Joanna Szczepkowska

---

Życiorys

Joanna Szczepkowska zadebiutowała jako aktorka już w czasie studiów, występując w spektaklu Trzy siostry w Teatrze Telewizji. Jej pierwsza rola filmowa miała miejsce w słynnym serialu telewizyjnym Czterdziestolatek, w reżyserii Jerzego Gruzy, do scenariusza stworzonego przez reżysera oraz Krzysztofa Teodora Toeplitza. Ukończyła studia w PWST w Warszawie w 1975 roku, a następnie zagrała w filmie Con amore, reżyserowanym przez Jana Batory. Za ten debiut zdobyła w 1976 roku nagrodę za najciekawszy debiut aktorski.

W latach 1975-1981 Joanna pracowała jako aktorka w Teatrze Współczesnym w Warszawie, a następnie w Teatrze Polskim (1981-1988) oraz w Teatrze Powszechnym (1988-1992 i od 2000 roku). Jej różnorodna kariera obejmowała zarówno role dramatyczne, jak i komediowe, z niezapomnianymi występami w takich dziełach jak Romeo i Julia, Król Lear, Wujaszek Wania, czy Wesołe kumoszki z Windsoru. Zagrała także w licznych spektaklach Teatru Telewizji, w tym w adaptacji Skiz Gabrieli Zapolskiej.

Jednym z kluczowych momentów w jej karierze miało miejsce 28 października 1989 roku, kiedy w głównym wydaniu Dziennika Telewizyjnego oświadczyła:

Proszę Państwa, 4 czerwca 1989 roku skończył się w Polsce komunizm.

To zdanie stało się symbolicznym wyrazem zmian, jakie zaszły w Polsce po wyborach parlamentarnych w 1989 roku, które były pierwszymi częściowo wolnymi wyborami po II wojnie światowej.

W 1997 roku Joanna wydała tom wierszy Miasta do wynajęcia, a także stworzyła monodram Goła baba. Dwa lata później rozpoczęła stałą współpracę z „Wysokimi Obcasami”, gdzie jej felietony zostały opublikowane w formie zbiorów Drugie podwórko (2000) oraz Sześć minut przed czasem (2004). W 2003 roku ukazał się jej zbiór opowiadań Fragmenty z życia lustra.

W 1998 roku podczas III Festiwalu Gwiazd w Międzyzdrojach Joanna odcisnęła swoją dłoń na promenadzie Gwiazd. W dniu 12 grudnia 2006 roku została przez prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego uhonorowana Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, a ceremonia odznaczenia miała miejsce 3 maja 2007 roku.

2 kwietnia 2010 roku Joanna została wybrana na stanowisko prezesa Związku Artystów Scen Polskich, jako pierwsza kobieta w tej roli. Funkcję tę sprawowała do stycznia 2011 roku. Wzięła również udział w honorowym komitecie wspierającym Bronisława Komorowskiego w wyborach prezydenckich w 2010 roku. Zrezygnowała jednak z udziału w tym komitecie przed kolejnymi wyborami prezydenckimi w 2015 roku, mimo iż jej nazwisko wciąż figurowało na opublikowanej liście. Obecnie prowadzi własny autorski Teatr Na Dole (TND).

Życie prywatne

Joanna Szczepkowska jest córką Andrzeja Szczepkowskiego oraz Romy z Parandowskich, a także wnuczką znanego pisarza Jana Parandowskiego. Warto zauważyć, że jej pochodzenie jest wyjątkowo różnorodne – po matce ma ukraińskie i żydowskie korzenie, natomiast po ojcu – niemieckie i polskie.

Wśród znaczących osób w jej życiu był również Mirosław Konarowski, z którym była związana małżeństwem. Para doczekała się dwóch córek, które również obrały drogę artystyczną – są to Maria oraz Hanna, które również stały się uznawanymi aktorkami.

