TR Warszawa, dawniej znany jako Teatr Rozmaitości, to miejsce o znaczącej wartości kulturowej, które znajduje się przy ul. Marszałkowskiej 8 w sercu Warszawy.
Teatr ten jest instytucją kultury w ramach samorządu, która odgrywa kluczową rolę w życiu artystycznym stolicy.
Jego historia sięga 1949 roku, kiedy to został ustanowiony jako Państwowy Teatr Rozmaitości, co podkreśla jego długą i bogatą tradycję na polskiej scenie teatralnej.
Historia
Przed i w trakcie II wojny światowej
Teatr usytuowany jest w podziemiach kamienicy zlokalizowanej przy ulicy Marszałkowskiej 8. Budowla ta powstała w latach 1936-1937, według wizji utalentowanej pary architektów: Maksymiliana Goldberga oraz Hipolita Rutkowskiego, na zlecenie Heleny Pal, wdowy po Ferdynandzie Adolfie Palu, który był właścicielem Fabryki Przetworów Chemicznych „Dobrolin”. Konstrukcja podziemnej sali, umocniona solidnym betonem, miała w razie potrzeby spełniać funkcję schronu dla ludności cywilnej. Choć zaplanowano tutaj kinoteatr, to w styczniu 1939 roku zainaugurował działalność prywatny Teatr Marii Malickiej, znanej aktorki działającej w okresie międzywojennym. Warto zauważyć, że od stycznia do czerwca 1939 roku prezentowano na deskach teatru zarówno lekkie komedie, jak i poważne utwory, w tym adaptację „Pani Bovary” autorstwa Flauberta. W czasach niemieckiej okupacji, od 1939 do 1944, teatr znalazł się w obrębie tzw. kwartału niemieckiego. Salę Teatru Malickiej zajęło Deutsches Theater, gdzie odbywały się spektakle operetkowe oraz projekcje filmowe dla niemieckich urzędników i żołnierzy.
Lata 1945–1970
Po zakończeniu wojny w teatrze zorganizowano Scenę Muzyczno-Operową Miejskich Teatrów Dramatycznych pod przewodnictwem śpiewaka Kazimierza Poredy. 4 grudnia 1945 roku odbyła się tutaj premierowa prezentacja dwóch jednoaktowych oper: „Verbum Nobile” Stanisława Moniuszki oraz „Pajace” Leoncavallo, co stanowiło pierwszy spektakl operowy w wyzwolonej Warszawie. Po przeniesieniu Sceny Muzyczno-Operowej do Teatru Romy, w sezonie 1948/49 na Marszałkowską 8 powrócił teatr dramatyczny. Ten, w kolejnych latach, funkcjonował pod różnymi nazwami: przez jakiś czas jako Rozmaitości, następnie Teatr Dzieci Warszawy oraz Teatr Młodej Warszawy, ostatecznie wracając do nazwy Rozmaitości. W ten sposób młoda scena teatralna Warszawy przyjęła tytuł jednego z najstarszych polskich teatrów – Teatru Rozmaitości, który rozpoczął działalność w 1779 roku i był siedzibą pierwszego zespołu Teatru Narodowego pod przewodnictwem Wojciecha Bogusławskiego.
Lata 70. i 80.
W latach 70. Rozmaitości stały się miejscem działalności legendarnego kabaretu literacko-artystycznego, znanego jako Studencki Teatr Satyryków, pod dyrekcją Andrzeja Jareckiego. W jego repertuarze dominowały satyryczne i komediowe programy, które zyskały uznanie wśród widzów. W kolejnej dekadzie teatr znajdował się pod kierownictwem Andrzeja M. Marczewskiego oraz Ignacego Gogolewskiego, którzy starali się wprowadzać ambitniejsze propozycje repertuarowe. Niestety, w 1988 roku działalność teatru została przerwana przez pożar, który zniszczył część widowni oraz fragment sceny, w wyniku czego przedstawienia przeniesiono do Teatru Buffo.
Lata 1994–1997
Na przełomie lat 80. i 90. pojawiły się trudności związane z reanimacją Rozmaitości, jednak dopiero w 1994 roku teatr wznowił regularną działalność. Umożliwiło to przystosowanie wyremontowanych wnętrz, do których przeniósł się awangardowy Teatr Szwedzka 2/4. Teatr ten, znany z nowatorskich inscenizacji literatury XX wieku, niestety zakończył swoją działalność po jednym sezonie, a jego dyrektor artystyczny, Wojciech Maryański, zrezygnował. W 1996 roku stanowisko to objął Piotr Cieplak, który był znany z głośnej adaptacji „Historyi o Zmartwychwstaniu Pańskim”. Obejmuje rolę dyrektora artystycznego, sformułował nową ideę dla Rozmaitości, czyli „teatr dla martensów”, nawiązując do popularnych butów młodzieżowych z lat 90. Spektakle, które zrealizował w Rozmaitościach, w tym „Historia o miłosiernej” Suassuny (1997) oraz „Skóra węża” Snajdera (1998), otworzyły teatr na młodą publiczność oraz nurtowały podstawowe pytania dotyczące wartości i przekonań człowieka.
