Pomnik Józefa Piłsudskiego w Wawrze

Pomniki

Pomnik Józefa Piłsudskiego to imponujący monument, który ma swoje miejsce przed budynkiem dawnej „Murowanki”, usytuowanej w Warszawie, w malowniczej dzielnicy Wawrze. Obiekt ten jest nie tylko symbolem upamiętniającym wielkiego marszałka, ale również hołdem dla wszystkich, którzy oddali życie w obronie naszej ojczyzny w burzliwych latach 1918–1920, w okresie targanym konfliktami wojny polsko-bolszewickiej.

Warto podkreślić, że pomnik ten stanowi ważny element dziedzictwa narodowego i przypomina o kluczowych momentach w historii Polski, które miały wpływ na kształt współczesnego państwa.

Opis pomnika

Na szczycie cokołu umieszczono rzeźbę orła, a z przodu znajduje się medalion z podobizną Józefa Piłsudskiego oraz jego imieniem i nazwiskiem. Bezpośrednio pod tym medalionem umieszczono trzy tablice, które mają swoją symboliczną wymowę.

Tablica górna zawiera napis, który brzmi:

ROK 1930
PIERWSZEMU MARSZAŁKOWI
JÓZEFOWI PIŁSUDSKIEMU
BUDOWNICZEMU POLSKI ODRODZONEJ
W DZIESIĄTĄ ROCZNICĘ
WYZWOLENIA OJCZYZNY OD NAJAZDU BOLSZEWICKIEGO

W centralnej części umieszczona jest tablica środkowa z następującym tekstem:

OBYWATELE WAWRA I GMINY WAWER
PADLI NA POLU CHWAŁY ODPIERAJĄC
OD GRANIC PAŃSTWA POLSKIEGO
POD WODZĄ JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO
NAWAŁĘ NAJEŹDŹCÓW W LATACH
1918-1920

Ostatnia, dolna tablica, upamiętnia trzech mieszkańców Wawra, którzy oddali życie w walce z wojskami bolszewickimi. Zawiera ona następujące nazwiska:

OSMELIŃSKI JÓZEF
UCZEŃ
PEŁKA MICHAŁ
ROBOTNIK
WÓJTOWICZ JÓZEF
ROBOTNIK
1 LISTOPADA 1930

Otoczenie pomnika

Pomnik Józefa Piłsudskiego znajduje się w malowniczym otoczeniu, przed uroczym, zabytkowym budynkiem „Murowanki”, który powstał w 1903 roku. Jest to najstarsza szkoła w obecnych granicach Wawra, z wyjątkiem szkółki parafialnej w Zerzniu.

W pobliżu pomnika znajduje się również dawny budynek karczmy wawerskiej, znany dzisiaj jako Zajazd Napoleoński. Jest to miejsce o bogatej historii, które kusi odwiedzających swoim wyjątkowym klimatem.

Obok pomnika można dostrzec krzyż powstańczy. Upamiętnia on żołnierzy, którzy zginęli w trakcie pierwszej oraz drugiej bitwy pod Wawrem, które miały miejsce w czasie powstania listopadowego.

Historia

Pomnik Józefa Piłsudskiego w Wawrze ma bogatą historię, sięgającą 1930 roku, kiedy to został odsłonięty z okazji dziesiątej rocznicy niezwyciężonej „Cudu nad Wisłą”. Odsłonięcie miało miejsce w listopadzie tego samego roku.

Początkowo, na cokole pomnika brakowało orła oraz środkowej i dolnej tablicy, dziedzicząc tylko jedną tablicę poświęconą marszałkowi oraz medalion. W trakcie tej uroczystej ceremonii wystąpienie wygłosił pisarz Wacław Sieroszewski, a wśród obecnych znajdował się sam Józef Piłsudski oraz jego druga żona Aleksandra Piłsudska. Wydarzenie to miało również symboliczny wymiar, bowiem mała mieszkanka Wawra, przybyła z mamą, wręczyła kwiaty Aleksandrze Piłsudskiej.

