Bohdan Czeszko

---

Życiorys

Bohdan Czeszko urodził się w rodzinie Leonarda oraz Marii, z domu Załęskiej. Po ukończeniu szkoły średniej w Warszawie przed wybuchem II wojny światowej, rozpoczął pracę, która okazała się kluczowa w jego życiu.

W trakcie okupacji niemieckiej podejmował pracę w warsztatach stolarskich, jednocześnie angażując się w działalność konspiracyjną. Od 1942 roku walczył jako żołnierz Gwardii Ludowej oraz Armii Ludowej, przyjmując pseudonim „Agawa” i stając się członkiem Związku Walki Młodych. W jego życiorysie znajdziemy również informacje o udziałach w zamachach, w tym w zamachu na Cafe-Club. Czeszko brał udział w powstaniu warszawskim, walcząc w batalionie AL „Czwartaków” na Woli, Starówce i Śródmieściu. Jako sierżant był zastępcą Lecha Matawowskiego, znanego jako „Mirek”, pełniąc obowiązki szefa batalionu. 6 sierpnia 1944 roku został ranny w trakcie walk na Woli.

Po upadku powstania kontynuował działalność w konspiracji, a w Częstochowie w 1945 roku objął stanowisko komendanta MO. W marcu tego samego roku przeszedł do 2 Armii Wojska Polskiego, gdzie również odniósł rany w czasie forsowania Nysy. Po zakończeniu działań wojennych aktywnie uczestniczył w Polskiej Partii Robotniczej oraz Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej.

W latach 1945–1947 studiował w Państwowym Liceum Plastycznym w Warszawie, gdzie w 1947 roku zdał maturę. Następnie w latach 1947–1951 kontynuował naukę w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie i rozpoczął swoją karierę literacką. Jego debiut literacki miał miejsce w 1948 roku, kiedy to opublikował tom opowiadań zatytułowany „Początek edukacji”. Autor powieści poruszających tematykę okupacyjną i wojenną, do jego najbardziej znanych dzieł należy „Pokolenia” z 1951 roku. Powieść ta, ukazująca historię Gwardii Ludowej i Armii Ludowej, nie spełniała wymogów socrealistycznych i została zekranizowana przez Andrzeja Wajdę w 1954 roku.

W 1961 roku opublikował również „Tren”, który jednak został surowo oceniony przez krytyków ówczesnej epoki za jego „pacyfistyczne podejście i pesymistyczną wizję”. W latach 1954–1955 był korespondentem „Trybuny Ludu” w Moskwie. Po powrocie do Polski, zajął miejsce redaktora „Przeglądu Kulturalnego”, a następnie objął stanowisko zastępcy redaktora naczelnego w warszawskiej „Kulturze” (1963–1967). Od 1967 roku współpracował z „Nowymi Książkami”. W latach 1965–1980 pełnił również funkcję posła na Sejm PRL, będąc jednocześnie aktywnym członkiem władz naczelnych Związku Bojowników o Wolność i Demokrację.

Od 1971 roku był również zaangażowany w działalność Obywatelskiego Komitetu Odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie. Zmarł w Warszawie i został pochowany z honorami na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera 31C-tuje-8). W ceremonii pogrzebowej uczestniczyli przedstawiciele władz PRL, w tym ówczesny minister kultury i sztuki prof. Aleksander Krawczuk oraz Tadeusz Sawic, kierownik Wydziału Kultury KC PZPR.

Ordery i odznaczenia

Bohdan Czeszko, wybitny polski działacz i zasłużony obywatel, był laureatem licznych odznaczeń i wyróżnień, które podkreślają jego wkład w rozwój kraju oraz jego działalność na rzecz społeczności. Oto lista przyznanych mu odznaczeń:

• Order Budowniczych Polski Ludowej (1984),
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1983),
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1959),
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (15 lipca 1954),
• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari,
• Krzyż Walecznych,
• Warszawski Krzyż Powstańczy (1982),
• Medal 40-lecia Polski Ludowej,
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955),
• Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju” (1966),
• Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego (1966),
• Złota Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (1965).

Odznaczenia te odzwierciedlają jego zaangażowanie i oddanie dla Ojczyzny, a także doceniają jego wysiłki w budowaniu oraz umacnianiu społeczności lokalnych.

Nagrody

Bohdan Czeszko, wybitny pisarz, został uhonorowany licznymi nagrodami za swoje znakomite osiągnięcia literackie. Oto niektóre z najważniejszych wyróżnień, które zdobył w ciągu swojej kariery:

• Nagroda Państwowa II stopnia za powieść pt. Pokolenie (1952),
• Nagroda w konkursie Wydawnictwa MON za opowiadanie Tren (1960),
• Nagroda Państwowa II stopnia za Opowiadania wybrane (22 lipca 1964),
• Nagroda Ministra Kultury i Sztuki II stopnia (1965),
• Nagroda Państwowa I stopnia (1970),
• Nagroda miasta stołecznego Warszawy (1970),
• Nagroda Państwowa I stopnia za całokształt twórczości (1976),
• Nagroda Ministra Obrony Narodowej (1983).

Twórczość

Bohdan Czeszko, jako wybitny twórca, pozostawił po sobie obszerną bibliografię literacką, w której wyróżniają się zarówno powieści, jak i opowiadania. Oto niektóre z jego książek:

• Początek edukacji (1948),
• Pokolenie (1951),
• Drogi sytości (1951),
• Krzewy koralowe (1954),
• Moskwa, Wołga, Baku (1956),
• Edukacja niesentymentalna (1958),
• Przygoda w kolorach (1959),
• Makatka z jeleniem (1961),
• Tren i inne opowiadania (1961),
• Opowiadania wybrane (1964),
• Wióry (1970),
• Marginałki (1971, wybór recenzji),
• Powódź (1975),
• Kłopoty władzy (1978),
• Nostalgie mazurskie (1987).

Nie można zapomnieć o jego wkładzie w polskie kino. Czeszko był również scenarzystą, co potwierdzają poniższe produkcje filmowe:

• 1953 – Trzy opowieści (współpraca scen., kierownictwo lit.),
• 1954 – Pokolenie (scenariusz),
• 1956 – Wraki (dialogi),
• 1958 – Historia jednego myśliwca (dialogi),
• 1958 – Krzyż Walecznych (dialogi),
• 1961 – Milczące ślady (dialogi),
• 1961 – Złoto (scenariusz, dialogi),
• 1962 – Gangsterzy i filantropi (dialogi),
• 1963 – Mansarda (scenariusz),
• 1964 – Pierwszy dzień wolności (scenariusz),
• 1965 – Podziemny front (scenariusz),
• 1965 – Powrót doktora von Kniprode (dialogi),
• 1967 – Ojciec (dialogi),
• 1967 – Szach i mat w Opowieści niezwykłe (dialogi),
• 1969 – Dzień oczyszczenia (dialogi),
• 1970 – Prawdzie w oczy (dialogi),
• 1970 – Pułapka (scenariusz).

Twórczość Bohdana Czeszki ukazuje jego niezwykłość oraz umiejętność tworzenia narracji zarówno w literaturze, jak i w filmie.

---

Oceń: Bohdan Czeszko

---