Od 1997
Przełomowy moment w historii Rozmaitości nadarzył się wraz z premierą „Bzika tropikalnego” według Stanisława Ignacego Witkiewicza, która miała miejsce 18 stycznia 1997 roku. Był to debiut Grzegorza Jarzyny, studenta trzeciego roku krakowskiej PWST, mentora Krystiana Lupy. Został zaproszony do współpracy przez Bogdana Słońskiego na rekomendację Marii Maj, a Cieplak przyjął funkcję dyrektora artystycznego na zaledwie dwa tygodnie przed premierą. „Bzik tropikalny”, oparty na dramatach Witkacego, stał się manifestem nowej estetyki w teatrze. Przedstawienie eksplorowało konfrontację zachodniego racjonalizmu z mistyką Dalekiego Wschodu przy użyciu języka popkultury. Jarzyna czerpał inspiracje z filmów Quentina Tarantino, Oliviera Stone’a i Pedro Almodóvara, a także wykorzystywał współczesną muzykę rockową, w tym utwory Sepultury. Spektakl okazał się ogromnym sukcesem, z rewelacyjnymi rolami Cezarego Kosińskiego, Mai Ostaszewskiej, Magdaleny Kuty, Lecha Łotockiego, Mirosława Zbrojewicza i Adama Nawojczyka, a jego popularność sprawiła, że Jarzyna stał się idolem popkultury. Od momentu debiutu do 2005 roku zagrano go ponad 200 razy zarówno w kraju, jak i za granicą.
Sukces „Bzika tropikalnego” umocnił pozycję Jarzyny w zespole, co sprawiło, że kiedy w 1998 roku Piotr Cieplak opuścił teatr, Jarzyna stał się naturalnym liderem i najmłodszym dyrektorem artystycznym w historii polskiego teatru, mając jeszcze nie ukończone 30 lat. Pod jego kierownictwem Rozmaitości przekształciły się w główną siedzibę młodej generacji twórców, którzy zdobywali scenę z nową literaturą, tematyką i językiem. Wszedł do zespołu nowy skład aktorski, wśród których zjawili się Maja Ostaszewska, Magdalena Cielecka, Cezary Kosiński, a później Aleksandra Konieczna i Marek Kalita, którzy wystąpili w kolejnych premierach teatralnych. W następnych latach w zespole pojawili się także Jacek Poniedziałek, Andrzej Chyra, Stanisława Celińska, Małgorzata Hajewska-Krzysztofik, Redbad Klijnstra i Danuta Stenka. W latach 1999-2002 dyrektorem naczelnym Teatru Rozmaitości był Jan Buchwald.
Do pracy reżyserskiej Grzegorz Jarzyna zaprosił Krzysztofa Warlikowskiego, również absolwenta krakowskiej PWST, a także ucznia Lupy. Przez następne osiem sezonów, zaczynając od premiery „Hamleta” w 1999 roku do „Aniołów w Ameryce” w 2007 roku, Rozmaitości stały się głównie teatrem dwóch reżyserów. Obok nich również reżyserowali Redbad Klijnstra, Artur Urbański, Aleksandra Konieczna, Ingmar Villqist, Natalia Korczakowska, Łukasz Kos, Anna Augustynowicz, jednak to Jarzyna i Warlikowski nadawali kierunek artystycznym poszukiwaniom teatru. Wczesne spektakle Jarzyny kierowane były do młodej publiczności, która na „Bziku tropikalnym” czy „Magnetyzmie serca” wg Aleksandra Fredry przeżywała emocje podobne do tych, jakie można było odczuć na koncertach rockowych. Warlikowski z kolei prowadził dialog z nieco starszą, intelektualną widownią, proponując przedstawienia bliskie rytuałowi, pełne brutalności i estetycznego wyrafinowania, oparte na reinterpretacjach dramatów Szekspira (np. „Hamlet”, „Burza”) oraz tragedii antycznych (jak „Bachantki”), których głównym tematem była płciowa i kulturowa różnorodność.
Obaj reżyserzy podzielili fascynację twórczością Sarah Kane, a pierwszy dramat Kane’a, który został wystawiony na scenie Rozmaitości to „Oczyszczeni”. Premiera miała miejsce w grudniu 2001 roku i miała równie rewolucyjny charakter, co „Bzik tropikalny” z 1997 roku. Choć to nie było pierwsze spotkanie polskiej publiczności z brutalistami (wcześniej sztuki Kane’a wystawiało Towarzystwo Teatralne), spektakl Warlikowskiego zademonstrował prace Kane w całej ich drastyczności, co wywołało intensywną dyskusję na temat granic ekspresji teatralnej, w tym pokazując miłość homoerotyczną w jej seksualnym kontekście.
