Zdzisław Maklakiewicz

---

Życiorys

Zdzisław Maklakiewicz urodził się jako syn Ładysława Maklakiewicza, ekonomisty oraz Czesławy z domu Normark. Był bratanek znanych kompozytorów: Jana, Franciszka i Tadeusza. W czasie II wojny światowej wstąpił w szeregi Armii Krajowej, gdzie brał czynny udział w powstaniu warszawskim, działając pod pseudonimem „Hanzen”. Walczył wŚródmieściu jako strzelec, będąc członkiem „kompanii motorowej Iskra” batalionu „Kiliński”. Po kapitulacji stolicy, został przewieziony do niemieckiego obozu jenieckiego (Stalag XVIII C (317) Markt Pongau, numer jeniecki: 105022), gdzie przebywał aż do powrotu do Polski we wrześniu 1945 roku.

Rok 1947 przyniósł mu początek studiów aktorskich w Krakowie, a następnie kontynuował je w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie, gdzie dyplom uzyskał w 1950 roku. Mimo prób podjęcia studiów reżyserskich, nie ukończył ich. W swojej karierze aktorskiej związany był z wieloma renomowanymi instytucjami teatralnymi, w tym z Teatrem Syrena, Teatrem Polskim im. Arnolda Szyfmana oraz z Teatrem Ludowym w Nowej Hucie.

W latach 1958–1962 był aktorem Teatru Wybrzeże w Gdańsku, a później występował zarówno w Teatrze Kameralnym, jak i w Teatrze Polskim we Wrocławiu. W okresie 1967–1969 można go było zobaczyć w Teatrze Starym im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie, a w latach siedemdziesiątych występował w Teatrze Narodowym oraz Teatrze Rozmaitości w Warszawie. Jego zdolności aktorskie można było również dostrzec w filmach, gdzie często współpracował z Janem Himilsbachem, z którym łączyła go przyjaźń.

W jego życiu prywatnym występują dwie żony: pierwszą była Renata Firek (1931–1991), z którą miał córkę Martę Maklakiewicz. Drugą małżonką była Wiesława Kosmalska (ur. 1935), z którą miał córkę Agatę. Niestety, Zdzisław Maklakiewicz zmagający się z uzależnieniem od alkoholu, na początku października 1977 roku obchodził w gronie znajomych przyznanie Złotej Kamery dla filmu „Przepraszam, czy tu biją?” w reżyserii Marka Piwowskiego. Po tym wydarzeniu udał się na spacer, podczas którego usiadł na ławce i zasnął.

W momencie, kiedy obudziły go prostytutki pragnące wejść do Kamieniołomów, lokalu znajdującego się w podziemiach Hotelu Europejskiego, Maklakiewicz postanowił im pomóc. W wyniku szarpaniny z ochroną oraz interwencji funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej przebywał nieprzytomny na ulicy Krakowskie Przedmieście, co zostało zlekceważone przez przechodniów, traktujących go jako pijanego. Niestety, kilka dni później zmarł i został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 3-3-29/30/31).

Postanowienie prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego z dnia 17 lipca 2009 roku, 32 lata po jego śmierci, uhonorowało go Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski jako wyraz uznania za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej oraz działalność na rzecz środowisk kombatanckich i osiągnięcia w pracy społecznej.

Filmografia

Scenarzysta

Zdzisław Maklakiewicz, uznawany za utalentowanego twórcę, zapoczątkował swoje projekty filmowe w roku 1974 w obrazie Jak to się robi.

Aktor

Jego kariera aktorska jest niezwykle bogata, z licznymi rolami, które zdobyły uznanie publiczności. Wśród najważniejszych z nich możemy wyróżnić:

• W Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz z 1978 roku zagrał rolę ojca rodziny,
• W 1977 roku pojawił się jako prof. Karol Maria Fabiankiewicz, nauczyciel tańca w Polskie drogi (odc. 7),
• W tym samym roku wcielił się w kierownika sklepu mięsnego w Milioner,
• W Królowa pszczół zagrał inżyniera Kopackiego,
• W Lalka odtworzył postać Konstanty, kamerdynera barona Krzeszowskiego (odc. 3, 8),
• W Wesołych świąt zagrał konkurenta Ruiny,
• W Rekolekcje zagrał rolę Zdzisia.

Rok 1976 to kolejne fascynujące występy, gdzie pojawił się w takich produkcjach jak Szaleństwo Majki Skowron, Zofia jako kelner oraz Brunet wieczorową porą jako kustosz muzeum.

Jego umiejętności aktorskie doprowadziły do roli w Kradzież z 1976 roku, gdzie zagrał postać o imieniu Zdzisio, a także w Złota kaczka i Za rok, za dzień, za chwilę…, gdzie odegrał artystę.

