Aleksander Jan Konstanty Norblin

---

Młodość i studia

Aleksander Jan Konstanty Norblin był synem znanego artysty, jakim był Jan Piotr Norblin de la Gourdaine, pochodzącego z pierwszego małżeństwa z Marianną z Tokarskich (zm. 1787). Wśród licznego rodzeństwa zajmował miejsce najstarszego, a jego brat Ludwik Piotr Marcin (1781-1854) zyskał sławę jako pierwszy wiolonczelista paryskiej opery oraz profesor konserwatorium w Paryżu, gdzie stworzył własną szkołę dla wiolonczelistów.

Norblin rozpoczął swoją edukację artystyczną prawdopodobnie w konwikcie Pijarów na Żoliborzu w Warszawie, a następnie udał się do Paryża, gdzie kształcił się pod okiem rzeźbiarza Jana Baptysty Stoufa (1742-1826). Jego nauka trwała od 1795 do 1800 roku w paryskiej Szkole Sztuk Pięknych, gdzie zdołał zdobyć II nagrodę w dziale rzeźby za swoją pracę dyplomową zatytułowaną „Płaskorzeźba Priam u nóg Achillesa proszącego o zwłokę Hektora”. W 1804 roku stworzył rzeźbę przedstawiającą biust swojego ojca w późniejszym wieku.

W czasie swojego pobytu w Paryżu, Norblin pracował w warsztatach brązowniczych, gdzie zdobył cenne kwalifikacje zawodowe, które przyczyniły się do jego rozwoju jako artysty i rzeźbiarza.

Działalność zawodowa w Warszawie

W 1819 roku Aleksander Jan Konstanty Norblin przybył do Warszawy z polecenia Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych, jako doświadczony rzemieślnik specjalizujący się w metalach. Osiedlił się na stałe w Królestwie Polskim i stał się przodkiem polskiej linii rodziny, związanej z branżą metalową. Rozpoczął działalność od małego warsztatu zajmującego się brązownictwem, korzystając z wsparcia rządowego oraz przywilejów, jakie wówczas przysługiwały cudzoziemskim rzemieślnikom.

W tym samym roku, na mocy umowy podpisanej z V. Zierem, zobowiązał się zainicjować oraz prowadzić zakład brązowniczy. W ramach tego przedsięwzięcia uzyskał pożyczkę w wysokości 19.200 złp. oraz przyzwolenie na bezpłatne użytkowanie lokalu przez trzy lata. Na początku 1820 roku otworzył w Warszawie na ul. Długiej (w budynku po dawnym zakonie ojców paulinów) firmę „Warszawska Fabryka Bronzów” (zachowując oryginalną pisownię).

W obliczu braku wykwalifikowanych pracowników w Królestwie Polskim, Norblin sprowadził do swojego zakładu rzemieślników z Francji, takich jak Jan Trouvé i Klaudiusz Franciszek Grégoire, oraz jego synowie, Jan Baptysta i Emil. Już w 1821 roku właściciele spółki zdobyli złoty medal za swoje wyroby. Po zakończeniu kontraktu, w listopadzie 1822 roku, zakład przenieśli na Krakowskie Przedmieście nr hip. 366 – do kamienicy przy kościele św. Anny. W tym czasie Norblin wykonał trzy płaskorzeźby dla Pałacu Mostowskich, siedziby Komisji Spraw Wewnętrznych, oraz dekorację frontonu Pałacu Komisji Przychodów i Skarbu w Warszawie.

Od 1823 roku w spółkę z Norblinem wszedł francuski brązownik – Jan Baptysta Grégoire (1797-1829). W zakładzie produkowano głównie przedmioty codziennego użytku, takie jak świeczniki, zegary, wazony czy artykuły kuchenne; warsztat zajmował się również naprawą przedmiotów z brązu. W 1823 właściciele zaczęli używać nazwy: „Fabryka Bronzów J.P. Norblina i Komp.”, a od 1824 nazywali się „Rękodzielnia Wyrobów Spiżowych PP. Norblina i Gregoara”.