Trzy miesiące później, w lutym 2002 roku Jarzyna wystawił inny drastyczny dramat tej samej autorki „4.48 Psychosis”, który badał temat depresji oraz autoagresji, co doprowadziło rosyjską autorkę do tragicznej śmierci w 1999 roku. Tutaj również, mimo estetyzującej formy inscenizacji, ujawnione było brutalne oblicze choroby psychicznej, niespełnienia, seksualnego pragnienia i osamotnienia.
Dramaty Sarah Kane otworzyły nowy kierunek dla Rozmaitości, które zaczęły badać tematykę ciała, seksualnej tożsamości oraz inności, wcześniej pomijaną w teatrze oficjalnym. Ten nurt podjęły również przedstawienia takie jak „Uroczystość” Thomasa Vinterberga w reżyserii Jarzyny w 2001 roku – teatralna adaptacja filmu duńskiej Dogmy 95, opowiadająca o rodzinnym przyjęciu, podczas którego ujawnia się prawda o molestowaniu. Podobnie jak Christian w „Uroczystości”, Teatr Rozmaitości naruszał komfort psychiczny polskiej klasy średniej, która w latach 90. odkrywała wolny rynek i konsumpcję, zwracając uwagę na niezałatwione problemy, skrywane winy oraz wypierane traumy.
Odważne podejście do estetyki i kontrowersyjne zagadnienia wywołały protesty w niektórych mediach oraz zaniepokojenie ze strony władz samorządowych, które finansowały teatr. Po premierze sztuki „Shopping and Fucking”, zrealizowanej przez niezależne Towarzystwo Teatralne na scenie Rozmaitości, prawicowi radni warszawscy domagali się odebrania dotacji dla teatru. Wzmianki na temat kontrowersji wywołał również „Hamlet” Warlikowskiego z 1999 roku, gdzie książę duński pojmował się przed Gertrudą w całkowitych akta, aby podkreślić czystość swoich intencji. Największe kontrowersje rozgorzały po premierze „Oczyszczonych”. W konserwatywnym dzienniku „Rzeczpospolita” krytyk Jacek Kopciński zarzucił realizatorom epatowanie ciałem i fizjologią. Na jego atak odpowiedział dramaturg Piotr Gruszczyński, który argumentował, że spektakl nie jest naturalistyczny, lecz poetycki. Sam Warlikowski w odpowiedzi na zarzuty o skandalizującym charakterze jego twórczości podkreślił: „Nie pytajcie mnie o skandal – skandalu daje rzeczywistość, to ona wywołuje napięcia, na których opiera się teatr”. Ataki na Rozmaitości zbiegły się z kampanią przeciwko sztuce krytycznej, prowadzoną przez środowiska katolickie w latach 1999 i 2000, w czasie rządów katolicko-konserwatywnej koalicji AWS. W kontekście Rozmaitości, krytyka zadziałała jako forma reklamowania – teatr przeżywał autentyczne oblężenie.
Z teatru, określanego przez środowisko teatralne jako „getto”, Rozmaitości na początku XXI wieku stały się jedną z wiodących scen Warszawy oraz całej Polski. Zespół Jarzyny występował na czołowych festiwalach w Europie Zachodniej. Obaj twórcy angażowali się również za granicą, gdzie Jarzyna reżyserował w Niemczech oraz Austrii, a Warlikowski prezentował prace w Niemczech, Francji i Holandii, zaczynając także współpracować w dziedzinie opery. Do zespołu dołączył Michał Merczyński, menedżer i kulturoznawca, który w latach 2002–2005 pełnił rolę dyrektora naczelnego teatru.
W 2003 roku teatr zmienił nazwę z Rozmaitości na TR Warszawa, co miało na celu podkreślenie więzi teatru z miastem oraz jego społecznym i historycznym kontekstem. Zmiana tytułu miała również podstawy praktyczne – betonowy bunkier w piwnicy przy Marszałkowskiej już nie był w stanie pomieścić wszystkich chętnych widzów, a ze scena okazała się za mała, by spełnić artystyczne ambicje zespołu. Z planowanym remontem siedziby w sezonie 2003/2004, Jarzyna postanowił przenieść działalność teatralną w przestrzeń miejską. W ramach specjalnego projektu „Teren Warszawa” zrealizowano serię kameralnych przedstawień opartych na współczesnej dramaturgii, które odbywały się w nieteatralnych przestrzeniach: kancelaria, klub, dworzec, nieczynna drukarnia. W projekcie uczestniczyli studenci szkół teatralnych i niektórzy aktorzy z zespołu. Ostatecznie remont się nie odbył, ponieważ miasto nie udało się przejąć budynku, mimo to teatr wzbogacił się o nowe talenty: Jana Dravnela, Romę Gąsiorowską, Piotra Głowackiego, Agnieszkę Podsiadlik, a także wprowadzono nowe spektakle. Jednym z nich był „Zaryzykuj wszystko” George’a F. Walkera (2003), który prezentowano w nieczynnym barze azjatyckim na Dworcu Centralnym w Warszawie, gdzie szeroką panoramę miejską wykorzystywano jako naturalną scenografię, a pasażerowie w poczekalni byli mimowolnymi statystami.