Filmografia

Joanna Szczepkowska zyskała uznanie dzięki swojej wszechstronnej karierze w polskiej kinematografii. Poniżej znajduje się przegląd jej filmografii, która obrazuje różnorodność ról, jakie zagrała na przestrzeni lat.

• 1974: 40-latek (reż. J. Gruza) – jako Joasia, licealna miłość Karwowskiego (odc. 1),
• 1975: Doktor Judym (reż. J. Weychert),
• 1976: Con amore (reż. J. Batory) – postać Zosi,
• 1976: Ostatnie takie trio (reż. J. Obłamski) – zagrała pannę młodą,
• 1976: Bezkresne łąki (reż. W. Solarz) – rola Agnieszki,
• 1980: Laureat (reż. J. Domaradzki),
• 1980: Dom (serial telewizyjny) (reż. J. Łomnicki) – Lidka Jasińska, matka Mietka Pocięgło,
• 1982: Klakier (reż. J. Kondratiuk) – wciela się w Polę,
• 1982: Matka Królów (reż. J. Zaorski) – postać Marty Król,
• 1983: Dolina Issy (reż. T. Konwicki) – rabin,
• 1985: Jezioro Bodeńskie (reż. J. Zaorski) – zagrała Jankę,
• 1985: Kronika wypadków miłosnych (reż. A. Wajda) – rola Cecylii,
• 1986: Cudzoziemka (reż. R. Ber) – postać Marty,
• 1988: Dekalog III (reż. K. Kieślowski) – jako żona Janusza,
• 1988: Alchemik Sendivius (reż. J. Koprowicz) – rola Teresy Seton,
• 1990: Poskromienie złośnicy (spektakl TV) (reż. Michał Kwieciński) – jako Katarzyna,
• 1990: Napoleon (reż. K. Zanussi) – rola Marii Walewskiej,
• 1991: Panny i wdowy – Zuzanna, córka Eweliny (odc. 5),
• 1992: Enak (reż. S. Idziak) – jako Anna Miller,
• 1993: Dwa księżyce (reż. A. Barański) – zagrała Florę,
• 1996: Damski interes (K. Zanussi) – w roli Zofii,
• 1996: Boża podszewka (reż. I. Cywińska) – jako matka chrzestna,
• 1997: Sława i chwała (reż. K. Kutz) – wciela się w Ewelinę Royska,
• 1998: Syzyfowe prace (reż. P. Komorowski) – jako matka Borowicza,
• 2001: Garderoba damska (serial TV) (reż. Andrzej Kotkowski) – rola Beaty,
• 2006: Ryś (reż. S. Tym),
• 2006: Sobowtór (reż. B. Kox) – matka Artura,
• 2008: Pitbull – postać Anny Gromskiej (odc. 18),
• 2009: Popiełuszko. Wolność jest w nas (reż. R. Wieczyński) – rola Ewy,
• 2009: Handlarz cudów (reż. J. Szoda, B. Pawica) – w roli doktor Jaworskiej,
• 2017: Volta (reż. Juliusz Machulski) – jako dr Dąbrowska,
• 2017: Tarapaty (reż. Marta Karwowska) – wciela się w ciocię Julki,
• 2020: Tarapaty 2 (reż. Marta Karwowska) – powraca jako ciocia Julki.

Kariera Joanny Szczepkowskiej jest wspaniałym przykładem zaangażowania w sztukę filmową, gdzie każda z ról przyczyniała się do jej dynamicznego rozwoju aktorskiego.

Polski dubbing

Joanna Szczepkowska, wybitna postać w polskim światku dubbingowym, zrealizowała wiele pamiętnych ról. Oto niektóre z nich:

• 1976: Pogoda dla bogaczy – Vicki,
• 1989: Stalowe magnolie – M’Lynn Eatenton,
• 2002: Planeta skarbów – Kapitan Amelia,
• 2005: Niania – Niania McPhee,
• 2005: V jak Vendetta – Dr Delia Surridge,
• 2010: Niania i wielkie bum – Niania McPhee.