Na szczególną uwagę zasługują artystyczne wyroby Norblina, które zyskały sobie dużą renomę. Dla kościoła św. Aleksandra w Warszawie wykonał różnorodne komponenty, takie jak lichtarze, dekoracje ołtarzy, krucyfiks, złocone empirowe cyborium przyozdobione postaciami aniołów oraz pokrywę do kamiennej chrzcielnicy.

W 1824 Norblin odlał ze spiżu popiersie ks. Adama Kazimierza Czartoryskiego, które miało trafić do biblioteki Pałacu Kazimierzowskiego Uniwersytetu Warszawskiego, lecz w 1833 roku znalazło się w muzeum w Petersburgu. W kolejnym roku wykonał odlew pomnika A. Czartoryskiego do Świątyni Sybilli w Puławach oraz tarczę trofealną księcia. Spośród jego dzieł z tego okresu wyróżniają się brązowe ozdoby do marmurowego nagrobka Władysława Hermana i Bolesława Krzywoustego w katedrze w Płocku. W październiku 1825 roku firma zaprezentowała swoje wyroby, w tym koszyki oraz świeczniki ścienne, na wystawie przemysłu krajowego w warszawskim ratuszu.

W warsztacie Norblina przygotowane zostały także insygnia królewskie cara Aleksandra oraz popiersie jego następcy – Mikołaja I. W 1826 roku zakład został przeniesiony na ul. Długą nr hip. 543 i w owym okresie stał się największą wytwórnią brązów w Warszawie. Norblin pracował nad trudnym technicznie projektem – odlewem pomnika Mikołaja Kopernika, inspirowanym modelem Bertela Thorvaldsena. Prowadził w tej sprawie korespondencję z prezesami Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Warszawie, Stanisławem Staszicem oraz Julianem Ursynem Niemcewiczem. Opracował szczegółowy kosztorys, planując wykonanie posągu w kilku częściach za pomocą metody piaskowej.

W lutym 1828 roku podpisano list intencyjny, w którym Norblin zobowiązał się do wykonania posągu z dostarczonego metalu w ciągu roku, za kwotę 50 tys. złp. Jednak z powodu nagłej śmierci Norblina realizacja projektu została wstrzymana. Prace nad odlewem kontynuowali Jan Baptysta Grégoire, a po jego zgonie, Klaudiusz Franciszek i Emil Grégoire (1803-1835).

Norblin zmarł 23 marca 1828 w Warszawie, a jego miejsce pochówku znajduje się na cmentarzu Powązkowskim (miejsce nieoznakowane, obok grobu braci Grégoire). Pozostałości po Norblinie, w tym jego kamienica przy ul. Świętojerskiej, wyceniono na kwotę 24 tys. złp. Po jego śmierci oraz spłaceniu spadkobierców, warsztat przejął wspólnik J.B. Grégoire, a następnie jego ojciec Klaudiusz i brat Emil. W czasie Powstania Listopadowego w zakładzie produkowano armaty, a w 1835 roku wykonano odlew pomnika księcia Józefa Poniatowskiego.

Rodzina

Norblin był żonaty z Marianną Joanną Bilhot, znaną również jako Biltot czy Billiot, która żyła w latach 1787-1863. Para doczekała się sześciorga dzieci, które zaznaczyły swoją obecność w różnych dziedzinach życia. Wśród potomków Norblina można wymienić:

• Wincenty Konstanty (1805-1872), który był właścicielem zakładu metalowego w Warszawie,
• August Wincenty (1807-1870), kierujący fabryką lamp również w stolicy,
• Jan Piotr Sylwin (1812-1870), nauczyciel w Instytucie Szlacheckim w Warszawie,
• Adam Julian (1814-1893),
• Lucyna (ur. i zm. 1820),
• Rozalia Adelajda (1821-1849).

Każde z dzieci Norblina miało swoje unikalne osiągnięcia i życie, które wpisały się w historię rodziny oraz Warszawy.

---

Oceń: Aleksander Jan Konstanty Norblin

---