Zygmunt Horyd

---

Służba wojskowa

Urodziny Zygmunta Horyda miały miejsce 30 kwietnia 1896 roku w stolicy Polski, Warszawie. Narodził się w rodzinie Leona, który zmarł w 1929 roku, oraz Anastazji, noszącej panieńskie nazwisko Karl. Zygmunt był młodszym bratem Władysława, znanego jako „Przerwic” (1892–1937) i komendanta Okręgu III POW w Siedlcach, a także Stanisławy, posługującej się pseudonimem „Myszka” (1894–1975), która wyszła za mąż za Edwarda Drylla i została odznaczona Medalem Niepodległości.

W ramach służby wojskowej, Zygmunt Horyd uczestniczył w Polskiej Organizacji Wojskowej od listopada 1914 roku do marca 1916 roku. W tym okresie z powodzeniem ukończył Szkołę Podchorążych. Potem wstąpił do Legionów Polskich i w szeregach 5 pułku piechoty wziął udział w bitwie pod Kostiuchnówką w lipcu 1916 roku. Niestety, doznał ran i został wzięty do niewoli przez wojska rosyjskie, jednak zdołał uciec, a za pośrednictwem Szwecji dotarł do Polski.

W dniu 1 lipca 1917 roku wszedł w skład 1 pułku artylerii Legionów Polskich. 1 czerwca 1919 roku awansował na porucznika piechoty, a jego przeszkolenie odbyło się w Szkole Podchorążych Piechoty. W czasie wojny polsko-bolszewickiej walczył podobnie jak jego brat w 22 pułku piechoty.

W październiku 1921 roku rozpoczął studia na Wydziale Inżynierii Wodnej Uniwersytetu Warszawskiego, zdobijając dyplom 9 lutego 1926 roku. Po ukończeniu studiów w 1924 roku został przeniesiony z Korpusu Morskich Oficerów Technicznych w Marynarce Wojennej i skierowany do Komendy Portu Wojennego Modlin. Tam pracował jako oficer w Warsztatach Portowych.

3 maja 1926 roku uzyskał awans na kapitana, co datuje się na 1 lipca 1925 roku oraz 2. lokatę w korpusie technicznym. Od 1927 roku zajmował różne stanowiska w Dowództwie Floty i Komendzie Portu Wojennego Gdynia, a także pełnił rolę kierownika Rejonu Inżynieryjnego Wybrzeża Morskiego. 1 września 1931 roku mianowano go szefem Budownictwa Wybrzeża Morskiego we Flocie oraz Obszarze Nadmorskim. Na tym stanowisku prowadził budowę Warsztatów Portowych Marynarki Wojennej oraz uczestniczył w projektowaniu portu w Gdyni.

W styczniu 1934 roku uzyskał awans na komandora podporucznika. W marcu 1939 roku pełnił służbę w Komendzie Portu Wojennego Gdynia jako szef budownictwa Wybrzeża Morskiego.

4 września 1939 roku, na bazie Kadry Floty, sformował batalion marynarzy, który wszedł w skład Lądowej Obrony Wybrzeża i brał udział w walkach na linii Rumia–Pierwoszyno. Kmdr ppor. inż. Zygmunt Horyd zginął 12 września podczas ataku pod Mostami, prowadząc marynarzy do natarcia na wroga. Jego ciało zostało ekshumowane z zbiorowej mogiły i pochowane na cmentarzu Witomińskim (kwatera 1-4-2), a pogrzeb miał miejsce 6 października 1939 roku. Symboliczny grób Zygmunta Horyda znajduje się na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 272-1-25,26).

Życie osobiste Zygmunta Horyda obejmowało małżeństwo i dwie córki: Wandę (ur. 25 stycznia 1923) oraz Marię (ur. 8 października 1927). W latach 1995–2002 jego imię, „Komandora Podporucznika Inżyniera Zygmunta Horyda”, nosił stacjonujący w Gdyni 3 batalion zabezpieczenia Brygady Lotnictwa Marynarki Wojennej. Po rozwiązaniu batalionu imię to przejęła nowo utworzona 43 Baza Lotnicza, która 1 stycznia 2011 roku przekształciła się w 43 Bazę Lotnictwa Morskiego. Jego imię nosi również ulica w Gdyni, która prowadzi przez Pogórze.

Ordery i odznaczenia

Oto lista odonzeń i orderów, które otrzymał Zygmunt Horyd w uznaniu jego zasług:

• Krzyż Złoty Orderu Wojennego Virtuti Militari pośmiertnie,
• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 4461 – 1921,
• Krzyż Niepodległości – 28 grudnia 1933 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”, zamiast uprzednio (2 sierpnia 1931) nadanego Medalu Niepodległości,
• Order Krzyża Grunwaldu III klasy pośmiertnie,
• Krzyż Walecznych,
• Srebrny Krzyż Zasługi (10 listopada 1928),
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości.

---

Oceń: Zygmunt Horyd

---