Maciej Wojtyszko, urodzony 16 kwietnia 1946 roku w Warszawie, to postać o wielu talentach w polskim świecie kultury. Jest on reżyserem teatralnym, filmowym i telewizyjnym, a także uznawanym pisarzem, który ma na swoim koncie liczne sztuki, komiksy oraz filmy animowane. Jego działalność artystyczna obejmuje wiele różnych obszarów, co czyni go jednym z najciekawszych twórców swojego pokolenia.
W sezonie 1990/1991 pełnił funkcję dyrektora artystycznegoTeatru Powszechnego w Warszawie, gdzie jego wizja i podejście do sztuki przyczyniły się do rozwoju tego prestiżowego miejsca na kulturalnej mapie Polski. Od 2018 roku, Wojtyszko objął kierownictwo artystyczne w Teatrze Nowym im. Kazimierza Dejmka w Łodzi, kontynuując swoją misję inspirowania i kierowania talentami w polskiej sztuce teatralnej.
Życiorys
Maciej Wojtyszko to uznany reżyser i wykładowca, który ukończył studia na Wydziale Reżyserii w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi, zdobywając dyplom w 1973 roku.
Jako wykładowca, ma zaszczyt pracować w Akademii Teatralnej w Warszawie, gdzie dzieli się swoją wiedzą i doświadczeniem z młodymi adeptami sztuki aktorskiej.
W przeszłości pełnił rolę dziekana w Szkole Aktorskiej Haliny oraz Jana Machulskich, co podkreśla jego wpływ na rozwój kadr aktorskich w Polsce.
Wojtyszko angażował się również w działalność organizacyjną, będąc członkiem Koła Realizatorów Filmów dla Dzieci i Młodzieży Stowarzyszenia Filmowców Polskich w Warszawie. W 2010 roku, w przededniu wyborów prezydenckich, dołączył do honorowego komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego, a także wziął udział w podobnej inicjatywie podczas wyborów w 2015 roku.
Od 1 listopada 2018 roku sprawuje funkcję dyrektora artystycznego Teatru Nowego im. Kazimierza Dejmka w Łodzi, gdzie jego wizja artystyczna przekłada się na wiele udanych produkcji.
Od 2021 roku Wojtyszko zasiada w kapitule konkursu Literacka Podróż Hestii, przyczyniając się do promowania wybitnych osiągnięć literackich w Polsce.
Życie prywatne
Maciej Wojtyszko to mąż Henryki Królikowskiej-Wojtyszko, uznanej scenarzystki, oraz dumny ojciec dwojga utalentowanych dzieci. Jego córka, Maria Wojtyszko, urodzona w 1982 roku, również zajmuje się pisaniem scenariuszy. Natomiast syn Adam Wojtyszko, który przyszedł na świat w 1981 roku, jest nie tylko aktorem, ale również reżyserem i scenarzystą. Ta rodzinna więź artystyczna podkreśla wpływ Macieja na rozwój kariery swoich dzieci w przemyśle filmowym.
Książki
Maciej Wojtyszko to uznany autor literatury dla dzieci i młodzieży. Jego twórczość obejmuje wiele popularnych tytułów, w tym:
- Antycyponek (1975),
- Synteza (1978), na podstawie której wczesne lata 80. zrealizowano film,
- Bromba i inni,
- Tajemnica szyfru Marabuta,
- Bambuko czyli skandal w Krainie Gier,
- Saga rodu Klaptunów (1981),
- Bromba i filozofia.
Wojtyszko jest także autorem komiksów, w tym:
- Szczyty wtajemniczenia, czyli sabaty i posiedzenia,
- Trzynaste piórko Eufemii (1977).
Warto dodać, że jest członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, co podkreśla jego znaczenie w krajobrazie literackim Polski.
Ordery i odznaczenia
Maciej Wojtyszko to postać, która zdobyła uznanie w różnych dziedzinach, co potwierdzają liczne odznaczenia i nagrody, które otrzymał w ciągu swojej kariery. Poniżej przedstawiamy wyróżnienia, które zostały mu przyznane:
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, otrzymany w 2002 roku,
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w 2011 roku,
- Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, zdobyty w 2008 roku,
- Odznaka Honorowa za Zasługi dla Ochrony Praw Dziecka, przyznana w 2016 roku,
- Order Uśmiechu.