Pomnik w swoim oryginalnym stanie przetrwał ciężkie czasy niemieckiej okupacji, jednak jego los w okresie PRL-u okazał się tragiczny. W 1948 roku, członkowie Polskiej Partii Robotniczej oraz funkcjonariusze Urzędu Bezpieczeństwa pozbawili pomnik orła, medalionu i tablic, a sam cokół został całkowicie obalony i przysypany ziemią.

Na szczęście, pewien mieszkaniec Wawra nie pozwolił zniknąć metalowym elementom i ukrył je w swoim ogródku. Dopiero w przededniu rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości, w listopadzie 1981 roku, grupa aktywistów z Niezależnego Zrzeszenia Studentów odkopała pomnik i oddała mu hołd, składając wiązankę kwiatów.

W 1989 roku z inicjatywy społeczności lokalnej powstał Społeczny Komitet Odbudowy Pomnika Marszałka Józefa Piłsudskiego w Wawrze. 16 listopada 1991 roku miało miejsce ponowne odsłonięcie pomnika, na które zaproszono m.in. wnuka Józefa Piłsudskiego, Krzysztofa Jaraczewskiego.

Od tamtej pory, przy pomniku odbywają się różne uroczystości patriotyczne, które podkreślają znaczenie tego monumentu w historii Polski i lokalnej społeczności.

Przypisy

  1. Zbiory NAC on-line - prototyp.. Narodowe Archiwum Cyfrowe. [dostęp 08.11.2013 r.]
  2. Pomnik w hołdzie Józefowi Piłsudskiemu. portal Twoja Praga. [dostęp 08.11.2013 r.]
  3. Pomnik Józefa Piłsudskiego. Fundacja Ad Hoc we wsp. m.in. ze Stowarzyszeniem Przewodników Turystycznych 'Złota Kaczka'. [dostęp 08.11.2013 r.]
  4. Warszawa - Pomnik w hołdzie Józefowi Piłsudskiemu. portal PolskaNiezwykla.pl. [dostęp 08.11.2013 r.]
  5. Andrzej Umgelter. Dwie szkoły wawerskie. „Stolica. Informator Kulturalny Stolicy (IKS)”. 42, s. 4-5, 20.10.1985 r. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Prasowe RSW "Prasa-Książka-Ruch". ISSN 0039-1689.
  6. Jan Berger: Dawny Wawer (1866-1951). Rys historyczno-statystyczny. W: Czerniawski Jan (red.), Skoczeń Mirosława (red.): Wawer i jego osiedla. Wyd. 1. Warszawa: Wydział Kultury dla Dzielnicy Wawer m.st. Warszawy, 2007, s. 45-78 (55). ISBN 978-83-921690-3-1.
  7. a b c d e f g Orest Pęgierski: Pamięć o wydarzeniach i ludziach. W: Czerniawski Jan (red.), Skoczeń Mirosława (red.): Wawer i jego osiedla. Wyd. 1. Warszawa: Wydział Kultury dla Dzielnicy Wawer m.st. Warszawy, 2007, s. 295-312 (307, 309-311). ISBN 978-83-921690-3-1.
  8. [http://web.archive.org/web/20131109024812/http://www.architektura.um.warszawa.pl/sites/default/files/files/Zakole_Wawerskie_2.8-2.11_uzytk_przyroda_dziedz_krajobr.pdf 2.10. Charakterystyka środowiska przyrodniczego i obecnego zagospodarowania - podrozdział Dziedzictwo kulturowe]. W: Barbara Szulczewska, Michał Fic i in.: Studium ekofizjograficzne dla obszaru położonego w rejonie Zakola Wawerskiego wraz z układem hydrograficznym rowu i kanału Zerzeńskiego w celu ustalenia predyspozycji terenów do pełnienia różnych funkcji i sposobów zagospodarowania. T. I. Warszawa: U. m.st. Warszawy, SGGW, AQUAGEO, 2008, s. 84-89. [dostęp 08.11.2013 r.]

Oceń: Pomnik Józefa Piłsudskiego w Wawrze

★★★★★
Średnia ocena:5 Liczba ocen:12