Józef Nowicki


Józef Nowicki, urodzony 9 marca 1766 roku w Warszawie, zmarł w nocy z 29 na 30 listopada 1830 roku, był znaczącą postacią w historii wojskowości polskiej. Pełnił rolę generała brygady Wojsk Polskich oraz sekretarza generalnego Komisji Rządowej Wojny.

W swojej karierze wojskowej rozpoczął służbę w styczniu 1783 roku jako chorąży kawalerii narodowej wojsk koronnych. Już w 1785 roku, awansował na porucznika, biorąc udział w szkoleniu w Szkole Rycerskiej. Nowicki był również uczestnikiem wojny rosyjsko-tureckiej w 1788 roku jako ochotnik, jednak wkrótce po tym opuścił wojsko i przeszedł do służby cywilno-wojskowej.

W 1791 roku, jako rotmistrz Kawalerii Narodowej, powrócił do czynnej służby i wziął udział w wojnie z Rosją, mającej na celu obronę Konstytucji Majowej. Został ranny pod Turzyną i wyjechał na kurację, ale nie zrezygnował z wojska. W trakcie powstania kościuszkowskiego walczył jako major, a później awansował na podpułkownika, wicebrygadiera i brygadiera. W czasie tego powstania brał udział w bitwach pod Dubienką, Chełmem i Warszawą, a także ponownie doznał ran, tym razem w bitwie pod Tyrzynem.

Po ponad 10-letniej przerwie od służby wojskowej, w 1806 roku, został inspektorem popisów I Legii, osiągając stopień podpułkownika. W listopadzie 1809 roku awansował na pułkownika i stał się komendantem kwatery głównej księcia Józefa Poniatowskiego oraz szefem sztabu 3 Okręgu Wojskowego, a potem 18 dywizji (V korpusu) i 7 dywizji (X korpusu). W wyniku walk o Gdańsk w 1813 roku trafił do niewoli.

Po powrocie do kraju w 1814 roku, objął stanowisko komendanta departamentu bydgoskiego. W kwietniu 1816 roku został sekretarzem generalnym Komisji Rządowej Wojny, funkcję tę pełnił do końca swoich dni. W październiku 1818 roku awansował na generała brygady.

Józef Nowicki był jednym z sześciu generałów, którzy stracili życie w noc wybuchu powstania listopadowego. Został zastrzelony przez polskich żołnierzy, kiedy podchorążowie pomylili go ze znienawidzonym rosyjskim gubernatorem Lewickim.

W trakcie swojej kariery wojskowej został odznaczony licznymi medalami i wyróżnieniami, w tym Krzyżem Kawalerskim Orderu Virtuti Militari w 1808 roku, Orderem Legii Honorowej (w czerwcu 1812 roku Krzyż Kawalerski, w czerwcu 1813 roku Krzyż Oficerski), Orderem św. Anny II klasy z brylantami w 1818 roku, Orderem św. Stanisława II klasy w 1820 roku, Znakiem Honorowym za 30 lat służby w 1830 roku oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Obojga Sycylii.

Był również jednym z członków loży wolnomularskiej Wolność Odzyskana. W uznaniu jego zasług, nazwisko Nowickiego znalazło się na obelisku, który został wzniesiony na rozkaz cara Mikołaja I na Placu Saskim w Warszawie. Pomnik ten został rozebrany w 1917 roku.

Przypisy

  1. Tadeusz Jeziorowski: The Napoleonic Orders. Ordery Napoleońskie. Warszawa 2018 r., s. 75.
  2. Marek Tarczyński, Generalicja powstania listopadowego, 1980 r., s. 90.
  3. Marek Tarczyński, Generalicja powstania listopadowego, 1980 r., s. 63.
  4. Przepisy o znaku honorowym niemniej Lista imienna generałów, oficerów wyższych i niższych oraz urzędników wojskowych, tak w służbie będących, jako też dymisjonowanych, znakiem honorowym ozdobionych w roku 1830, [b.n.s]

Oceń: Józef Nowicki

Średnia ocena:4.85 Liczba ocen:10