Wybrane spektakle

Joanna Szczepkowska, utalentowana aktorka i reżyser, ma na swoim koncie wiele niezapomnianych ról w różnych spektaklach teatralnych. Oto niektóre z nich:

• 1976: Wiśniowy sad – autor: Anton Czechow, reżyseria: Maciej Prus, rola: Ania,
• 1977: Król Lear – autor: William Shakespeare, reżyser: Jerzy Jarocki, rola: Cordelia,
• 1980: Kurka wodna – autor: Stanisław Ignacy Witkiewicz, reżyser: Maciej Englert, rola: Afrosja Opupiejkina,
• 1981: Chamsin – autor: Marek Hłasko, reżyser: Jerzy Rakowiecki, rola: Agnieszka,
• 1982: Żegnaj Judaszu – autor: Ireneusz Iredyński, reżyser: Jan Bratkowski, rola: Młodziutka Blada,
• 1982: Garbus – autor: Sławomir Mrożek, reż. Jerzy Rakowiecki, rola: Onka,
• 1984: Wesele – autor: Stanisław Wyspiański, reż. Kazimierz Dejmek, rola: Panna Młoda,
• 1986: Zaczarowana Królewna – autor: Artur Oppman, reż. Kazimierz Dejmek, rola: Królewna,
• 1987: Lekcja – autor: Eugène Ionesco, reżyser: Romuald Szejd, rola: Uczennica,
• 1987: Kordian – autor: Juliusz Słowacki, reżyser: Jan Englert, role: Dziewica, Laura,
• 1988: Lekcja polskiego – autor: Anna Bojarska, reż. Andrzej Wajda, rola: Emilia Zeltner,
• 1989: Wujaszek Wania – autor: Anton Czechow, reżyser: Rudolf Zioło, rola: Sonia,
• 1990: Romeo i Julia – autor: William Shakespeare, reżyser: Kazimierz Dejmek, rola: Julia,
• 1991: Sen nocy letniej – autor: William Shakespeare, reżyser: Maciej Wojtyszko, rola: Tytania,
• 1992: Oni – autor: Stanisław Ignacy Witkiewicz, reżyser: Rudolf Zioło, rola: Spika Tremendosa,
• 1993: Geniusz i szaleństwo – autor: Alexandre Dumas, reżyser: Andrzej Łapicki, rola: Anna Damby,
• 1995: Wesele – autor: Stanisław Wyspiański, reżyser: Krzysztof Nazar, rola: Rachel,
• 1996: Semiramida – autor: Maciej Wojtyszko, reżyser: Erwin Axer, rola: Katarzyna II,
• 1997: Goła Baba – autor: Joanna Szczepkowska, reżyser: Agnieszka Glińska, rola: Kobieta z Parasolem / Goła Baba,
• 2001: Zdaniem Amy – autor: David Hare, reżyser: Mariusz Grzegorzek, rola: Esme (matka Amy),
• 2002: Biesy – autor: Fiodor Dostojewski, reżyser: Rudolf Zioło, rola: Barbara Pietrowna Stawrogin,
• 2008: Alicja – autor: Lewis Carroll, reżyser: Paweł Miśkiewicz, rola: Biała Królowa,
• 2011: ADHD i inne cudowne zjawiska. Wykład nieprzewidywalny – autor i reżyser: Joanna Szczepkowska, rola: Ja,
• 2013: Czarnobylska modlitwa – autor: Swietłana Aleksijewicz, reżyseria i adaptacja: Joanna Szczepkowska, rola: Lekarka,
• 2015: Pelcia, czyli jak żyć, żeby nie odnieść sukcesu – autor i reżyser: Joanna Szczepkowska, rola: Marta Morska.

Twórczość pisarska

Joanna Szczepkowska, znana nie tylko z umiejętności aktorskich, ale i literackich, stworzyła bogaty dorobek pisarski, który zachwyca wielu miłośników kultury. Jej twórczość odzwierciedla różnorodność form i tematów, które porusza w swoich dziełach.

