Edward Sułkowski

---

Życiorys

Edward Sułkowski był synem Stanisława Seidenbeutela oraz Pauliny z Eberów, pochodzącym z zasymilowanej rodziny żydowskiej. Jego siostra to Jadwiga Grabowska. W roku 1913 rozpoczął naukę w Instytucie Politechnicznym w Bodenbach. Gdy wybuchła I wojna światowa, powrócił do Warszawy, gdzie eksternistycznie zdał egzamin maturalny. W 1915 roku rozpoczął studia na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, a od 1916 aktywnie działał w Polskiej Organizacji Wojskowej, przyjmując pseudonim Sułkowski i kończąc kurs w szkole podchorążych.

Od listopada 1918 roku służył w Wojsku Polskim jako kapral, a w 1919 roku został awansowany na chorążego. Brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej w 1920 roku. Po zakończeniu działań wojennych powrócił na studia, które ukończył w 1924 roku, zdobywając tytuł magistra inżyniera architekta. Dwa lata później uzyskał uprawnienia budowlane i wstąpił do Stowarzyszenia Architektów Polskich.

Jako architekt wykonujący swoją pracę na własny rachunek, współpracował z wieloma znanymi osobami, projektując różne inwestycje, m.in. z Edwardem Eberem, Jerzym Gelbardem, Henrykiem Oderfeldem, Piotrem Lubińskim oraz Szymonem Syrkusem. W 1927 roku brał udział w konkursie na projekt architektoniczny stadionu w Warszawie, gdzie wspólnie z Jerzym Berlinerem i Henrykiem Oderfeldem zdobył II nagrodę za przygotowane prace.

Sułkowski projektował różnorodne budynki użyteczności publicznej, domy mieszkalne oraz ich wnętrza i wyposażenie. Wśród jego osiągnięć znajduje się także zaprojektowanie willi w Konstancinie, Podkowie Leśnej i Otwocku. W Warszawie zrealizował projekt przy ulicy Kieleckiej 33a dla Jadwigi Smosarskiej.

Podczas wybuchu II wojny światowej pozostał w Warszawie, gdzie do 1941 roku zajmował się niewielkimi pracami budowlanymi. Kolejno ukrywał się na Pradze. W czasie powstania warszawskiego jego projekty budynków zostały przeważnie zniszczone. Sułkowski zdołał jednak przedostać się do Lublina, gdzie jako Edward Sułkowski wstąpił do Wojska Polskiego. 24 grudnia 1944 roku awansował na kapitana.

Po wojnie powrócił do Warszawy, gdzie do 1947 roku pracował w Referacie Kwatermistrzowsko-Budowlanym. W lutym 1946 roku objął stanowisko kierownika Wydziału Projektów i Studiów w Ministerstwie Obrony Narodowej, gdzie zaprojektował trybuny na defiladę pierwszomajową. W tym samym roku, współpracując z Leonem Suzinem, przygotował opracowanie dla Biuletynu Głównej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce pt. „Die neue Deutsche Stadt Warschau wg planów niemieckich”.

W kwietniu 1947 roku, będąc w stopniu majora, wystąpił o demobilizację i został inspektorem w dziale inwestycji Naczelnej Rady Odbudowy Warszawy oraz Społecznego Funduszu Odbudowy Stolicy. Po 1947 roku wrócił do projektowania wnętrz. Od 1950 roku publikował felietony dotyczące architektury i urbanistyki Warszawy na łamach „Stolicy”. Jako inspektor Naczelnej Rady Odbudowy Warszawy organizował różnego rodzaju konkursy architektoniczne, a także pełnił funkcję konsultanta podczas budowy Ambasady Chińskiej Republiki Ludowej oraz Domu Chłopa.

Edward Sułkowski został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, w kwaterze 271-3-6.

Realizacje

Obiekty

Wśród najbardziej znaczących dzieł Edwarda Sułkowskiego znajduje się Dom Schronienia dla Starców, który powstał w 1927 roku we współpracy z Henrykiem Oderfeldem oraz Szymonem Syrkusem. Do innych realizacji należy budynek mieszkalny przy ul. Ignacego Krasickiego 55.

W 1933 roku architekt zrealizował projekt biurowca i salonu samochodowego dla firmy „Chrysler”, a także montażownię „Daimler”. Nie można zapomnieć o przebudowie Teatru Małego z 1934 roku, jak również o warsztatach i garażach znajdujących się przy ul. Rybaki w Warszawie.

W 1935 roku powstała Hala Wysokich Napięć w Warszawie, a między 1935 a 1936 rokiem zbudowana została kamienica przy ul. Narbutta 6. Następnie, w latach 1938-1939 Edward Sułkowski zaprojektował kamienicę Towarzystwa Handlowo-Przemysłowego „Horacy Heller” S.A. przy ul. Karowej 16.

W 1936 roku zrealizowano przebudowę huty szkła Paulina w Częstochowie, a rok później stację obsługi Polskiego Fiata na placu Saskim. Sułkowski był również autorem kilku innych kamienic, w tym przy ul. Konopczyńskiego 3, Marszałkowskiej 135 oraz Nowy Świat 70. Do jego projektów należą także: kamienica przy ul. Orlej 3, przy al. 3 Maja 34 i willa przy ul. Kieleckiej 33a.

Wnętrza

W dziedzinie aranżacji wnętrz, w 1930 roku Sułkowski zaprojektował wystrój magazynu mód E. Szyszko, a także wnętrze sklepu obuwniczego „Bata”.

Rok 1931 przyniósł mu współpracę z Edwardem Eberem, Jerzym Gelbardem oraz Romanem i Grzegorzem Sigalinami przy wnętrzu restauracji Adria. W tym samym roku Sułkowski zrealizował także projekt dla stacji Polskich Linii Lotniczych LOT oraz wnętrze teatru Banda na ul. Mokotowskiej.

Wnętrze magazynu mód „Edward” z 1932 roku również nosi jego sygnaturę. Ponadto, architekt zajmował się projektowaniem pomieszczeń administracyjnych i redakcyjnych dla Wiadomości Literackich w 1933 roku.

---

Oceń: Edward Sułkowski

---