Premiery odbywały się także poza siedzibą teatru, takie jak „Dybuk” w reżyserii Warlikowskiego w magazynie Wytwórni Wódek „Koneser” (2003) czy „Macbeth” w reżyserii Jarzyny (2006) w industrialnych wnętrzach dawnych Zakładów Waryńskiego. „Giovanni” w reżyserii Jarzyny z kolei miało miejsce na kameralnej scenie Opery Narodowej. W czerwcu 2008 roku te wydarzenia miały miejsce pod Mostem Brooklińskim w Nowym Jorku, gdzie inscenizacja Jarzyny w XIX-wiecznym, pozbawionym dachu magazynie tytoniu, stanowiła prawdziwie spektakularne przeżycie – dźwięk przedstawienia był transmitowany przez słuchawki aby uniknąć miejskiego hałasu. Prezentacja pod Mostem Brooklińskim zainicjowała również budowę Teatru St.Ann’s Warehouse, który został otwarty w 2015 roku.
Po zakończeniu wystawiania „Bzika tropikalnego” w 2005 roku, po ośmiu sezonach, zaczęła się nowa faza rozwoju TR Warszawa. Teatr pozostał tej samej instytucji, przekraczającej bariery artystyczne i obyczajowe, poszukując nowego oblicza. W sezonie 2005/2006 Jarzyna realizował kolejny projekt: TR/PL, który skupił się na współczesnej, zaangażowanej dramaturgii. W ramach tego projektu zaprosił młodych pisarzy i reżyserów do współpracy, w tym Dorotę Masłowską, Marka Kochana, Jana Klatę, Michała Bajera, Pawła Salę i Przemysława Wojcieszka. Ich zadaniem było wychwycenie polskiej rzeczywistości po transformacji oraz poszukiwanie nowego języka dla polskiego teatru. Wśród najciekawszych efektów znalazł się autorski spektakl Wojcieszka „Cokolwiek się zdarzy, kocham cię” (2005), który podjął temat nietolerancji w homofobicznym polskim społeczeństwie. Przedstawienie zachwyciło młodą publiczność swoją organiczną energią dzięki muzyce zespołu rockowego Pustki oraz poetyckimi slamami.
Kolejnym ważnym osiągnięciem była sztuka Doroty Masłowskiej pod tytułem „Dwoje biednych Rumunów, mówiących po polsku” (2006), czyli groteskowa opowieść o dwojgu imprezowiczów z Warszawy, którzy podróżując autostopem przez Polskę udają rumuńskich żebraków. Dwa lata później Masłowska stworzyła na zamówienie teatru kolejną sztukę „Między nami dobrze jest”, w której przedstawiła skomplikowane społeczeństwo polskie doby przemian, w kontekście podziału społecznego i wojennej traumy.
Teatr stał się miejscem dla współpracy z różnymi postaciami w środowisku krytycznym, a związki z „Krytyką Polityczną” były widoczne poprzez inicjatywy takie jak cykl debat „Linie podziału”, prowadzone przez jego redaktora Sławomira Sierakowskiego, dotyczące polityki i społeczeństwa. W 2007 roku Sierakowski współpracy z Janem Klatą przy realizacji „Szewców u bram” wg Szewców Witkacego, będącego polityczną satyrą odnoszącą się do rządów narodowo-katolickiej partii. Inny znaczący gest to zaproszenie do współpracy René Pollescha, ikony niemieckiego teatru politycznego, który w TR Warszawa wystawił swój autorski spektakl „Ragazzo dell’Europa” (2007), będący krytyką ideologii turbokapitalizmu, a później „Jackson Pollesch” (2011) – komedią mówiącą o przymusie kreatywności.
W 2008 roku zespół doświadczył rozłamu: Warlikowski opuścił TR Warszawa, aby objąć dyrekcję Nowego Teatru, który powstał z dawnego Teatru Nowego Adama Hanuszkiewicza w lokalizacji Miejskiego Przedsiębiorstwa Oczyszczania na Mokotowie. Wraz z nim odeszli jego aktorzy, w tym Magdalena Cielecka, Andrzej Chyra, Stanisława Celińska, Maja Ostaszewska oraz Jacek Poniedziałek. Ostatnią premierą Warlikowskiego w TR Warszawa były „Anioły w Ameryce” Tony’ego Kushnera (2007). Spektakl, podobnie jak Dybuk, został zrealizowany poza siedzibą teatru, a jego premiera odbyła się w auli SGGW. W 2008 roku Warlikowski oraz Jarzyna zaprezentowali ostatni raz wspólnie swoje prace na Międzynarodowym Festiwalu w Edynburgu, gdzie przedstawili „Dybuka” oraz „4.48 Psychosis”. Oba spektakle spotkały się z entuzjastyczną reakcją krytyków, zwłaszcza w kontekście znakomitej gry Magdaleny Cieleckiej, która zdobyła nagrodę Herald Angel za obie główne role.
