Plac Teatralny stanowi ważny element warszawskiej architektury, zlokalizowany w Śródmieściu stolicy Polski. Miejsce to leży w pobliżu kluczowych ulic, takich jak Senatorska, Moliera, Bielańska oraz Wierzbowa, co czyni je nie tylko punkt ważny ze względów komunikacyjnych, ale również turystycznych.
Historia placu jest bogata i pełna wydarzeń, które wpłynęły na rozwój kulturalny miasta. Urok tego miejsca przyciąga zarówno mieszkańców, jak i turystów, pragnących poznać atmosferę stolicy.
Warto zwrócić uwagę na architekturę otaczających go budynków, które tworzą niepowtarzalny klimat urbanistyczny Warszawy.
Historia
Historia tego miejsca sięga początków XIX wieku. Plac, który dzisiaj znamy, został stworzony w dwóch głównych fazach. Około roku 1808, na terenie zlikwidowanego targowiska Pociejów oraz rozebranym pałacu Pociejowskim, utworzono najpierw ogród, a następnie niewielki skwer nazwany placem Pociejowskim. W 1825 roku, po rozbiórce Marywilu, pozyskany teren wykorzystano do budowy Teatru Wielkiego, co przyczyniło się do powstania nowego placu. Nowo wybudowany plac połączono z istniejącym wcześniej i nadano mu nową nazwę – Marywilski. Nazwa plac Teatralny zaczęła być używana około 1840 roku.
Wraz z przeniesieniem władz miejskich do pałacu Jabłonowskich w 1818 roku, obszar ten stał się sercem miejskiego życia. W 1838 roku na placu swoją wizję przedstawiał na obrazie Marcin Zaleski. Warto zaznaczyć, że w tym miejscu miały miejsce znaczące wydarzenia historyczne, takie jak wielkie manifestacje patriotyczne podczas powstania styczniowego oraz rewolucji w 1905 roku.
W okresie międzywojennym, plac zyskał na znaczeniu jako istotny węzeł komunikacyjny, a jego obszar przekraczało kilka linii tramwajowych. W 1936 roku, przed gmachem teatru, odsłonięto pomnik Wojciecha Bogusławskiego. W momencie wybuchu II wojny światowej, w pałacu Jabłonowskich zorganizowano sztab cywilnej obrony Warszawy. Niestety, w trakcie wojny zniszczeniu uległy ważne obiekty, takie jak gmach teatru oraz pomnik Bogusławskiego, a także wiele budynków w północnej pierzei placu; na szczęście ocalał pałac Blanka.
Po zakończeniu wojny, 9 maja 1945 roku na placu odbyła się wielka manifestacja mieszkańców Warszawy, celebrująca zakończenie walk. Na początku lat 60. wzniesiono na wschodniej stronie ulicy Bielańskiej trzy wieżowce, które stały się częścią kontrowersyjnego osiedla Bielańska-WZ-Długa, zaprojektowanego przez zespół architektów Jerzego Czyża, Jana Furmana i Andrzeja Skopińskiego.
W 1964 roku, w miejscu zniszczonego pałacu Jabłonowskich, ustawiono pomnik Bohaterów Warszawy. Dwa lata później, odsłonięto zrekonstruowany pomnik Wojciecha Bogusławskiego oraz pomnik Stanisława Moniuszki. Plac zyskał nową strukturę, ponieważ został wyłożony kostką bazaltową, która była zdjęta z ul. Żwirki i Wigury. W latach 90. zakończono proces rekonstrukcji pałacu Jabłonowskich oraz kościoła św. Andrzeja, co przywróciło historyczny wygląd całej przestrzeni.
Obecnie centralna część placu jest wykorzystywana jako parking dla samochodów, co kontrastuje z bogatą historią i dynamicznym rozwojem tej ważnej lokalizacji w Warszawie.
Ważniejsze obiekty
Plac Teatralny w Warszawie jest miejscem o bogatej historii i pełnym wyjątkowych obiektów, które przyciągają zarówno mieszkańców, jak i turystów. Pośród najważniejszych z nich można wymienić:
- Pałac Blanka,
- Pałac Jabłonowskich,
- Teatr Wielki,
- Kamienica Petyskusa,
- Pomnik Stanisława Moniuszki,
- Pomnik Wojciecha Bogusławskiego,
- Południk Warszawski (pomnik Geodezji Europejskiej),
- Kościół św. Brata Alberta i św. Andrzeja Apostoła,
- Muzeum Wódki w Warszawie.
Każdy z wymienionych obiektów ma swoją unikalną historię i znaczenie, tworząc niepowtarzalny klimat placu. Wiedza o tych miejscach pozwala lepiej zrozumieć bogactwo kulturowe Warszawy oraz jej znaczenie w dziejach Polski.
Przypisy
- Patrycja Jastrzębska. Pałac Jabłonowskich. „Stolica”, s. 82, 01.2022 r.
- Plac Teatralny. kolekcje.muzeumwarszawy.pl. [dostęp 23.12.2021 r.]
- Rafał Bielski, Jakub Jastrzębski: Utracone miasto. Warszawa wczoraj i dziś. Warszawa: Skarpa Warszawska, 2016, s. 119.
- Jerzy S. Majewski: Warszawa na starych pocztówkach. Warszawa: Agora, 2013, s. 106.
- Jerzy S. Majewski: Warszawa na starych pocztówkach. Warszawa: Agora, 2013, s. 107.
- Lech Chmielewski: Przewodnik warszawski. Gawęda o nowej Warszawie. Warszawa: Agencja Omnipress i Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnicze „Rzeczpospolita”, 1987, s. 42.
- Kronika wydarzeń w Warszawie 1945−1958. „Warszawskie kalendarz ilustrowany 1959”, s. 25, 1958.
- Barbara Orlańska, Andrzej Dobrucki, Wacław Orzeszkowski, Jan Kazimierz Zieliński: Warszawskie osiedla ZOR. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1968, s. 92, 96, 154.
- Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 220–221.
- Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 221.
- Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 223.
- Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund: Atlas architektury Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 1977, s. 205.
- Jacek Marczyński. Skołuba złamał dubeltówkę. „Rzeczpospolita – Teatr Wielki Opera Narodowa. Dodatek specjalny”, 06.11.2011 r. [dostęp 12.11.2015 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Ulice i place":
Plac Unii Lubelskiej w Warszawie | Plac Konfederacji w Warszawie | Plac Krasińskich w Warszawie | Rynek Mariensztacki | Pasaż Stefana Wiecheckiego „Wiecha” w Warszawie | Ulica Dobra w Warszawie | Ulica Jakuba Jasińskiego w Warszawie | Ulica Drewniana w Warszawie | Ulica Dzielna w Warszawie | Ulica Jana III Sobieskiego w Warszawie | Ulica Zakroczymska w Warszawie | Plac Politechniki w Warszawie | Plac Piotra Szembeka w Warszawie | Aleja Wielkopolski w Warszawie | Aleja Stanów Zjednoczonych w Warszawie | Aleja Przyjaciół w Warszawie | Aleja Polski Walczącej w Warszawie | Aleja Komisji Edukacji Narodowej w Warszawie | Aleja Józefa Becka w Warszawie | Aleja Harcerzy Rzeczypospolitej w WarszawieOceń: Plac Teatralny w Warszawie