie. (red.). Krajowa Agencja Wydawnicza, 1984. ISBN 83-03-00758-0. Brak numerów stron w książce.

Oceń: Ludwik Widerszal

★★★★★
Średnia ocena:4.54 Liczba ocen:8