Pierwszą dekadę XXI wieku zamykały dwie premiery Jarzyny, „Między nami dobrze jest” oraz „T.E.O.R.E.M.A.T.” na podstawie filmu Piera Paolo Pasoliniego (2009), które zostały uznane za wydarzenia, na które zwrócili uwagę nawet inni krytycy teatru. W lipcu 2009 roku po intensywnych burzach, woda zalała foyer i scenę, powodując straty w wysokości 400 tys. zł. Mimo katastrofy, teatr kontynuował działalność, a spektakle „Dwojga Rumunów mówiących po polsku” odbyły się zgodnie z pierwotnym planem. Dwadzieścia lat po pożarze i dwanaście lat po spektakularnym restarcie, TR Warszawa wkroczył w nowy etap swojej działalności.
Działalność
TR Warszawa to innowacyjna instytucja kultury, która łączy działalność teatru repertuarowego z różnorodnymi projektami interdyscyplinarnymi, w tym wystawami, koncertami oraz projekcjami filmowymi. Teatr ten opiera się na stałym zespole aktorskim, który tworzą zarówno znane osobistości, jak i młodsi artyści.
Współpraca z uznanymi reżyserami to jeden z kluczowych aspektów działalności teatru. Oprócz Grzegorza Jarzyny, można wymienić takich twórców jak Krystian Lupa, Kornél Mundruczó, René Pollesch oraz Yana Ross. Również Michał Borczuch i Krzysztof Garbaczewski wnoszą do tej grupy swój unikalny styl, a ich prace charakteryzują się odważnym podejściem do sztuki teatru.
Misją tego teatru jest encontre new theatrical language, który odzwierciedla ducha współczesności. Zależy im na badaniu ponadczasowych tematów oraz archetypów ludzkich postaw. Istotnym elementem ich programu jest także współpraca międzynarodowa. Wiele przedstawień powstaje w koprodukcji z festiwalami oraz innymi teatrami na całym świecie. Na przykład, w 2012 roku TR Warszawa zainaugurował Międzynarodowy Festiwal w Edynburgu przedstawieniem „Macbeth: 2008” w reżyserii Jarzyny. Teatr ma na swoim koncie występy w renomowanych miejscach jak Barbican Centre w Londynie czy St. Ann’s Warehouse w Nowym Jorku.
W 2016 roku spektakl „Koncert życzeń” w reżyserii Yany Ross, z udziałem Danuty Stenki, zdobył uznanie na Wiener Festwochen. W tym samym roku „Męczennicy” Grzegorza Jarzyny podbili sceny w Chinach, a „Ewelina płacze” Anny Karasińskiej wystawiono na Tempo_Festiwal w Rio de Janeiro oraz w Sao Paolo. Najnowsza międzynarodowa koprodukcja teatru to „Iwona, księżniczka Burgunda” w reżyserii Jarzyny, która zyskała wsparcie Instytutu Adama Mickiewicza.
TR Warszawa stara się być prekursorem w poszukiwaniu nowych twórców, a także nowych form teatralnej ekspresji. Program warsztatowy Teren TR, zrealizowany w sezonie 2014/2015, służył odkrywaniu młodych talentów teatralnych. Spośród 160 zgłoszonych projektów, pięć zostało zrealizowanych jako przedstawienia warsztatowe na scenie teatru. Dwa z nich, „Ewelina płacze” oraz „Grind/r”, znalazły się w repertuarze.
W ramach inicjatywy Młodego TR powstają spektakle debiutantów. Pozycje takie jak „Możliwość wyspy” w reżyserii Magdy Szpecht oraz „Holzwege” w reżyserii Katarzyny Kalwat, przyciągają uwagę swoimi nowatorskimi koncepcjami. Na przykład, spektakl „Holzwege” łączył dokumentalne elementy z koncertem utworów zmarłego tragicznie kompozytora Tomasza Sikorskiego. W sezonie 2015/2016 uruchomiono nagrodę Debiut TR, która umożliwia młodym reżyserom realizację spektakli. Pierwszym zdobywcą nagrody był Jędrzej Piaskowski, który w 2016 roku wyreżyserował prapremierę „Puppenhaus. Kuracja”. Kolejni laureaci, jak Klaudia Hartung-Wójciak czy Grzegorz Jaremko, wzbogacili program swoimi nowatorskimi wizjami.
