Zygmunt Brockhusen

---

Życiorys

Zygmunt Brockhusen urodził się 17 stycznia 1894 roku w rodzinie Bogdana, znanego agronoma i obywatela ziemskiego, oraz Marii z Oranowskich. W 1905 roku wziął udział w strajku szkolnym, a następnie kształcił się na kompletach. Ukończył naukę w Gimnazjum im. Mikołaja Reja, a ostatecznie w Gimnazjum Mariana Rychłowskiego, gdzie w sierpniu 1914 roku uzyskał świadectwo dojrzałości.

W lutym 1915 roku zaciągnął się do armii rosyjskiej. Początkowo służył jako szeregowy w 30. zapasowym batalionie piechoty. W okresie od kwietnia do sierpnia uczęszczał do szkoły chorążych w Moskwie, po ukończeniu której objął dowództwo plutonu w 265. batalionie piechoty. W grudniu 1915 roku został dowódcą plutonu w nowo utworzonej w Bobrujsku Brygadzie Strzelców Polskich.

W lutym 1917 roku, po przekształceniu brygady w Dywizję Strzelców Polskich, Brockhusen został dowódcą kompanii 3. pułku strzelców. Przez wiele miesięcy służył w 10. pułku strzelców I Korpusu Polskiego na Wschodzie, gdzie pełnił funkcje dowódcy kursu oficerskiego oraz kompanii. Po rozwiązaniu I Korpusu w maju 1918 roku, wrócił do Warszawy.

Od października 1918 roku studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Próbował godzić naukę z służbą wojskową, zdobijając nowe doświadczenia. Kilkakrotnie kontynuował edukację, a pierwszą część studiów zakończył w styczniu 1927 roku. Zajął się organizowaniem swojej kariery, a także próbował nawiązać ponownie do studiów w 1935 roku.

Brockhusen uczestniczył w rozbrajaniu Niemców w Łodzi w listopadzie 1918 roku i wkrótce po tym rozpoczął służbę w Wojsku Polskim. Został przydzielony do 28. pułku piechoty, gdzie pełnił funkcje dowódcy kompanii. Od lutego 1919 roku został adiutantem pułku, a później adiutantem batalionu zapasowego. W lipcu 1919 roku pracował jako referent w sztabie 10. Dywizji Piechoty.

W 1921 roku objął dowództwo pociągu pancernego „Zagończyk”, a od lutego 1924 roku służył w 30. pułku Strzelców Kaniowskich. W 1926 roku został przeniesiony do 69. pułku piechoty w Gnieźnie, gdzie dowodził III batalionem. Po ukończeniu kursu dla oficerów sztabowych powrócił do pełnienia obowiązków dowódcy batalionu.

W marcu 1930 roku przejął kierownictwo w PKU Łódź Miasto II. Z kolei w 1934 roku został przeniesiony w stan spoczynku. Po zakończeniu kariery wojskowej osiedlił się w Warszawie, żyjąc z emerytury wojskowej. Mieszkał przy ul. Wyspiańskiego 6, gdzie podczas okupacji zachował swoje rodowe nazwisko.

Pod koniec 1943 roku dołączył do konspiracji w Stronnictwie Narodowym. W listopadzie tegoż roku objął dowództwo batalionu NOW – AK „Antoni”, które piastował do 6 sierpnia 1944 roku. Jego pododdział stał się odwodem komendanta Okręgu AK Warszawa.

6 sierpnia 1944 roku, podczas powstania warszawskiego, Brockhusen został ranny podczas obrony cmentarzy wolskich. Po bitwie jego oddział został wycofany na Stare Miasto, gdzie włączono go do batalionu „Gustaw”. Dziesiątego sierpnia 1944 roku objął kierownictwo Kwatery Głównej Grupy „Północ” i do września 1944 roku współpracował z pułkownikiem Franciszkiem Edwardem Pfeifferem.

Po upadku powstania trafił do obozów, a udało mu się uwolnić w maju 1945 roku. Po wojnie powrócił do Polski, osiedlając się w Łodzi, gdzie pracował do emerytury w 1968 roku.

Zmarł 16 lutego 1981 roku i spoczął na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie w grobie rodzinnym Oranowskich (kwatera 46-6-27,28).

Rodzina

Od 1921 roku Zygmunt Brockhusen był w związku małżeńskim z Heleną z Sikorskich, która żyła w latach 1900-1934. Para doczekała się syna Bogdana, rocznik 1924, który odegrał istotną rolę w harcerstwie jako członek 71 Warszawskiej Drużyny Harcerskiej. Bogdan był również aktywnym uczestnikiem opozycji w konspiracyjnej Narodowej Organizacji Wojskowej, gdzie posługiwał się pseudonimem „2458”. Niestety, zginął on w trakcie akcji 31 lipca 1943 roku w Warszawie.

Po wojnie, w 1946 roku, Zygmunt zawarł nowy związek małżeński z Krystyną ze Skórskich, która przyszła na świat w 1924 roku i osiedliła się w Łodzi. Z tego drugiego małżeństwa zrodziły się dwoje dzieci. W 1947 roku przybyła na świat córka, Barbara, która po mężu nosi nazwisko Mc Milian. Barbara pracowała jako bibliotekarka i obecnie mieszka w Cumbernauld w Szkocji.

Siedem lat później, w rodzinie Brockhusenów pojawił się syn Zygmunt, który również wybrał ścieżkę edukacyjną, stając się nauczycielem oraz dyrektorem Szkoły Podstawowej w Domaniewicach.

Ordery i odznaczenia

W życiu Zygmunta Brockhusena kluczowym elementem były liczne odznaczenia oraz ordery, które potwierdzają jego wyjątkowe osiągnięcia oraz zasługi na polu służby dla kraju.

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 5130, przyznany w 1922 roku,
• Krzyż Niepodległości, otrzymany 23 grudnia 1933 roku,
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Krzyż Walecznych, przyznany trzykrotnie: dwukrotnie w 1921 roku,
• Złoty Krzyż Zasługi, nadany 7 czerwca 1939 roku,
• Krzyż Armii Krajowej, otrzymany w 1970 roku,
• Order Świętego Stanisława III klasy z mieczami i wstęgą, przyznany przez Imperium Rosyjskie.

---

Oceń: Zygmunt Brockhusen

---