Pałac Zamoyskich, znany również jako kamienica Andrzeja hr. Zamoyskiego, jest intrygującym przykładem architektury, który przyciąga uwagę zarówno turystów, jak i mieszkańców Warszawy. Obiekt ten składa się z dwóch połączonych ze sobą budynków. Znajduje się on w niezwykle popularnej lokalizacji przy ul. Nowy Świat, konkretnie pod adresami 67 i 69.
Otoczenie Pałacu Zamoyskich jest równie atrakcyjne, co sam budynek, tworząc wspaniały kontekst do odkrywania historii i kultury stolicy. To miejsce zachęca do spacerów i odkrywania ukrytych perełek architektury, co powoduje, że jest ono często odwiedzane przez osoby pragnące poznać urok Warszawy.
Historia
W roku 1667, Jan Wielopolski stał się właścicielem posiadłości w rejonie obecnego pałacu zamojskich. Wkrótce zainicjował budowę pałacu oraz utworzył otaczający go ogród.
W latach 1744–1745, na zlecenie dziedziców Wielopolskiego, zrealizowano przebudowę budynku, której projekt powstał w rękach Piotra Hiża. Niedługo potem, Franciszek Ksawery Branicki nabył tę nieruchomość, a następnie zlecił wykonanie prac renowacyjnych Szymonowi Bogumiłowi Zugowi.
W 1802 roku, pałac przeszedł w ręce Anna z Zamoyskich Sapieżyna, a w jego murach zamieszkał Stanisław Staszic, gdzie spędził ostatnie chwile swojego życia, umierając w 1826 roku. W 1839 posiadłość stała się własnością Andrzeja Zamoyskiego, który zlecił przebudowę budynku w latach 1843–1846, a architektem tego przedsięwzięcia był Henryk Marconi. Jego prace nadały budowli nowego, okazałego wyglądu, a fasadę wzbogacono tympanonem zdobionym przez Pawła Malińskiego, przedstawiającym motywy mitologiczne.
W dniu 19 września 1863 roku, w czasie rozbiorów, z okna pałacu przeprowadzono zamach na namiestnika carskiego, Fiodora Berga, wykonaną przez członków Żandarmerii Narodowej. W odwecie, pałac został splądrowany przez żołnierzy rosyjskich, którzy wyrzucili na zewnątrz mienie mieszkańców, przenosząc je pod pobliski pomnik Mikołaja Kopernika, gdzie zostało spalone. W wyniku tych zdarzeń zniszczono również cenną bibliotekę oraz prace orientalisty Józefa Szczepana Kowalewskiego, które były przygotowywane do druku.
Od 1867 roku pałac stał się siedzibą Zarządu Inżynierii Warszawskiego Wojennego Okręgu. W dwudziestoleciu międzywojennym mieściło się tam Ministerstwo Spraw Wewnętrznych (nr 69) oraz Główna Komenda Policji Państwowej (nr 67).
W czasie obrony Warszawy we wrześniu 1939 roku, budynek pełnił rolę siedziby Dowództwa Obrony Warszawy, co zostało upamiętnione tablicą pamiątkową, wmurowaną w 1950 roku. Niestety pałac ucierpiał podczas nalotów Luftwaffe. Już 17 września siedziba dowództwa została przeniesiona do budynku Centrali PKO, który znajduje się na rogu ulic Marszałkowskiej i Świętokrzyskiej.
W trakcie powstania warszawskiego, pałac stał się umocnionym punktem oporu dla Niemców, jednak 23 sierpnia 1944 roku został zdobyty przez powstańców. Po zakończeniu działań wojennych, pałac został odbudowany w latach 1948–1950, z pewnymi zmianami wprowadzonymi zgodnie z projektem Mieczysława Kuzmy.
Dzisiaj w budynku mieszczą się takie instytucje, jak Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych, Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii oraz Wydział „Artes Liberales” Uniwersytetu Warszawskiego. W 2001 roku, w 180. rocznicę urodzin Cypriana Kamila Norwida, na fasadzie budynku umieszczono tablice upamiętniające zarówno poetę, jak i zniszczony fortepian Chopina.
Przypisy
- Lech Królikowski: Warszawa – dzieje fortyfikacji. Warszawa: Wydawnictwo TRIO, 2011, s. 208. ISBN 978-83-7436-269-6.
- Danuta Szmit-Zawierucha: Namiestnicy Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Abrys, 2009, s. 103. ISBN 978-83-929880-0-7.
- Ryszard Mączewski: Warszawa między wojnami. Łódź: Księży Młyn, 2009, s. 16, 70. ISBN 978-83-61253-51-8.
- Marian Marek Drozdowski, Andrzej Zahorski: Historia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Jeden Świat, 2004, s. 177. ISBN 83-89632-04-7.
- Władysław W. Kotwicz Władysław W., Józef Kowalewski: orientalista, 1948.
- Stanisław Ciepłowski: Napisy pamiątkowe w Warszawie XVII-XX w. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 158. ISBN 83-01-06109-X.
- Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1975, s. 126.
- Marian Marek Drozdowski: Alarm dla Warszawy. Ludność cywilna w obronie stolicy we wrześniu 1939 r.. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1969, s. 151, 220.
- Adam Borkiewicz: Powstanie warszawskie. Zarys działań natury wojskowej. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1969, s. 303.
- Adam Borkiewicz: Powstanie warszawskie. Zarys działań natury wojskowej. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1969, s. 306.
- a b Juliusz A. Chrościcki, Andrzej Rottermund: Atlas architektury Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo „Arkady”, 1977, s. 175.
- Mapa budynków jednostki Uniwersytet Warszawski, Jednostki organizacyjne UW [dostęp 02.08.2020 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Pałace":
Pałacyk Cukrowników | Pałacyk Rusieckiego w Warszawie | Pałacyk Sikorskiego | Pałacyk Śleszyńskich w Warszawie | Zespół dworski Mostowskich w Warszawie | Pałac Prezydencki w Warszawie | Pałac Lubomirskich w Warszawie | Pałac Czapskich w Warszawie | Biały Pałacyk na Frascati | Ermitaż w Warszawie | Pałac w Wilanowie | Pałac Szaniawskich w Warszawie | Pałac Sierakowskiego | Pałac Sapiehów w Warszawie | Pałac Rembielińskiego w Warszawie | Pałac Przezdzieckich w Warszawie | Pałac Przebendowskich w Warszawie | Pałac Pod Blachą | Pałac Paca w Warszawie | Pałac Na WyspieOceń: Pałac Zamoyskich w Warszawie (ul. Nowy Świat)