Filmografia (film fabularny)
Reżyseria
W filmowej karierze Macieja Wojtyszki można odnaleźć wiele istotnych tytułów, które podkreślają jego talent jako reżysera. Do jego najważniejszych projektów należą:
- 2010 – EM-20stka,
- 2008 – Doręczyciel,
- 2007 – Ogród Luizy,
- 2006 – Ale się kręci!,
- 2004–2006 – Pensjonat pod Różą (odcinki: 4–7, 10–16, 21–25, 27–30, 32–34, 36–37, 40–41, 43–45, 58–60, 64–66, 68–71, 76–81, 83–87, 89, 91–93, 98, 100–101),
- 2004 – Całkiem nowe lata miodowe (odcinki: 1–6, 16-),
- 2003 – Miodowe lata (odcinki: 114–117, 119–126, 130–131),
- 2002 – Pani Basia, pani Róża,
- 2002 – Miodowe lata (odcinki: 96–97, 99–100, 102–103, 105–106, 108–113, 128),
- 2001 – Miodowe lata (odcinki: 69–74, 76–78, 80–88, 90–91, 93–94),
- 2001 – Kocham Klarę (odcinki: 1–4, 6–13),
- 2000 – Piotrek zgubił dziadka oko, a Jasiek chce dożyć spokojnej starości,
- 2000 – Miodowe lata (odcinki: 43–45, 47, 49–54, 56–58, 60–68),
- 2000–2001 – Miasteczko (2000–2001; serial tv),
- 1999 – Miodowe lata (odcinki: 14–15, 17–24, 26–40),
- 1998 – Miodowe lata (odcinki: 1–13),
- 1998–1999 – Co cię znów ugryzło?,
- 1989 – Yacht w kawalerki,
- 1988 – Mistrz i Małgorzata,
- 1985 – Ognisty anioł,
- 1983 – Święto księżyca,
- 1983 – Synteza.
Scenariusz
Współpraca przy spisaniu scenariuszy to kolejny element działalności Wojtyszki. W jego dorobku znajdują się między innymi:
- 2000 – Piotrek zgubił dziadka oko, a Jasiek chce dożyć spokojnej starości,
- 1998–2003 – Miodowe lata (odcinki: 75, 82), Dialogi (odcinki: 75, 82), Opieka artystyczna (odcinki: 42, 55, 98),
- 1998–1999 – Co cię znów ugryzło?,
- 1988 – Mistrz i Małgorzata,
- 1986 – Poczekaj błyśnie,
- 1985 – Ognisty anioł,
- 1983 – Święto księżyca,
- 1983 – Synteza.
Opieka artystyczna
Wojtyszko był także odpowiedzialny za opiekę artystyczną w kilku projektach, w tym:
- 2005 – Tak miało być,
- 1998–2003 – Miodowe lata, Scenariusz (odcinki: 75, 82), Dialogi (odcinki: 75, 82), Opieka artystyczna (odcinki: 42, 55, 98),
- 1990 – Świnka,
- 1990 – Piggate.
Współpraca reżyserska
Jako reżyser współpracownik, w swoim dorobku ma również:
- 1971 – System,
- 1971 – Markheim,
- 1970 – Pierścień księżnej Anny.
Dialogi
W kontekście działalności dotyczącej dialogów, również można znaleźć jego wkład w:
- 1998–2003 – Miodowe lata, Scenariusz (odcinki: 75, 82), Dialogi (odcinki: 75, 82), Opieka artystyczna (odcinki: 42, 55, 98).
Obsada aktorska
W ramach projektów, Wojtyszko zadebiutował również jako aktor:
- 1977 – Rebus Obsada aktorska (Wasiak, inspektor nadzoru budowy).