TR Warszawa wspiera także rozwój nowoczesnej dramaturgii poprzez zamawianie nowych tekstów oraz organizację czytań scenicznych. Teatr ma na swoim koncie serię wydawniczą „Nowa dramaturgia”, która ukazuje współczesne dramaty z Polski oraz zagranicy, w tym prace Doroty Masłowskiej.
Obok spektakli, teatru oferuje również różnorodne projekcje filmowe w ramach programu Film TR, którego kuratorem jest dziennikarz III Programu PR. W 2015 roku zadebiutował film fabularny „Między nami dobrze jest”, wyreżyserowany przez Jarzynę, który miał swoją premierę na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Karlowych Warach.
Edukacja teatralna znajduje się w centrum działalności TR Warszawa od 2006 roku. Programy takie jak Mama, tata do teatru!, Kultura Dostępna oraz TR/TiSZ zostały opracowane z myślą o rozwijaniu społeczności teatralnych oraz umożliwiają uczestnikom aktywne uczestnictwo w kulturze.
Od 2013 roku teatr prowadzi program TR BEZ BARIER, który umożliwia osobom niepełnosprawnym odbiór spektakli dzięki audiodeskrypcji oraz polskim napisom. Organizowane są również sensoryczne warsztaty, przygotowujące uczestników do pełnego korzystania z przedstawień.
W latach 1994–2005 Grzegorz Jarzyna był dyrektorem naczelnym i artystycznym, a po połączeniu funkcji dyrektorskich w 2005 roku, w 2013 roku doszło do ich rozdzielenia. Wojciech Gorczyca objął funkcję dyrektora naczelnego, podczas gdy Jarzyna pozostał dyrektorem artystycznym. Po zakończeniu kryzysu w teatrze premierę miała „Druga kobieta” w reżyserii Jarzyny, oparta na filmie Johna Cassavetesa.
Identyfikacja wizualna teatru oraz design jego plakatów i programów zostały stworzone przez Grzegorza Laszuka, który współpracuje z teatrem od wielu lat. Książka „TR LASZUK. Dizajn i rewolucja w teatrze”, ukazała się w 2013 roku i dokumentuje jego 15-letnią współpracę z TR Warszawa.
Wkrótce planowana jest budowa nowej siedziby teatru na placu Defilad, projektowanej przez nowojorskiego architekta Thomasa Phifera. Teatr, w partnerstwie z MSN, będzie współtworzyć nowoczesne kulturalne centrum w Warszawie, które przyczyni się do wzbogacenia życia kulturalnego miasta.
W nowej siedzibie planowane są przestrzenie do prezentacji spektakli, sale prób, a także miejsca edukacyjne oraz gastronomiczne, spełniające ideały otwartości i wspólnotowości.
Spektakle w repertuarze (sezony 2015–2019)
Repertuar TR Warszawa z lat 2015–2019 oferuje wiele fascynujących spektakli, które przyciągają widzów z różnych kręgów teatralnych. Oto niektóre z nich:
- Woyzeck, reż. Grzegorz Jaremko (2019),
- Inni ludzie, Dorota Masłowska, reż. Grzegorz Jarzyna (2019),
- Rechnitz. Opera – Anioł Zagłady, reż. Katarzyna Kalwat (2019),
- Cząstki kobiety, reż. Kornél Mundruczó (2018),
- Dawid jedzie do Izraela, reż. Jędrzej Piaskowski (2018), spektakl w koprodukcji z Muzeum Historii Żydów Polskich Polin,
- Chinka, reż. Klaudia Hartung-Wójciak (2018),
- Strach, reż. Małgorzata Wdowik (2018),
- Dwa miecze, reż. Grzegorz Jarzyna (2017), spektakl zrealizowany w koprodukcji z Propel Performing Arts and Media oraz Shanghai Theatre Academy,
- Proces, reż. Krystian Lupa (2017), spektakl produkowany przez Nowy Teatr w Warszawie w koprodukcji z TR Warszawa, STUDIOteatrgalerią i Teatrem Powszechnym im. Zygmunta Hübnera,
- Kalifornia/Grace Slick, reż. René Pollesch,
- Moja walka, reż. Michał Borczuch (2017),
