Andrzej Kieruzalski

---

Życiorys

Andrzej Kieruzalski przyszedł na świat 27 sierpnia 1928 roku w warszawskim Grochowie. Jego edukacja rozpoczęła się w lokalnej szkole podstawowej przy ulicy Kordeckiego oraz kontynuowała w liceum przy ulicy Zbaraskiej. Tuż przed rozpoczęciem II wojny światowej był zaangażowany w działalność harcerską jako zuchem w 22 Warszawskiej Drużynie Harcerskiej. Po wybuchu konfliktu, w ciągu kilku miesięcy stracił ojca, przez co jako młody chłopiec w wieku 11 lat musiał stawić czoła wyzwaniom życia z matką. W okresie okupacji francuskiej zaangażował się w organizację kukiełkowych spektakli dla dzieci, prowadząc takie teatry jak „Mara” i „Skrzat”. Co ciekawe, teatrzyk ten kontynuował swoją działalność również podczas powstania warszawskiego, w którym Andrzej jako członek Szarych Szeregów brał czynny udział.

W ramach Szarych Szeregów Kieruzalski pełnił rolę patrolowego patrolu „Orłów”, a także był p.o. drużynowym 19 Drużyny „Zawiszy” oraz kronikarzem Roju „Orły Podolskie” w prasko-grochowskim hufcu „Zawiszy”. W październiku 1944 roku, ponownie w macierzystej 22 WDH, został drużynowym tej jednostki. Po zakończeniu działań wojennych, w 1946 roku, dołączył do komendy Hufca Harcerzy Praga. Za swoje patriotyczne działania został odznaczony Warszawskim Krzyżem Powstańczym oraz dwukrotnie Krzyżem Armii Krajowej (w Londynie oraz Warszawie), a w 1993 roku otrzymał Krzyż Komandorski Orderu „Odrodzenia Polski” z rąk Prezydenta RP Lecha Wałęsy.

Po wojnie, Andrzej wstąpił do Chóru Centralnego Zespołu Artystycznego Związku Harcerstwa Polskiego, kierowanego przez Władysława Skoraczewskiego. W tym okresie poznał swoją przyszłą żonę Barbarę, a także zacieśnił przyjaźń ze Skoraczewskim, który został nawet ojcem chrzestnym ich jedynego syna – Błażeja. Ukończył studia na Wydziale Architektury Wnętrz Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie w 1956 roku. W swojej karierze artystycznej był autorem filmów animowanych, w tym o tematyce medycznej, twórcą projektów architektonicznych oraz ilustracji do płyt. Poza tym, stworzył imponującą makietę kolejki w skali H0, która przez długie lata zdobiła Centralną Składnicę Harcerską przy ul. Marszałkowskiej w Warszawie.

Wspólnie z przyjacielem ze studiów, a późniejszym współpracownikiem Romanem Huszczo, napisał dwie książki: „Z kukiełką w plecaku” (Warszawa 1959) oraz „Nasz najpiękniejszy obóz” (Warszawa 1960). Równocześnie, w latach 60. brał udział w wyścigach samochodowych, zdobywając miano mistrza Warszawy oraz vice-mistrza Polski. Po rozwiązaniu ZHP 13 października 1952 roku, zainspirowany przez hm. Stefana Wyrobka, założył teatrzyk kukiełkowy „Gawęda” w Domu Harcerza na Pradze (ul. Siedlecka 39), z którego wykształciła się później 170 WDH im. Stanisława Wyspiańskiego, a następnie Zespół Artystyczny ZHP „Gawęda” im. hm. Barbary Kieruzalskiej. Pełnił funkcję dyrektora artystycznego tej instytucji aż do końca swojego życia.

W latach pięćdziesiątych XX wieku, przedstawił Pałacowi Młodzieży w Warszawie unikatowy program rozwoju artystycznego dzieci poprzez taniec, śpiew oraz teatr, zainspirowując wielu znakomitych pedagogów, muzyków, plastyków, autorów tekstów oraz choreografów do współpracy. W gronie osób, które współtworzyły ten zespół, znaleźli się uznani twórcy polskiej kultury, tacy jak pisarka Wanda Chotomska, kompozytor Włodzimierz Korcz, reżyser Krzysztof Gradowski oraz scenograf Adam Kilian, a także choreografowie Zofia Rudnicka i Witold Gruca.

Andrzej był pionierem w Polsce, tworząc dziecięcy musical „Rezerwat” z udziałem swoich wychowanków. Należał do grupy twórców programów jubileuszowych zespołu, działalności Pałacu Młodzieży, Chorągwi Stołecznej ZHP, a także organizacji Dnia Dziecka oraz festynów i pikników rodzinnych. Zmarł w Warszawie 3 maja 2017 roku. Jego miejsce spoczynku znajduje się na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A 33, rząd 3, grób 13). Jego jedyny syn Błażej opuścił ten świat w 2020 roku (ur. 1950).

Ordery i odznaczenia

Andrzej Kieruzalski jest osobą, która została odznaczona licznymi medalami oraz odznaczeniami za swoje osiągnięcia i wkład w rozwój kultury oraz działanie na rzecz społeczeństwa.

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski – 1993,
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski – 1983,
• Medal Wojska po raz 1 i 2 – 1948,
• Krzyż Armii Krajowej (w Londynie i Warszawie) – 1974,
• Warszawski Krzyż Powstańczy – 1984,
• Złoty Krzyż Zasługi – 1971,
• Srebrny Krzyż Zasługi – 1959,
• Medal 40-lecia Polski Ludowej – 1984,
• Medal Zwycięstwa i Wolności 1945 – 1945,
• Medal Komisji Edukacji Narodowej – 1976,
• Krzyż „Za Zasługi dla ZHP” – 1969,
• Złota Odznaka Honorowa Towarzystwa Polonia – 1987,
• Order Uśmiechu – 1969,
• Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury” – 1964,
• Złota Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” – 1978,
• Srebrna Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” – 1971,
• Odznaka „Za Zasługi dla Kielecczyzny” – 1976,
• Odznaka Honorowa NFOZ – 1977,
• Medal za Wybitne Osiągnięcia w Pracy Wychowawczej – 1977,
• Odznaka Honorowa Miasta Rzymu – 1981,
• Nagroda Ministra Edukacji Narodowej – 1992,
• Nagroda m.st. Warszawy dla zasłużonych w dziedzinie upowszechniania kultury – 1972.

Lista odznaczeń Andrzeja Kieruzalskiego świadczy o jego niezwykłym zaangażowaniu w życie społeczne oraz kulturalne.

---

Oceń: Andrzej Kieruzalski

---