Stanisław Swen Czachorowski

---

Życiorys

W czasach okupacji, Stanisław Swen Czachorowski był zaangażowany w działalność kulturalną w podziemiu, działając pod pseudonimem Swen. Wspólnie z Mironem Białoszewskim, od 1942 do 1944 roku, tworzył konspiracyjny Teatr Swena, określany jako „lotny teatr”, do którego dołączali również Irena Prudil i Halina Zancberg.

Po zakończeniu wojny, Czachorowski ukończył studia aktorskie, a jego kariera miała możliwość rozwoju pod okiem Juliusza Osterwy. Stał się członkiem pierwszego zespołu aktorskiego w teatrze w Olsztynie, gdzie zadebiutował w 1946 roku. W latach 1946/47 był aktorem w Teatrze Powszechnym w Warszawie, a następnie występował w Teatrze Małym, gdzie zdobył popularność. Jego publikacje poetyckie zaczęły się od artykułów w Nowinach Literackich w 1947 roku.

W 1955 roku rozpoczął nowe życie w Warszawie, po wcześniejszym zamieszkaniu w Kobyłce, gdzie w jego domu odbywały się spotkania przedstawicieli środowisk kulturalnych. W skład grupy, znanej jako kobyłecka, wchodzili m.in. Hanna Czachorowska, Miron Białoszewski, Irena Prudil oraz kilku znamienitych krytyków i artystów, jak Bogusław Choiński, Jerzy Ficowski czy Anna Szulc. Obok nich znajdowali się również Stanisław Pruszyński i Lech Emfazy Stefański.

Twórczość poetycka Swena Czachorowskiego oraz Mirona Białoszewskiego w tamtym okresie uchodziła za awangardową i czasami budziła kontrowersje. Tadeusz Kubiak napisał o nich pamflet zatytułowany „Wenusjanki i Wenusjanie”, który był dedykowany Czachorowskiemu. Średnio w latach 50., Ludwik Hering dołączył do grupy, jeszcze bardziej wzbogacając jej literacki dorobek.

W poezji Czachorowskiego wyrażały się barokowe motywy oraz tendencje awangardowe. W jego zbiorze opowiadań „Pejzaż Gnojnej Góry” (1968) zrealizowana została balladowa narracja, która maluje bogaty obraz życia lumpów oraz żydowskiej biedoty z przedwojennej Warszawy i jej otoczenia. Jego poezja mocno czerpała z kultury, przetykając elementy mitologii, historii i folkloru, tworząc złożone obrazy osadzone w zwięzłych formach.

Jednym z bardziej interesujących osiągnięć w jego twórczości był awangardowy eksperyment poetycki, zamknięty w formie sonetu, znany jako „Summa strony sonetu”, który zyskał uznanie krytyków literackich jako jedna z ciekawszych propozycji sztuki dramatycznej Czachorowskiego. Jego spuścizna została przekazana do Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie, gdzie nadal można studiować jego dorobek.

Stanisław Swen Czachorowski znalazł swoje miejsce wiecznego spoczynku na Starych Powązkach (kw. 33-4-18 i 19), gdzie jego życie twórcze jest pamiętane i doceniane.

Publikacje książkowe

Stanisław Swen Czachorowski jest znanym polskim autorem, który przyczynił się do literatury krajowej licznymi dziełami. Poniżej przedstawiamy kolekcję jego książek, które ukazały się na rynku wydawniczym w różnych latach.

• „Ani litera, ani ja”, zbiór wierszy, 1958,
• „Echo przez siebie”, zbiór wierszy, 1958,
• „Białe semafory”, zbiór wierszy, 1960,
• „Owoc z moich piasków”, zbiór wierszy, 1961,
• „Czas do człowieka”, zbiór wierszy, 1964,
• „Planeta cykuty”, zbiór wierszy, 1966,
• „Summa strony sonetu”, zbiór wierszy, 1967,
• „Pejzaż Gnojnej Góry”, opowiadania, 1968,
• „Klęczniki oriońskie”, zbiór wierszy, 1972,
• „Seledyny powszednie”, Generacje. Seria I, 1972,
• „Wieczerza ludzka”, antologia, 1972,
• „Autogilotynki”, zbiór wierszy, 1997,
• „Czerwony odpust”, poemat, 2006.

---

Oceń: Stanisław Swen Czachorowski

---