Edward Czerwiński

---

Życiorys

Edward Czerwiński urodził się jako syn Józefa Napoleona, uznanego architekta, oraz Marianny ze Stefanowskich. Od 1909 do 1913 roku kształcił się w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie miał zaszczyt pracować pod okiem takich mistrzów jak Teodor Axentowicz, Leon Wyczółkowski oraz Jacek Malczewski, od którego zdobył nagrodę za akt oraz brązowy medal w roku 1912/13. Po kilku latach przerwy ponownie rozpoczął studia w pracowni Axentowicza w latach 1925–1926.

W roku 1914 Czerwiński wyjechał do Paryża, by kontynuować swoją edukację artystyczną. W tym samym roku, dokładnie 1 sierpnia, ożenił się z Marią Puciata (ur. 1890), lekarzem. W stolicy Francji nawiązał współpracę z Towarzystwem Polskim Literacko-Artystycznym, biorąc czynny udział w ich wystawach w latach 1915–1917. Jego prace były również prezentowane na francuskich salonach, w tym Jesiennym Salonie w 1919 oraz Salonie Niezależnych w 1920 roku.

Po powrocie do kraju w 1920 roku rozpoczął pracę jako nauczyciel rysunku w Państwowej Szkole Budownictwa w Warszawie (1921–1928). Rok później dołączył do Szkoły Sztuk Pięknych w Warszawie, dzisiejszej ASP, gdzie pracował aż do przejścia na emeryturę w 1962 roku. W swojej macierzystej uczelni pełnił różne funkcje, w tym był instruktorem grafiki (1924–1926), a od 1928 roku asystentem w pracowni grafiki Władysława Skoczylasa. Po śmierci Skoczylasa awansował na starszego asystenta, pracując także pod okiem Leona Wyczółkowskiego i Stanisława Ostoi-Chrostowskiego.

W okresie II wojny światowej Czerwiński nauczał grafiki i rysunku w Żeńskiej Szkole Architektury im. Stanisława Noakowskiego (1940–1944) oraz w Miejskiej Szkole Budowlanej i Szkole Metaloznawczej przy Politechnice Warszawskiej (1942–1944). Nieszczęśliwy traf sprawił, że dwukrotnie, w wyniku wydarzeń września 1939 oraz Powstania Warszawskiego, stracił swoją pracownię oraz część dorobku artystycznego.

W początkowej fazie swojej twórczości Edward Czerwiński skupił się głównie na malarstwie (olej, akwarela, pastel). Z biegiem czasu jednak jego zainteresowania przesunęły się w stronę grafiki, której naukę rozpoczął już podczas pobytu w Paryżu. Tworzył drzeworyty w cyklu Pejzaże bretońskie, które charakteryzowały się płynną linią i dekoracyjnym stylem, co krytyka odnosiła do tradycji secesyjnej. Litografia stała się kluczową formą jego twórczości, w czym znaczącą rolę odegrał Leon Wyczółkowski, jego mentor z Akademii.

W jego dorobku artystycznym znalazły się prace wykonane w różnych technikach graficznych, takich jak akwaforty, miedzioryty i suchoryty. Czerwiński brał udział w licznych wystawach, m.in. Okrężnej Wystawie Grafiki Polskiej ZPAG w Europie (od 1920), regularnych Salonach oraz ważnych wydarzeniach artystycznych, takich jak III Biennale Romana w Rzymie (1925) oraz II Międzynarodowa Wystawa Grafiki we Florencji (1927). W 1929 roku zdobył I nagrodę w konkursie na portret prezydenta RP Ignacego Mościckiego.

Po zakończeniu II wojny światowej, ponownie powrócił do pracy pedagogicznej, najpierw w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Warszawie (1949–1950), a później, po jej połączeniu z Akademią Sztuk Pięknych, na Wydziale Grafiki tej uczelni. W roku akademickim 1951/52 przez kilka miesięcy był dziekanem Wydziału Grafiki. W 1956 roku uzyskał stopień docenta, a od 1958 roku pełnił rolę kierownika Katedry Technik Graficznych na Wydziale Grafiki. Czerwiński był również aktywnym członkiem Związku Nauczycielstwa Polskiego oraz Związku Polskich Artystów Plastyków.

Artysta nadal angażował się w ważne wystawy przeglądowe, takie jak I Ogólnopolska Wystawa Grafiki Artystycznej i Rysunku (1956), cykl wystaw Polskie Dzieło Plastyczne w XV-lecie PRL (grafika – 1961, malarstwo – 1962) oraz Wystawa Grafiki i Rysunku w XX-lecie PRL (1965). W 1968 roku w Domu Artysty Plastyka w Warszawie zorganizowano wystawę pośmiertną, która obejmowała wszystkie okresy oraz formy jego twórczości.

Zmarł w Warszawie i został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 50-2-10,11,12,13).

Ordery i odznaczenia

Edward Czerwiński został odznaczony wieloma wyróżnieniami, które odzwierciedlają jego wkład i zaangażowanie. Oto główne nagrody, które otrzymał:

• złoty Krzyż Zasługi (przyznawany dwukrotnie),
• medal 10-lecia Polski Ludowej (otrzymany 19 stycznia 1955 roku).

---

Oceń: Edward Czerwiński

---