Gustaw Ehrenberg

---

Życiorys

Ehrenberg urodził się jako syn Aleksandra I oraz Heleny z Dzierżanowskich Rautenstrauchowej. Jest to fakt potwierdzony przez zachowaną korespondencję jego matki z carem oraz przez długotrwałe dotacje, jakie dwór w Petersburgu przeznaczał na jego wychowanie i edukację. Po pewnym czasie Ehrenberg przedstawiał się jako syn warszawskiego piekarza, Pawła Ehrenberga, który, zdaje się, jedynie nadał mu nazwisko w trakcie chrztu, a jego matką była Weronika z Dzierżanowskich. W młodzieńczych latach dorastał pod okiem barona von Mohrenheima, który był carskim ministrem.

W latach 1825–1830 Ehrenberg uczył się w Liceum Warszawskim. Uzyskał maturę w 1832 roku, po tym jak rosyjskie władze zamknęły jego uczelnię. W 1833 rozpoczął swoją działalność konspiracyjną. W 1836 roku stał się członkiem Stowarzyszenia Ludu Polskiego, gdzie aktywnie prowadził działalność agitacyjną i organizował tajne wykłady. W 1837 roku został po raz pierwszy aresztowany. Rok później, w 1838, został skazany na śmierć przez cara Mikołaja I za swoją działalność. W ostatniej chwili ułaskawiono go, jednak jako alternatywę został zesłany na Syberię, gdzie spędził aż do 1859 roku.

Po powrocie z zesłania Ehrenberg osiedlił się w Warszawie, gdzie jednak szybko trafił z powrotem do więzienia. Współpracował z wieloma publikacjami, w tym z „Gazetą Polską”, „Gazetą Warszawską” oraz „Biblioteką Warszawską”. Jego życie osobiste obfitowało w ważne zdarzenia – poślubił Felicję z Pancerów, a później jej siostrę Emilię. Z tego związku urodził się ich syn Kazimierz (1870–1932), który był redaktorem „Czasu”. Na swojej ostatniej drodze Ehrenberg został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera Y, wsch.).

Twórczość

Gustaw Ehrenberg zadebiutował swoją twórczością w zakresie rozpraw estetycznych. Jego największym osiągnięciem w poezji był zbiór „Dźwięki minionych lat”, który został wydany w Paryżu w 1848 roku. W tej publikacji po raz pierwszy ukazała się polska pieśń rewolucyjna zatytułowana „Gdy naród do boju wystąpił z orężem”, napisana przez Ehrenberga już w 1836 roku. Wiersz ten odnosi się do dramatycznych wydarzeń powstania listopadowego, gdzie autor w dosadny sposób przeciwstawia cynicznych magnatów patriotycznie nastawionemu społeczeństwu.

Ehrenberg pisał także lirykę tyrtejską, co ilustruje jego utwór „Szubienica Zawiszy”. Ten wiersz jest hołdem dla Artura Zawiszy, który został stracony w 1833 roku, będąc uczestnikiem walki partyzanckiej Zaliwskiego. W ten sposób Ehrenberg nie tylko twórczo podchodził do tematyki narodowej, ale także upamiętniał bohaterów swojej epoki.

Warto również zauważyć, że Ehrenberg był zapalonym tłumaczem literatury. Do jego przekładów należy „Zimowa powieść” Szekspira, którą przełożył z języka angielskiego i wydał w 1871 roku. Poza tym, w 1880 roku światło dzienne ujrzało jego tłumaczenie „Życia nowego” Dantego, oparte na tekście włoskim. Jego działalność translatorska przyczyniła się do popularyzacji obcej literatury w Polsce, wzbogacając polski dyskurs literacki o nowe tematy i formy.

---

Oceń: Gustaw Ehrenberg

---