Stanisława Zawadzka, urodzona 5 lutego 1891 roku w Warszawie, była niezwykle wszechstronną osobą, która zdobyła uznanie zarówno w sztuce, jak i w dziedzinie medycyny. Jej życie trwało aż do 21 lipca 1988 roku, kiedy to zmarła w Skolimowie.
Była nie tylko polską sopranistką i piosenkarką, lecz także posiadała tytuł doktora medycyny. W środowisku artystycznym znana była pod imieniem Stani lub pseudonimem Zavaska, co dodatkowo podkreśla jej różnorodne talenty oraz bogate życie zawodowe.
Życiorys
Stanisława Zawadzka przyszła na świat przy ulicy Nowy Świat 1294 w Warszawie, jako najstarsza z czworga dzieci znanego przemysłowca Bronisława Stanisława Zawadzkiego (1864–1920) oraz Aleksandry z Jedynaków (1864–1948). W rodzinie znajdowała się także jej siostra Bronisława oraz dwóch braci: Felicjan i Aleksander. W wyniku zamożności ojca, mogła ona cieszyć się starannym wykształceniem, które zdobyła w Żeńskim Zakładzie Wychowawczo-Naukowym Emilii Szteinbokówny w Warszawie, gdzie naukę zakończyła z najlepszym wynikiem w 1908 roku, a następnie kontynuowała w Medycznym Instytucie Żeńskim w Petersburgu. Choć zmagała się z trudnościami finansowymi po stracie ojca, w 1916 roku ukończyła swoje studia, zdobywając tytuł doktorski w dziedzinie bakteriologii (dyplom nr 150).
Wkrótce po zakończeniu edukacji, zaczęła kształcić się w zakresie muzyki. W 1910 roku rozpoczęła prywatne lekcje śpiewu, a początkowo uczyła się gry na skrzypcach. Ostatecznie, zdecydowała się na naukę śpiewu pod okiem Jana Łysakowskiego w Konserwatorium Warszawskim. Swoją artystyczną karierę zainaugurowała w Rosji w 1918 roku, a po I wojnie światowej wróciła do Polski. W 1919 roku podjęła pracę jako lekarz wojskowy w Szpitalu 4 Dywizji Strzelców pod dowództwem generała Lucjana Żeligowskiego. Zasłynęła jako lekarz II ambulansu, towarzysząc dywizji przez cały szlak bojowy, co zaowocowało wyróżnieniem jej odznaką 4 Dywizji Strzelców jako jedynej kobiety, która otrzymała to zaszczytne wyróżnienie.
Po zakończeniu wojny, Zawadzka kontynuowała pracę w Warszawie, gdzie śpiewała w operze prowadzonej przez Emila Młynarskiego. W latach 1920-1921 pracowała równolegle w laboratorium bakteriologicznym Szpitala Ujazdowskiego, a w 1920 roku została członkiem rzeczywistym Związku Artystów Scen Polskich. W 1921 roku udała się do Włoch, gdzie brała udział w koncertach i kontynuowała naukę śpiewu. Po międzynarodowych tournée w latach 1925-1926 zyskała sławę, a w 1929 roku została solistką Opery La Scala w Mediolanie, występując również w Covent Garden w Londynie. Jej sukcesy artystyczne zbiegły się w czasie z triumfami jej bliskiej przyjaciółki, Ady Sari.
W 1935 roku przeniosła się do Teatru Wielkiego w Poznaniu. Okres okupacji przyniósł zmiany w jej życiu zawodowym; przez cały ten czas utrzymywała się z nauczania śpiewu, a na estradach pojawiła się po raz pierwszy dopiero w czerwcu 1945 roku podczas koncertu arii operowych. Jako solistka występowała w Poznaniu aż do 1948 roku, równocześnie przez pięć lat (do 1950) prowadziła klasę solistyki w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie. W latach 1950–1970 zajmowała się wykładowstwem w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie, prowadząc letnie kursy mistrzowskie. W 1955 roku otrzymała tytuł profesora, a jedną z jej uczennic była znana śpiewaczka Stefania Woytowicz.
W 1960 roku generał Aleksander Zawadzki, pełniący funkcję przewodniczącego Rady Państwa PRL, podpisał akt nadania Krzyża Oficerskiego Orderu Odrodzenia Polski Stanisławie Zawadzkiej. Z kolei w 1981 roku ostatnim odznaczeniem, jakim została uhonorowana, był Krzyż Komandorski tego samego orderu, wręczony jej przez Henryka Jabłońskiego, ówczesnego przewodniczącego Rady Państwa.
Stanisława Zawadzka zmarła w Domu Aktora w Skolimowie i została pochowana na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera II-1-15,16,17).
Ordery i odznaczenia
Stanisława Zawadzka otrzymała liczne wyróżnienia, które odzwierciedlają jej znaczący wkład w życie narodowe. Poniżej przedstawione są odznaczenia, które są dowodem jej zasług:
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski,
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955),
- Odznaka 4 Dywizji Strzelców.
Przypisy
- Cmentarz Stare Powązki: ALEKSANDER ZAWADZKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 12.09.2023 r.]
- M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19.01.1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
- Na podstawie metryki rzymskokatolickiej parafii Świętego Krzyża w Warszawie (nr 455 z 1891 roku), poświadczonej w 1929 roku przez Urzędnika Stanu Cywilnego: „Stanisława Agata Zawadzka, córka Bronisława Stanisława i Aleksandry z Jedynaków, urodziła się 05.02.1891 r. w Warszawie przy ulicy Nowy Świat pod numerem 1294”.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Bohdan Czeszko | Jacek Wolszczak | Wojtek Urbański | Henryk Jurkowski | Bogdan Baer | Henryk Jerzy Chmielewski | Het Kwiatkowska | Anna Przedpełska-Trzeciakowska | Wanda Zalewska-Zdun | Bohdan Urbankowski | Kazimierz Koźniewski | Helena Duninówna | Aleksander Roszkowski | Józef Epifani Minasowicz | Barbara Nawrocka-Dońska | Dariusz Kuc | Zofia Mingardi | Teresa Kramarska | Michał Skarżyński | Maciej PiszekOceń: Stanisława Zawadzka