Bohdan Urbankowski

---

Życiorys

W 1945 roku Bohdan Urbankowski osiedlił się w Bytomiu, gdzie rozpoczął swoją literacką karierę. Już jako uczeń I Liceum Ogólnokształcącego im. Jana Smolenia zainicjował działalność Klubu Artystów Anarchistów, funkcjonującego w tej szkole. Po ukończeniu matury, wrócił do Warszawy, gdzie kontynuował studia polonistyczne i filozoficzne na Uniwersytecie Warszawskim, które ukończył zdobywając stopień doktora nauk humanistycznych. Jego praca doktorska zatytułowana „Dostojewski – dramat humanizmów” została wydana w latach 1978 i 1994.

Urbankowski był nie tylko pisarzem, ale także teoretykiem ruchu Nowego Romantyzmu. Aż do rozbicia Konfederacji Nowego Romantyzmu przez władze w 1978 roku, był aktywnym uczestnikiem tego ruchu. W kolejnych latach związał się z niezależną opozycją, współredagując wiele pism i wydawnictw podziemnych. Ponadto, uzyskał stypendium w Instytucie im. Piłsudskiego w Nowym Jorku oraz Editions Dembinski w Paryżu.

Po wprowadzeniu stanu wojennego, Urbankowski jako działacz „Solidarności” stracił posadę w warszawskim Polskim Radio. Po krótkim okresie bezrobocia, podjął pracę jako kierownik literacki Teatru im. Szaniawskiego w Płocku. W 1984 roku przeniósł się do Warszawy, gdzie został zastępcą redaktora naczelnego miesięcznika „Poezja”. Wkrótce jednak, na żądanie POP PZPR, został usunięty z redakcji za publikowanie fragmentów „Czerwonej mszy”.

W okresie 1986–1988 współpracował z miesięcznikiem „Wiara i odpowiedzialność”, gdzie publikował pod różnymi pseudonimami, w tym „Obserwator” oraz „Czejmnic”. Miesięcznik ten był formalnie związany z Caritasem, a kierownictwo nieformalne sprawował Maciej Łukasiewicz, współtworzącym go innymi osobami byli m.in. Stanisław Więckowski oraz Paweł Smoleński. Po półtora roku działalność „Wiary i odpowiedzialności” została zakończona.

W kolejnych latach publikował w berlińskim „Poglądzie”, łódzkim „Przedświcie”, oraz w podziemnym piśmie nauczycieli „Tu Teraz”, a także w „Słowie podziemnym” oraz przede wszystkim w publikacjach KPN. Urbankowski redagował również pismo „Przyszłość Polski” oraz „Konfederata”. W rządzie premiera Jana Olszewskiego był doradcą ds. kultury i wychowania.

W 1993 roku ubiegał się o mandat senatorski z listy KPN. Od 16 stycznia 2010 roku pełnił funkcję przewodniczącego Rady Programowej Związku Piłsudczyków oraz prezesa odnowionego Oddziału Związku Literatów Polskich w Warszawie. Urbankowski jest autorem ponad 50 publikacji, w tym dramatów, esejów oraz zbiorów poezji, takich jak „Myśl romantyczna”, „Absurd – ironia – czyn” oraz „Dramaty płockie”. W jego dorobku literackim znajdują się również monografie Adama Mickiewicza, Fiodora Dostojewskiego, Józefa Piłsudskiego oraz Karola Wojtyły.

Jego prace naukowe uzyskały uznanie na międzynarodowych konkursach, a Urbankowski był regularnym publicystą krakowskiego miesięcznika „Wpis” oraz kierownikiem działu kultury w 'Gazecie Polskiej’. Po swojej śmierci został pochowany na cmentarzu Północnym w Warszawie.

Nagrody i odznaczenia

Bohdan Urbankowski jest uznawanym twórcą literackim, który zdobył wiele istotnych nagród oraz odznaczeń w ciągu swojej kariery. W 1972 roku został uhonorowany nagrodą im. J. Czechowicza za swój zbiór poezji noszący tytuł „Głosy”. Kolejne ważne wyróżnienia przypadły w 1993 roku, kiedy to nagrodzony został Nagrodą im. J. Słowackiego za wydanie swojego dzieła poetyckiego „Głosy” oraz Laur Posła Prawdy, a także tytuł Księcia Poetów, przyznany za trzecie wydanie „Erotyku do następcy” oraz czwarte wydanie „Głosów”.

W 2001 roku Urbankowski otrzymał Medal Solidarności „Zasłużony w Walce o Niepodległość Polski i Praw Człowieka”, a także odznakę „Zasłużony Działacz Kultury” w uznaniu jego pracy w podziemnym ruchu wydawniczym w latach 1982-1989. Następnie, w 2002 roku, został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi za swoje osiągnięcia w dziedzinie literatury oraz działalności społecznej.

Kolejny ważny moment w jego karierze przypada na 2004 rok, kiedy to zdobył Nagrodę im. Witolda Hulewicza za cykl wierszy, który był poświęcony Słowakom, a także za biografię Jana Pawła II pt. „Trzema drogami nadziei”. Rok później został nagrodzony za swoje poetyckie dzieło „Głosy”.

W dniu 30 stycznia 2014 roku, Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich przyznało mu nagrodę specjalną „Laur SDP” za rok 2013. W 2017 roku, za swoją publikację „Józef Piłsudski: Do Polaków! Myśli, mowy i rozkazy”, wydaną przez Biały Kruk, Urbankowski otrzymał prestiżową nagrodę Książki Miesiąca przyznawaną przez Magazyn Literacki „Książki”.

W 2014 roku, za zasługi na rzecz wolności i solidarności, prezydent Bronisław Komorowski odznaczył go Krzyżem Wolności i Solidarności. Dwa lata później, w 2016 roku, prezydent Andrzej Duda uhonorował go Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. W 2017 roku odebrał srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, wręczony mu przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego Piotra Glińskiego, a w 2018 roku zdobył Doroczną Nagrodę MKiDN im. Tomasza Merty za osiągnięcia w zakresie związków między literaturą a historią.

Na zakończenie swojego żywota, w 2023 roku, pośmiertnie został odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, co świadczy o jego niezwykłym wkładzie w kulturę i literaturę polską.

Publikacje (wybór)

Na przestrzeni lat Bohdan Urbankowski stworzył wiele znaczących publikacji, które przyczyniły się do polskiej literatury i myśli społecznej. Oto niektóre z nich:

• „Absurd – Ironia – czyn”, KAW, 1981,
• „Czerwona msza czyli uśmiech Stalina”, Wydawnictwo Alfa, 1995 oraz Wydawnictwo Bollinari Publishing House, 2014,
• „Józef Piłsudski. Marzyciel i strateg”, Zysk i S-ka, 2014,
• „Adam Mickiewicz. Tajemnice wiary, miłości i śmierci”, Zysk i S-ka, 2016,
• „Krew nie wysycha nigdy”, Zysk i S-ka, 2017,
• „Józef Piłsudski. Do Polaków! Myśli, mowy i rozkazy”, Wydawnictwo Biały Kruk, 2017,
• „Gniazdo Polskie. Wspólna pamięć narodu”, Wydawnictwo Biały Kruk, 2020,
• „Bohaterowie i zdrajcy. Wspólna pamięć narodu”, Wydawnictwo Biały Kruk, 2021,
• „Romantyzm polski”, Wydawnictwo Biały Kruk, 2022.

---

Oceń: Bohdan Urbankowski

---