- Fantazja, reż. Anna Karasińska (2017),
- Puppenhaus. Kuracja, Magda Fertacz, reż. Jędrzej Piaskowski (2017),
- G.E.N., reż. Grzegorz Jarzyna (2017),
- Piłkarze, reż. Małgorzata Wdowik (2016),
- SOUNDWORK, reż. Wojtek Blecharz (2016),
- (Iwona, księżniczka Burgunda, Witold Gombrowicz, reż. Grzegorz Jarzyna, spektakl zrealizowany przez Teatr Narodów w Moskwie w koprodukcji z TR Warszawa, 2016),
- Robert Robur, na podstawie powieści Mirosława Nahacza Niezwykłe przygody Roberta Robura, reż. Krzysztof Garbaczewski (2016),
- Jezioro, Michaił Durnienkow, reż. Yana Ross (2016),
- Możliwość wyspy, Michel Houellebecq, reż. Magda Szpecht (2015),
- Holzwege, Marty Sokołowskiej, reż. Katarzyna Kalwat (2016),
- Grind/r, reż. Piotr Trojan (2015),
- Ewelina płacze, reż. Anna Karasińska (2015),
- Dokument podróży, reż. Agnieszka Przepiórska (2015),
- Męczennicy, na podstawie dramatu Mariusa von Mayenburga Märtyrer, reż. Grzegorz Jarzyna (2015),
- Koncert życzeń, wg Franza Xavera Kroetza, reż. Yana Ross, koprodukcja: Łaźnia Nowa w Krakowie i Festiwal Boska Komedia (2015),
- Druga kobieta, na podstawie scenariusza Johna Cassavetesa Opening Night, reż. Grzegorz Jarzyna (2014),
- Miasto snu, wg Po tamtej stronie Alfreda Kubina, reż. Krystian Lupa, koprodukcja: Théâtre de la Ville w Paryżu, Instytut Adama Mickiewicza, we współpracy z Teatrem Dramatycznym w Warszawie (2012),
- Nietoperz, na motywach Zemsty Nietoperza Johanna Straussa, reż. Kornél Mundruczó (2012),
- Nosferatu, na podstawie powieści Drakula Brama Stokera, reż. Grzegorz Jarzyna, koprodukcja: Narodowy Instytut Audiowizualny, Barbican Theatre, Dublin Theatre Festival, Adelaide Festival (2011),
- Jackson Pollesch, René Pollesch, reż. Renè Pollesch, koprodukcja: Konferencje Teatralne, Instytut Goethego, Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej (2011),
- Wiarołomni, Ingmar Bergman, reż. Artur Ildefons Urbański (2010),
- Między nami dobrze jest, Dorota Masłowska, reż. Grzegorz Jarzyna, koprodukcja: Schaubühne am Lehniner Platz (2009),
- Portret Doriana Graya, Oscar Wilde, reż. Michał Borczuch (2009),
- T.E.O.R.E.M.A.T., na podstawie twórczości Piera Paolo Pasoliniego, reż. Grzegorz Jarzyna (2009),
- Ragazzo dell’Europa, René Pollesch, reż. René Pollesch, koprodukcja: Goethe-Institut Warschau, przy wsparciu Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej (2007),
- Anioły w Ameryce, Tony Kushner, reż. Krzysztof Warlikowski, koprodukcja: Comédie de Valence Centre Dramatique National Drôme-Ardèche, Maison de la Culture d’Amiens – Scène Nationale, TNT – Théatre National de Toulouse – Midi-Pyrénées (2007),
- Giovanni, na podstawie Don Giovanniego Mozarta i Don Juana Moliera, reż. Grzegorz Jarzyna (2006),
- Macbeth, wg Shakespeare’a, reż. Grzegorz Jarzyna (2005),
- Krum, Hanoch Levin, reż. Krzysztof Warlikowski, koprodukcja: Narodowy Stary Teatr w Krakowie (2005),
- Zaryzykuj wszystko, George F. Walker, reż. Grzegorz Jarzyna (2003),
- 4.48 Psychosis, Sarah Kane, reż. +, koprodukcja: Teatru Polskiego w Poznaniu (2002),
- Oczyszczeni, Sarah Kane, reż. Krzysztof Warlikowski, koprodukcja: Wrocławski Teatr Współczesny i Teatr Polski w Poznaniu (2002),
- Uroczystość, Thomas Vinterberg, Mogens Rukov, reż. H7 (2001).
Spektakle archiwalne (1997-2010)
Przedstawiamy zestawienie archiwalnych spektakli, które miały miejsce w latach 1997-2010.