W filmach tego okresu można znaleźć wiele jego pamiętnych ról, takich jak Małecki w Karino oraz Grela w Zaklęte rewiry, co potwierdza jego talent i wszechstronność.

Jednak to nie koniec – w 1975 roku Maklakiewicz wcielił się w Michała Samostrzelnego w Grzech Antoniego Grudy, a w Trzeciej granicy zagrał mężczyznę w konsulacie.

W 1974 roku po raz kolejny udowodnił swoje umiejętności w Nie ma mocnych jako kombajnista i w Gąszcz jako pijaczek w knajpie Biedronki.

Obowiązkowe jest też wspomnienie o rolach, które odegrał w takich filmach jak Wniebowzięci oraz Przyjęcie na dziesięć osób plus trzy.

Warto także zwrócić uwagę na jego występy w Pies, Trzeba zabić tę miłość oraz w Nos.

Mniej znane, ale równie interesujące występy, takie jak Motodrama i Siedem czerwonych róż potwierdzają, jak szeroki był jego wachlarz talentów.

Aktor gościnnie

Maklakiewicz występował także gościnnie w wielu telewizyjnych produkcjach. W szczególności warto zauważyć:

• W 1976 roku zagrał żołnierza w Zaklętym dworze,
• W Polskie drogi (1976) ponownie pojawił się w roli profesora Karola Marii Fabiankiewicza,
• W 1976 roku wystąpił także jako sprzedawca w Daleko od szosy,
• W 1975 roku jego postać Sobierajskiego, przewodniczącego rady zakładowej w Obrazkach z życia była z pewnością jedną z jego interesujących ról,
• Od 1974 do 1977 roku mógł być widziany jako Jodłowski „Dżuma” w popularnym serialu Czterdziestolatek,
• W 1973 roku w Stawiam na Tolka Banana pojawił się w roli Aksamitnego Henka, pasera,
• Nie można także zapomnieć o jego roli w Stawka większa niż życie w latach 1967–1968, gdzie zagrał Untersturmführera Maxa Abuscha.

Aktor niewymieniony w czołówce

Pomimo wielu znaczących ról, Maklakiewicz także brał udział w produkcjach, gdzie jego nazwisko nie figurowało w czołówce:

• W Jeziorze osobliwości z 1972 roku,
• Kocie ślady również z 1971 roku,
• W Jeszcze słychać śpiew i rżenie koni… z 1971 roku,
• Nie zapominajmy o jego wkładzie w Wszystko na sprzedaż z 1968 roku,
• a także w Żywot Mateusza, gdzie użyczył swojego głosu młynarzowi.

Film dokumentalny

Jednym z filmów dokumentalnych, w którym się pojawił, jest Ludzie kina – Zdzisław Maklakiewicz, którego reżyserię objął Łukasz Kos. Scenariusz opracowali Jacek Papis oraz Łukasz Kos, ukazując artystyczne życie Maklakiewicza. Warto zaznaczyć, że ta produkcja przybliża widzom fascynujący świat filmowy z jego unikalnym wkładem.

Upamiętnienie

W styczniu 2013 roku nadano nazwę ronda Zdzisława Maklakiewicza skrzyżowaniu ulic w warszawskim Śródmieściu. Rondo to położone jest po wschodniej stronie alei Jana Pawła II, pomiędzy rondem Zgrupowania AK „Radosław” a ulicą Ludwika Rydygiera.

Na początku lutego 2015 roku, dzięki staraniom córki Maklakiewicza, Marty Maklakiewicz, na rynku wydawniczym zadebiutowała książka poświęcona życiu i twórczości jej ojca, nosząca tytuł „Maklak. Oczami córki”. Publikacja ta stała się ważnym źródłem wiedzy o aktorze i jego osiągnięciach.

19 listopada 2015 roku w Warszawie miała miejsce uroczystość odsłonięcia muralu „Kadry z filmów z Himilsbachem i Maklakiewiczem”. Mural został umieszczony na ścianie wiaduktu pod al. Jana Pawła II, między rondem Jana Himilsbacha a rondem Zdzisława Maklakiewicza. Ta artystyczna realizacja w formie taśmy filmowej o wymiarach około 60 m na 5 m zawiera 7 foto-realistycznie oddanych kadrów z filmów oraz biogramy Zdzisława Maklakiewicza i Jana Himilsbacha. Pomysłodawczynią muralu jest architekt krajobrazu Katarzyna Łowicka.

W Konstancinie-Jeziornie, pod Warszawą, odbywa się Festiwal filmowy „Świat Maklaka i jego przyjaciół”. Festiwal ten poświęcony jest upowszechnieniu wiedzy o artystycznych dokonaniach Zdzisława Maklakiewicza oraz jego przyjaciół, kultowych aktorów i reżyserów, które stały się ikonami polskiego filmu. Organizatorem wydarzenia jest Konstanciński Dom Kultury.

---

Oceń: Zdzisław Maklakiewicz

---