Henryk Kończykowski

---

Życiorys

Henryk Kończykowski przyszedł na świat jako syn Stanisława Kończykowskiego, profesora na Politechnice Warszawskiej, oraz Heleny, z domu Trautsolt. Był uczniem Państwowego Gimnazjum i Liceum Męskiego im. Stanisława Staszica w Warszawie, a także tajnej Szkoły Wawelberga. W młodości zaangażował się w działalność harcerską w 16. WDH im. Zawiszy Czarnego.

Od jesieni 1943 roku był członkiem batalionu Zośka. Wiosną 1944 roku, wraz z kolegą z batalionu, Włodzimierzem Steyerem, ps. „Grom”, został aresztowany za kolportaż tajnej prasy i osadzony w więzieniu w Grodzisku Mazowieckim, z którego wkrótce udało mu się uciec.

Wziął udział w powstaniu warszawskim, przechodząc całą trasę bojową batalionu, od Woli przez Stare Miasto aż do Czerniakowa. Uczestniczył również w akcji wyzwolenia Gęsiówki. Został ranny na Starówce, a z kolegami kanałami dotarł do Śródmieścia.

Po upadku powstania znalazł się w obozie w Pruszkowie. Udało mu się jednak uciec do Podkowy Leśnej, gdzie mieszkała jego rodzina. Pierwszy raz został zatrzymany przez NKWD w styczniu 1945 roku. Po kilkumiesięcznym areszcie udało mu się uciec. W obawie przed kolejnym zatrzymaniem zamieszkał w Łodzi, gdzie w 1946 roku rozpoczął studia na Wydziale Elektrycznym Politechniki Łódzkiej.

Henryk był również uczestnikiem drugiej konspiracji, związując się z oddziałem Kmity, który miał za zadanie ochraniać pułkownika Jana Mazurkiewicza. W 1950 roku został aresztowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa na terenie Politechniki Łódzkiej i przewieziony do Warszawy. Najpierw przebywał w areszcie Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego przy ul. Koszykowej, a następnie w więzieniu przy ul. Cyryla i Metodego na Pradze.

Henryk trafił także do więzienia karno-śledczego nr III. Oskarżono go o próbę obalenia siłą ustroju Polski Ludowej oraz o zabójstwo Kazimierza Jackowskiego. W maju 1950 roku, decyzją Wojskowego Sądu Rejonowego, został skazany na piętnaście lat więzienia. W tym samym procesie jego żona została również skazana na osiem lat za to, że nie poinformowała władz o nielegalnej działalności męża. Osadzono go w więzieniu Toledo na ul. Ratuszowej, a następnie w mokotowskim. Przebywał także w Obozie Pracy nr 3.

Na wolność wyszedł 11 listopada 1953 roku. Ukończył studia na Politechnice Warszawskiej i podjął pracę w Zakładzie Kabli i Przewodów Elektrycznych na Politechnice Warszawskiej. W kolejnych latach pracował w Biurze Badawczym ds. Jakości. Zrehabilitowany przez Sąd Wojewódzki w Warszawie w 1993 roku.

W 2012 roku odznaczony został Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Krzyżem Walecznych. Na podstawie jego wspomnień powstała książka dla dzieci pt. „Halicz. Na podstawie wspomnień Henryka Kończykowskiego” autorstwa Roksany Jędrzejewskiej-Wróbel. Jego historię opisał również Jarosław Wróblewski w książce „Zośkowiec”. 12 stycznia 2016 roku, w dniu swoich urodzin, odwiedził go prezydent Andrzej Duda.

Henryk Kończykowski spoczął 5 grudnia 2016 roku na warszawskich Powązkach w grobie rodzinnym.

Upamiętnienie

W 2015 roku w Dziwnowie zainicjowano utworzenie 63 Drużyny Harcerskiej „Szare Szeregi”, która zdecydowała się uczcić pamięć Henryka Kończykowskiego, znanego pod pseudonimem „Halicz”, nadając mu status patrona. Jest to wyraz szacunku i oddania dla jego dziedzictwa.

Równocześnie, w Głogowie od 2014 roku realizowany jest innowacyjny projekt edukacyjny pod nazwą „Być jak… Zośkowiec”. Inicjatywa ta zrodziła się podczas spotkania Przemysława Bożka, opiekuna projektu, z członkami grupy historycznej kierowanej przez Grzegorza Stanickiego oraz z samym Henrykiem Kończykowskim „Haliczem” w dniu jego 90. urodzin.

---

Oceń: Henryk Kończykowski

---