Nagrody filmowe
Jego dorobek artystyczny został wielokrotnie doceniony na festiwalach filmowych. Oto niektóre z nagród:
- 2009 – Ogród Luizy, Moskwa (Festiwal Filmów Polskich „Wisła”) Nagroda Publiczności,
- 2008 – Ogród Luizy, Tarnów (Tarnowska Nagroda Filmowa) Nagroda Publiczności,
- 2008 – Ogród Luizy, Rzeszów (Festiwal Filmów Optymistycznych „Happy End”) Grand Prix – Złota Ryba,
- 2007 – Ogród Luizy, Gdynia (Festiwal Polskich Filmów Fabularnych) Nagroda Specjalna Jury,
- 2007 – Ale się kręci! Gdańsk-Gdynia-Sopot (Festiwal Dobrego Humoru) statuetka „Melonika” nagroda jury w kategorii: Najdowcipniejszy serial komediowy,
- 1984 – Synteza Poznań (FF dla Dzieci) Nagroda Jury Dziecięcego (Marcinek).
Pozostałe
Nie sposób pominąć innych jego poczynań artystycznych, do których należą:
- 2008 – Doręczyciel Piosenka: Tylko z tobą jestem sobą – Słowa piosenki, Piosenka: Śniadanie o poranku – Słowa piosenki, Piosenka: Moja Daisy to stokrotka – Słowa piosenki, Piosenka: Miłość i nienawiść – Słowa piosenki, Piosenka: Spotkajmy się – Słowa piosenki, Piosenka: Byłem tam niejeden raz – Słowa piosenki, Piosenka: Piosenka na uspokojenie – Słowa piosenki,
- 2000 – Miasteczko (2000–2001; serial tv) Piosenka: Miasteczko – Słowa piosenki,
- 1999 – Trzy szalone zera Piosenka: Bazyliszek – Słowa piosenki,
- 1999 – Pieśń strudzonego renifera (40) w Miodowe lata Piosenka: Pieśń strudzonego renifera – Słowa piosenki,
- 1983 – Synteza Piosenka: Zwierciadło – Słowa piosenki,
- 1970 – Pierścień księżnej Anny Piosenka: Szukaj wiatru w polu – Słowa piosenki.
Filmografia (Krótki metraż, dokument, animacja)
Reżyseria
W latach 1997–2000 Maciej Wojtyszko był odpowiedzialny za reżyserię w Czternaście bajek z Królestwa Lailonii według Leszka Kołakowskiego. Wcześniej, w 1992 roku, stworzył krótkometrażowy film Moment. W 1980 roku reżyserował również Wielki bal w Przygodach Małego Maślaka, a rok wcześniej zrealizował Tajemnicę szyfru Marabuta. Jego twórczość sięga lat 70., obejmując film Na tratwie z 1978 roku oraz Tajemnicę szyfru Marabuta, która doczekała się również wersji serialowej w latach 1976–1979. Inne jego dzieła z tego okresu to Bromba i inni z 1975 roku oraz Wybrali inną drogę z 1970 roku.
Scenariusz
Twórczość Wojtyszki obejmuje również pisanie scenariuszy. W 1992 roku stworzył scenariusz do swojego filmu Moment. W 1987 roku współtworzył scenariusz do odcinka Głodna żabka w ramach serii S.O.S. dla kosmosu, a także do felietonu Głodna żabka. Rok 1980 przyniósł mu współautorstwo scenariusza Wielkiego balu w programie Przygody Małego Maślaka, a w 1979 roku napisał scenariusz do Tajemnicy szyfru Marabuta. Jego dorobek obejmuje także dzieła z lat 1978 oraz 1976–1979, ponownie związane z wyżej wymienionym serią, a także Bromba i inni, Wymiana poglądów z 1972 oraz Wybrali inną drogę z 1970 roku.
Opieka artystyczna
W obszarze opieki artystycznej, Wojtyszko pełnił tę rolę w latach 1997–2000 w produkcji Czternaście bajek z Królestwa Lailonii. Jego twórczość obejmowała również współpracę nad projektami Leśne zawody, Przeprowadzka, Maślaki nie wędrują oraz Babie lato w serii Przygody małego maślaka, która miała miejsce w 1982 roku. Dodatkowo, w 1981 roku zrealizował odcinek Nadpływająca butelka w tej samej serii.
