Pomnik Syreny w Warszawie (Stare Miasto)

---

Opis

Pomnik Syreny, znany z Warszawy, był rezultatem prac związanych z budową nowoczesnego wodociągu w latach 1851–1855, zrealizowanego przez Henryka Marconiego. W różnych lokalizacjach w stolicy, takich jak plac Teatralny, Rynek Starego Miasta oraz okolice kolumny Zygmunta, ustawiały się wodotryski, do których dodano figury syren, trytonów i delfinów.

Cynkowa rzeźba została stworzona przez Konstantego Hegla i odlana w zakładzie Karola Juliusza Mintera w Warszawie. Artysta ukazał Syrenę w formie meluzyny, która wynurza się z fal morskich, mając spiralnie zwinięty ogon. W prawej ręce Syrena trzyma miecz, a w lewej tarczę. Rzeźba, mająca blisko dwa metry wysokości, charakteryzowała się harmonijnymi kształtami oraz klasycznymi rysami twarzy, choć jej estetyka spotkała się z pewną krytyką.

Syrena zagościła na Rynku Starego Miasta 7 sierpnia 1855, gdzie umieszczono ją na sztucznych skałach w centrum basenu z wodotryskiem, w centralnym punkcie staromiejskiego targowiska. Po likwidacji targowiska, w 1913 roku, rzeźbę przeniesiono i nadano formę ośmiobocznego basenu z betonu, otoczonego przez 26 kamiennych słupków połączonych żelaznymi łańcuchami. Syrenę umieszczono w centralnej części nowego basenu na cokole z piaskowca.

W 1928 roku, w ramach działania mającego na celu upiększenie Rynku Starego Miasta, zdecydowano się na rozbiórkę basenu oraz wodotrysku, a posąg Syreny przeniesiono do magazynu Wydziału Technicznego Zarządu Miejskiego, który mieścił się pod mostem Poniatowskiego. W 1929 roku, pomnik został przeniesiony na teren Klubu Sportowego Pracowników Miejskich „Syrena”, znajdującego się przy ul. Solec 8 (w okolicach ul. Zagórnej). Tam posąg został umiejscowiony na cokole z piaskowca, który powstał z rozebranego soboru św. Aleksandra Newskiego.

Podczas II wojny światowej, żaden z dwóch warszawskich pomników Syreny nie został stracony, ani też nie znalazły się one na liście monumentów przeznaczonych do zniszczenia. Ani nie zostały zniszczone po powstaniu warszawskim; najprawdopodobniej nie doszło do tego, ponieważ oba znajdowały się nad Wisłą, która od września 1944 roku stanowiła linię frontu. Monument uległ jednak uszkodzeniom w trakcie walk na Górnym Czerniakowie. Po wojnie Syrena przeszła renowację w pracowni Braci Łopieńskich, gdzie m.in. uzupełniono oderwany miecz oraz poprawiono liczne uszkodzenia.

W 1951 roku rzeźbę umieszczono w Centralnym Parku Kultury przy ul. Solec. W styczniu 1969 roku doszło do uszkodzenia pomnika, które miało wpływ na decyzję o jego powrocie na Stare Miasto. W lipcu 1972 roku odrestaurowany posąg został ustawiony na skarpie Wieży Marszałkowskiej, gdzie szybko stał się celem wandali — ponownie odłamano mu miecz. Rzeźba była wielokrotnie poddawana dewastacji, a w latach 1985-1986 przeszła zabiegi konserwatorskie, w tym pokrycie powłoką z brązu w Instytucie Mechaniki Precyzyjnej.

Ze względu na dalsze dewastacje postanowiono na powrót umieścić rzeźbę w jej pierwotnej lokalizacji na Rynku Starego Miasta. W czerwcu 1994 roku zdjęto ją z Wieży Marszałkowskiej celem przeprowadzenia konserwacji. W 1997 i 1998 roku rozpisano dwa konkursy na cokół Syreny w nowym miejscu. Ostatecznie zrealizowano projekt Marii i Jana Mazurów oraz Anny i Krystiana Jarnuszkiewiczów. Uroczystość odsłonięcia pomnika miała miejsce 12 grudnia 1999 roku.

W maju 2008 roku pomnik został zastąpiony kopią, a oryginalna rzeźba autorstwa Konstantego Hegla przeniesiona do Muzeum Historycznego m.st. Warszawy (obecnie Muzeum Warszawy). Pomnik ten był pierwszym przedstawieniem godła, które znalazło się w herbie Warszawy. Jego wizerunek miał istotny wpływ na późniejsze przedstawienia warszawskiej Syreny oraz przyczynił się do popularyzacji jej figury wśród mieszkańców oraz turystów odwiedzających stolicę.

---

Oceń: Pomnik Syreny w Warszawie (Stare Miasto)

---