- – Metafizyka dwugłowego cielęcia, autorstwa Stanisława Ignacego Witkiewicza, w reżyserii Michała Borczucha (2010),
- – Areteia, w reżyserii Grzegorza Jarzyny, spektakl zrealizowany przez Schauspiel Essen w koprodukcji z Teatrem Rozmaitości w Warszawie w ramach projektu Odyseja Europa (2010),
- – Solaris. Raport, oparty na powieści Stanisława Lema, w reżyserii Natalii Korczakowskiej (2009),
- – Lew w zimie, autorstwa Jamesa Goldmana, w reżyserii Grzegorza Jarzyny, koprodukcja z Burgtheater (2007),
- – Szewcy u bram, według dzieła Stanisława Ignacego Witkiewicza, w reżyserii Jana Klaty (2007),
- – Dwoje biednych Rumunów mówiących po polsku, autorstwa Doroty Masłowskiej, w reżyserii Przemysława Wojcieszka (2006),
- – Strefa działań wojennych, Michała Bajera, w reżyserii Natalii Korczakowskiej (2006),
- – Weź, przestań, autorstwa Jana Klaty, w reżyserii Jana Klaty (2006),
- – Helena S., oparty na Portrecie Heleny autorstwa Moniki Powalisz, w reżyserii Aleksandry Koniecznej (2006),
- – Cokolwiek się zdarzy, kocham cię, Przemysława Wojcieszka, w reżyserii Przemysława Wojcieszka (2005),
- – Benvolio i Rozalina, na podstawie „Romea i Julii” Williama Shakespeare’a, w reżyserii Redbada Klijnstry (2005),
- – Patty Diphusa, według Pedro Almodóvara, w reżyserii Marty Ogrodzińskiej (2004),
- – Dybuk, autorstwa Szymona Anski i Hanny Krall, w reżyserii Krzysztofa Warlikowskiego, koprodukcja z Wrocławskim Teatrem Współczesnym (2003),
- – Stosunki Klary, autorstwa Dea Loher, w reżyserii Krystiana Lupy (2003),
- – Burza, autorstwa Williama Shakespeare’a, w reżyserii Krzysztofa Warlikowskiego (2003),
- – Made in China, autorstwa Marka O’rowe, w reżyserii Redbada Klijnstry (2002),
- – Obróbka, według Martina Crimpa, w reżyserii Artura Urbańskiego (2002),
- – Howie i Rookie Lee, Marka O’rowe, w reżyserii Artura Urbańskiego (2001),
- – Beztlenowce, w reżyserii Ingmar Villqist (2001),
- – Bachantki, według Eurypidesa, w reżyserii Krzysztofa Warlikowskiego (2001),
- – Książę Myszkin, na podstawie Idioty Fiodora Dostojewskiego, w reżyserii Mikołaja Warianowa (2000),
- – Hamlet, autorstwa Williama Shakespeare’a, w reżyserii Krzysztofa Warlikowskiego (1999),
- – Magnetyzm serca, według Ślubów panieńskich Aleksandra Fredry, w reżyserii Sylwii Torsh (Grzegorz Jarzyna) (1999),
- – Bzik tropikalny, na podstawie Mister Price’a oraz Nowego Wyzwolenia autorstwa Stanisława Ignacego Witkiewicza, w reżyserii Grzegorza Horsta (Grzegorz Jarzyna) (1997).
Zespół
Artystyczny zespół TR Warszawa składa się z wielu utalentowanych osób, wśród których znajdują się: Jacek Beler, Jan Dravnel, Izabella Dudziak, Dobromir Dymecki, Mateusz Górski, Monika Frajczyk, Natalia Kalita oraz Magdalena Kuta. W skład zespołu wchodzą również Lech Łotocki, Rafał Maćkowiak, Maria Maj oraz Sebastian Pawlak.
Nie można zapomnieć o Agnieszce Żulewskiej, Aleksandrze Popławskiej, Tomaszu Tyndyku, Justynie Wasilewskiej oraz Adamie Woronowiczu. Na czołowej scenie artystycznej w Polsce, wszyscy ci twórcy przyczyniają się do tworzenia wyjątkowych spektakli i projektów. Julia Wyszyńska oraz Mirosław Zbrojewicz także są częścią tej jedynej w swoim rodzaju ekipy.
Przypisy
- http://trwarszawa.pl/#!/zespol/
- AgnieszkaA. Celeda, To rzeczywistość jest skandaliczna, „Polityka”, 01.02.2003 r., ISSN 0032-3500.
- JacekJ. Kopciński, Król jest naprawdę nagi, „Rzeczpospolita”, 09.03.2002 r., ISSN 0208-9130.
- PiotrP. Gruszczyński, Golas, „Dialog”, 04.2002 r., ISSN 0012-2041.
- Zarządzenie Ministra Kultury i Sztuki z dnia 19.04.1949 r. o utworzeniu państwowego przedsiębiorstwa pod nazwą: „Państwowy Teatr Rozmaitości w Warszawie” (M.P. z 1949 r. nr 45, poz. 609).
Pozostałe obiekty w kategorii "Teatry":
Teatr Lalka | Teatr Ateneum w Warszawie | Warszawska Opera Kameralna | Mazowiecki Teatr Muzyczny im. Jana Kiepury | Teatr Tańca Zawirowania | Teatr 6. piętro | Teatr Capitol w Warszawie | Teatr Imka | Teatr Kamienica | Teatr Studio im. Stanisława Ignacego Witkiewicza | Teatr Powszechny w Warszawie | Teatr Polonia | Teatr Ochoty w Warszawie | Teatr Narodowy (Warszawa) | Teatr Lalek Guliwer | Teatr Komedia w Warszawie | Scena na Woli im. Tadeusza Łomnickiego | Och-Teatr | Nowy Teatr w Warszawie | Amfiteatr w Łazienkach KrólewskichOceń: TR Warszawa