Realizacja
Ważnym projektem w jego karierze była realizacja filmu Sentymenty – fregata z 1978 roku, który stanowi istotny element jego dorobku reżyserskiego.
Współpraca reżyserska
W 1974 roku Wojtyszko wziął udział w projekcie, który nosił tytuł Scena zbiorowa ze świętym, co pokazuje jego umiejętność współpracy w ramach większych zespółów twórczych.
Współpraca realizatorska
W 1973 roku zaangażował się w projekt Mam 19 LAT…, co wzbogaciło jego doświadczenie w pracy zespołowej nad produkcjami filmowymi.
Zdjęcia
Wojtyszko był również odpowiedzialny za zdjęcia w projekcie Wybrali inną drogę w 1970 roku, co wskazuje na jego wszechstronność w branży filmowej.
Nagrody filmowe
W swojej karierze otrzymał nagrodę na Festiwalu Filmów Dziecięcych w Poznaniu w 1981 roku za film Tajemnica szyfru Marabuta, co świadczy o jego uznaniu w środowisku filmowym.
Pierwowzory
Warto również wspomnieć, że jego praca w 1979 roku związana z Tajemnicą szyfru Marabuta opierała się na znakomitym pierwowzorze, który uczynił tę produkcję wyjątkową.
Spektakle Teatru Telewizji
Reżyseria
W twórczości reżyserskiej Macieja Wojtyszki można zauważyć bogaty dorobek, który obejmuje wiele znaczących dzieł. W 2009 roku zrealizował spektakl zatytułowany Bułhakow, który zyskał uznanie. Krótko później, w 2007 roku, powstało Chryje z Polską czyli rzecz o Stanisławie Wyspiańskim. Lista jego osiągnięć reżyserskich obejmuje również:
- 2006 – Pan Gustaw i Matylda,
- 2000 – Grzechy starości,
- 1997 – Casanova,
- 1996 – Pigmalion,
- 1995 – Foto-finisz,
- 1994 – Poplątanie z pomieszaniem,
- 1993 – Komediant,
- 1993 – Amadeusz,
- 1992 – Wyprawa profesora Tarantogi,
- 1991 – Wiersze Jana Twardowskiego,
- 1991 – Garderobiany,
- 1990 – Skarby i upiory, czyli hrabia opętany,
- 1990 – Burzliwe życie Lejzorka,
- 1989 – Teatr cudów,
- 1989 – Indyk,
- 1988 – Odwiedziny o zmroku,
- 1988 – Ławeczka,
- 1987 – Powieść teatralna,
- 1985 – Lotta,
- 1985 – Ferdydurke,
- 1981 – Molier, czyli zmowa świętoszków,
- 1980 – Szelmostwa lisa Witalisa,
- 1980 – Smok,
- 1979 – Prawdomówny kłamca,
- 1979 – Epilog,
- 1979 – Brzechwa-dzieciom,
- 1977 – Ostatnie dni,
- 1974 – Bromba i inni,
- 1972 – Gżdacz i inni.
Autor
Maciej Wojtyszko jest również uznawany za wybitnego autora, którego prace łączą różnorodne tematy. Jego osiągnięcia z lat 2000 w tym obszarze to:
- 2009 – Bułhakow,
- 2007 – Chryje z Polską czyli rzecz o Stanisławie Wyspiańskim,
- 2000 – Żelazna konstrukcja,
- 2000 – Grzechy starości,
- 1990 – Skarby i upiory, czyli hrabia opętany,
- 1979 – Epilog.
Scenariusz
W swojej karierze Wojtyszko stworzył również wiele scenariuszy, z których najważniejsze to:
- 2000 – Grzechy starości,
- 1994 – Poplątanie z pomieszaniem,
- 1985 – Lotta,
- 1979 – Prawdomówny kłamca,
- 1974 – Bromba i inni,
- 1972 – Gżdacz i inni.
Adaptacja
Wojtyszko dał nowe życie klasykom, adaptując je dla teatru. Należą do nich:
- 1990 – Burzliwe życie Lejzorka,
- 1987 – Powieść teatralna,
- 1985 – Ferdydurke,
- 1979 – Brzechwa-dzieciom.
