Wanda Zalewska-Zdun

---

Życiorys

Wanda Zalewska przyszedł na świat w Warszawie, w rodzinie Stanisława Zalewskiego oraz Heleny z domu Fontana, 3 kwietnia 1926 roku. W trakcie drugiej wojny światowej mieszkała na ul. Słowackiego, gdzie brała udział w tajnych kompletach Żeńskiego Gimnazjum i Liceum im. Aleksandry Piłsudskiej na Żoliborzu. W 1944 roku złożyła przysięgę w konspiracji, przyjmując pseudonim Rawicz, a także ukończyła szkolenie sanitarne. Od lipca 1944 roku była częścią Obwodu II „Żoliborz” Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej.

Podczas powstania warszawskiego pełniła funkcję sanitariuszki w takich punktach opatrunkowych, jak ul. Tylżycka 2, ul. Suzina 3 oraz ul. Krasińskiego. W obliczu kapitulacji Żoliborza, 30 września 1944 roku, pracowała w szpitalu przy ul. Krechowieckiej. Po zakończeniu powstania przebywała najpierw w obozie przejściowym w Pruszkowie (Dulag 121), a następnie w Częstochowie oraz w Kawodrzy Dolnej. Po wojnie, w 1945 roku, po odnalezieniu rodziców, wróciła do Warszawy, gdzie postanowiła nie ujawniać swojej przynależności do AK.

Ukończyła studia na Wydziale GrafikiAkademii Sztuk Pięknych w Warszawie w 1949 roku, a trzy lata później otrzymała dyplom z pracowni prof. Tadeusza Kulisiewicza. Od 1952 roku była członkiem rzeczywistym Związku Polskich Artystów Plastyków. W latach 1949–1952 projektowała druki na tkaninach w Instytucie Wzornictwa Przemysłowego w Warszawie. Pełniła także funkcję plastyka w latach 1953–1960, a od 1960 do 1979 roku pracowała jako nauczycielka w warszawskim Zespole Szkół Odzieżowych.

W roku 1980 aktywnie włączyła się w działalność Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”. W czasie stanu wojennego organizowała niezależne występy artystyczne, współpracując z Kościołem, a także uczestniczyła w manifestacjach organizowanych przez podziemne struktury NSZZ „Solidarność”. W październiku 2000 roku osiągnęła stopień podporucznika. Na emeryturze angażowała się w działalność solidarnościowego koła emerytów, często spotykając się z młodzieżą, by dzielić się swoimi wspomnieniami z czasów powstania.

Zmarła 29 stycznia 2021 roku, a jej ostatnie miejsce spoczynku znajduje się na Cmentarzu Bródnowskim w Warszawie. Od 1951 roku była żoną Stanisława Zduna, który był wojennym łącznikiem w Lubelskim Okręgu AK. Para miała troje dzieci: Andrzeja (ur. 1952), Annę (1956–2000) oraz Pawła (ur. 1960). Wanda Zalewska-Zdun była katoliczką, a także członkinią Sodalicji Mariańskiej.

Jej prace znajdują się w ważnych zbiorach, takich jak Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum Warszawy oraz Muzeum Okręgowe w Toruniu.

Odznaczenia

Wanda Zalewska-Zdun otrzymała wiele wyróżnień i odznaczeń za swoją działalność oraz wkład w obronność i społeczeństwo. Poniżej przedstawiono listę nagród, które świadczą o jej zasługach:

• Warszawski Krzyż Powstańczy (4 lipca 1996),
• Krzyż Armii Krajowej (15 lipca 1996),
• Medal „Digno Laude” Powstańczych Służb Sanitarnych SMV (16 marca 2011),
• Medal „Pro Memoria” (26 października 2011),
• Złoty Medal „Za zasługi dla obronności kraju” (23 stycznia 2012),
• Medal XXXV-lecia NSZZ „Solidarność” (2015),
• Złota Odznaka Krajowej Sekcji Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” (18 marca 2016),
• Odznaka okolicznościowa „Medal Honorowy Powstania Warszawskiego 1944, 1 VIII – 2 X” (29 lipca 2016),
• Honorowa Odznaka „Semper Fidelis” Krajowego Sekretariatu Emerytów i Rencistów NSZZ „Solidarność” (2019),
• Medal 40-lecia NSZZ „Solidarność” (2020).

Te odznaczenia są nie tylko wyrazem uznania dla jej osobistych osiągnięć, ale także symbolem większych starań podejmowanych na rzecz społeczności i ochrony wartości narodowych.

---

Oceń: Wanda Zalewska-Zdun

---