• 1999: Miasta do wynajęcia (tomik poezji),
• 2000: Drugie podwórko (zbiór felietonów),
• 2004: Fragmenty z życia lustra (powieść),
• 2004: Sześć minut przed czasem (zbiór felietonów),
• 2005: Goła baba (monodram),
• 2006: Jak wyprostować koło (zbiór felietonów),
• 2006: Ludzie ulicy i inne owoce miłości (tomik poezji),
• 2008: Wakacyjna miłość (zbiór opowiadań różnych autorów),
• 2008: Kocham Paula McCartneya (powieść),
• 2009: 4 czerwca (autobiografia),
• 2009: Pod dobrą gwiazdą (zbiór opowiadań różnych autorów),
• 2010: Piasek ze szkła (zbiór felietonów),
• 2010: Dzisiaj nazywam się Charles (tomik poezji),
• 2011: Zagrać Marię,
• 2012: ADHD i inne cudowne zjawiska. Wykład nieprzewidywalny (sztuka teatralna),
• 2014: Kto ty jesteś (autobiografia obejmująca okres do 4 czerwca 1989 roku),
• 2014: Wygrasz jak przegrasz (autobiografia obejmująca lata 1989-2014).

Wielość gatunków literackich, w których Joanna Szczepkowska się wypowiada, świadczy o jej ogromnej wyobraźni i możliwości dostosowawczych do różnych tematów społecznym i osobistych. Jej dzieła często zawierają elementy autobiograficzne, co sprawia, że czytelnik może głębiej zapoznać się z jej życiem i przemyśleniami.

Odznaczenia i nagrody

Joanna Szczepkowska, znana polska aktorka, została uhonorowana wieloma prestiżowymi nagrodami oraz odznaczeniami w swojej karierze artystycznej. Poniżej przedstawiamy chronologiczny przegląd niektórych z najważniejszych wyróżnień, które zdobyła w latach 1977-2021:

• 1977: Złota Kamera przyznana przez czasopismo „Film” za debiut aktorski w filmie Con Amore,
• 1978: Nagroda im. Leona Schillera,
• 1978: Nagroda na II Festiwalu Polskich Filmów i Widowisk Telewizyjnych w Olsztynie za role w widowiskach teatralnych Skiz, Rewizor, Niespodzianka oraz w filmie Ostatnie takie trio,
• 1985: Nagroda im. Aleksandra Zelwerowicza, przyznawana przez redakcję miesięcznika „Teatr”, za rolę Anieli w Ślubach panieńskich Aleksandra Fredry oraz rolę Moniki Claverton-Ferry w przedstawieniu Lord Claverton Thomasa Stearnsa Eliota w Teatrze Polskim w Warszawie,
• 1987: Nagroda na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni za drugoplanową rolę kobiecą w filmie Matka Królów,
• 1988: Nagroda Przewodniczącego Komitetu ds. Radia i Telewizji za wybitne kreacje w spektaklach Teatru TV,
• 1989: Srebrny Krzyż Zasługi,
• 1989: Nagroda aktorska w przeglądzie Młode Kino Polskie w filmie Mecz,
• 1990: Wiktor dla osobowości telewizyjnej,
• 2001: Feliks Warszawski w kategorii Najlepsza Pierwszoplanowa Rola Kobieca za rolę Esme w Zdaniem Amy w Teatrze Powszechnym,
• 2007: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• 2009: Nagroda Prezydenta Miasta Gdańska „Neptuny”,
• 2021: Nagroda im. Konstantego Puzyny.

Te wyróżnienia potwierdzają jej talent oraz znaczący wkład w polskie kino i teatr, czyniąc ją jedną z najbardziej rozpoznawalnych postaci w rodzimym środowisku artystycznym.

---

Oceń: Joanna Szczepkowska

---