Realizacja telewizyjna
Jego twórczość w telewizji także była imponująca. Wśród jego telewizyjnych realizacji wyróżniają się:
- 1991 – Wiersze Jana Twardowskiego,
- 1981 – Gorzkie żale w dozorcówce.
Opieka artystyczna
Ponadto Wojtyszko pełnił rolę opiekuna artystycznego, co miało miejsce w:
- 1991 – Mężczyzna,
- 1989 – Zawiść.
Rysunki
Warto również zaznaczyć jego wkład w sztukę wizualną, zwłaszcza w takich dziełach jak:
- 1974 – Bromba i inni,
- 1972 – Gżdacz i inni.
Teksty piosenek
Tworzył również teksty do piosenek, na przykład:
- 1997 – Figurki pana Gracjana.
Opieka reżyserska
W 1994 roku miał znaczący wpływ na produkcję Killevippen, pełniąc rolę opiekuna reżyserskiego.
Opracowanie telewizyjne
Jego adaptacje wykazywały potencjał w mediach, co można zaobserwować w:
- 1990 – Burzliwe życie Lejzorka.
Słowa piosenki
W tym zakresie także udało mu się wpisać w historię, zwłaszcza w przypadku:
- 1990 – Burzliwe życie Lejzorka.
Nagrody
W trakcie swojej kariery Wojtyszko zdobył liczne nagrody. Wyróżniające się to:
- 2008 – Chryje z Polską czyli rzecz o Stanisławie Wyspiańskim, Sopot, Krajowy Festiwal Teatru Polskiego Radia i Teatru TV „Dwa Teatry”, nagroda za oryginalny polski tekst dramatyczny,
- 1999 – Grzechy starości, konkurs Teatru Telewizji na utwór dramatyczny, wyróżnienie.
Przypisy
- Medal Zasłużony Kulturze – Gloria Artis [online], gov.pl [dostęp 10.07.2024 r.]
- Literacka Podróż Hestii po raz drugi [online], instytutksiazki.pl, 01.02.2022 r. [dostęp 17.06.2022 r.]
- Maciej Wojtyszko od 1 listopada dyrektorem artystycznym Teatru Nowego w Łodzi, „dzieje.pl” [dostęp 09.10.2018 r.]
- DariuszD. Pawłowski DariuszD., Nowy dyrektor Teatru Nowego w Łodzi. Maciej Wojtyszko i nowe otwarcie w „Nowym” z szacunkiem dla Kazimierza Dejmka, „Dzienniklodzki.pl” [dostęp 09.10.2018 r.]
- Komitet poparcia Bronisława Komorowskiego [online], onet.pl, 16.05.2010 r. [dostęp 26.04.2014 r.]
- BarbaraB. Sowa BarbaraB., Kto wszedł do komitetu poparcia Komorowskiego, a kto z niego wypadł? Cała Lista [online], Dziennik.pl, 16.03.2015 r. [dostęp 21.03.2015 r.]
- Odznaka Honorowa Rzecznika. brpd.gov.pl (Biuro Rzecznika Praw Dziecka). [dostęp 12.12.2016 r.]
- Order Uśmiechu – strona oficjalna, kawalerowie [dostęp 18.04.2017 r.]
- Członkowie Koła Realizatorów Filmów dla Dzieci i Młodzieży Stowarzyszenia Filmowców Polskich w Warszawie [online], filmdladzieci.pl [dostęp 26.04.2011 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Stefania Górska | Eugeniusz Markowski (dyplomata) | Ania Karpowicz | Grzegorz Piątek | Jolanta Umecka | Paweł Tomaszewski | Antoni Majak | Andrzej Stockinger | Walek Dzedzej | Janusz Skowron (muzyk) | Antoni Eugeniusz Dzierzbicki | Krzysztof Varga | Marek Karewicz | Andrzej Mularczyk | Włodzimierz Dembowski | Antoni Rutkowski (muzyk) | Julian Krzewiński | Józef Kucharski (artysta) | Aga Wińska | Anna NakwaskaOceń: Maciej Wojtyszko