Tomasz Andrzej Knapik, urodzony 16 września 1943 roku w Warszawie, pozostaje w pamięci jako jeden z najbardziej rozpoznawalnych głosów w Polsce. Jego kariera obejmowała wiele lat pracy w mediach, gdzie pełnił rolę lektora filmowego, radiowego oraz telewizyjnego.
Oprócz talentu lektorskiego, Tomasz Knapik był również doktorem inżynierem elektrotechniki oraz wykładowcą akademickim, co potwierdza jego wszechstronność i zaangażowanie w różne dziedziny życia zawodowego. Jego charakterystyczny głos oraz dorobek artystyczny przyczyniły się do nadania mu tytułu legendarnego lektora, który na stałe wpisał się w polski krajobraz medialny.
Życiorys
Edukacja
Tomasz Knapik ukończył studia na Politechnice Warszawskiej, gdzie uzyskał tytuł doktorski z zakresu elektrotechniki samochodowej. Jego dorobek akademicki obejmuje również wykłady na Wydziale Transportu PW, gdzie był aktywnym mentorem, prowadząc ponad dwieście prac inżynierskich oraz magisterskich.
Kariera
Kariera medialna Knapika rozpoczęła się jeszcze w czasach szkolnych, kiedy to działał w rozgłośni radiowej związanej z harcerstwem. Wkrótce potem przeszedł do Polskiego Radia, w którym spędził wiele lat, w szczególności w Trójce oraz w Telewizji Polskiej. W roli lektora w TVP, Tomasz Knapik miał okazję czytać filmy zagraniczne podczas transmisji na żywo, a także przygotowywał reportaże do Telewizyjnego Kuriera Warszawskiego. Na początku lat 90. XX wieku, w czasie wielkiego boomu na kasety wideo w naszym kraju, lektor czytał wiele filmów, które były wydawane przez legalnych dystrybutorów oraz zdarzało mu się również współpracować z firmami zajmującymi się dystrybucją nielegalną.
Wśród filmów, które miał zaszczyt przeczytać, znalazły się zarówno kultowe dzieła kina akcji, jak i różnorodne filmy klasy B oraz C. Knapik był częstym współpracownikiem z licznymi polskimi dystrybutorami, takimi jak: Imperial, Vision, Best Film, NVC VIM, czy Artvision. Po transformacji ustrojowej w Polsce, stał się głównym lektorem Polskiej Kroniki Filmowej, co dało mu możliwość pracy nad wieloma wartościowymi projektami do samego końca istnienia tego programu.
Od 1993 roku Knapik powołał do życia szeroką współpracę z różnymi studiami dźwiękowymi, takimi jak Studio Publishing czy Studio Eurocom, gdzie przygotowywano wersje lektorskie do filmów i seriali, które były emitowane przez prywatne stacje telewizyjne, w tym Polonię 1.
W 1994 roku związał się na stałe z telewizją Polsat, w której to roli zdobył status głównego lektora, czytając niemal każdy film i serial, który był emitowany przez tę stację. W roku 1996 ponownie rozpoczął współpracę z Polonią 1, gdzie brał udział w takich programach jak: „Pełnym gazem”, „Escape”, czy „Nie tylko na weekend”. Jego wszechstronność sprawiła, że przez lata był lektorem w różnych programach telewizyjnych, w tym w „Racji stanu” emitowanym przez TVP1, a także w międzynarodowym tygodniku „Świat” w latach 2002-2006.
Rok 2005 przyniósł mu nowe wyzwania – był jednym z głównych lektorów w telewizji Tele 5 oraz lektorem w kontrowersyjnych kampaniach reklamowych telefonii komórkowej Heyah. Knapik nie unikał również angażowania się w działania wyborcze różnych partii politycznych, w tym również kontrowersyjnej partii Narodowe Odrodzenie Polski. W późniejszym okresie, od 2005 do 2007 roku, usłyszeć go można było w programie „Kronika filmowa” TVN24 oraz w różnych produkcjach stacji TVN Turbo.
W 2008 roku dostał szansę na nagranie komunikatów głosowych dla systemu informacji pasażerskiej w pojazdach stołecznego Zarządu Transportu Miejskiego, co dodało mu kolejny wymiar w jego karierze. Od września 2010 roku Knapik pełnił rolę narratora w powieści radiowej „Dom nad wysypiskiem”, emitowanej na antenie RMF FM.
W 2013 roku zadebiutował w skeczach kabaretowych w ramach programu „Dzięki Bogu już weekend” na TVP2, a we wrześniu 2014 roku pojawił się gościnnie w 46. odcinku serii Retro.
Życie prywatne
Był ojcem Macieja, znanego tłumacza oraz dziennikarza telewizyjnego. 13 września 2021 roku jego prochy znalazły miejsce na wiecznym odpoczynku w rodzinnym grobie, który znajduje się na Starych Powązkach. Uroczystość, która odbyła się w tym dniu, miała charakter świecki, co podkreśliło osobisty wymiar tego wydarzenia.
Dyskografia
W ramach twórczości Tomasza Knapika, jego dyskografia obejmuje różnorodne projekty muzyczne, w które był zaangażowany na przestrzeni lat. Jego wkład w poszczególne albumy często polegał na gościnnych występach, co wzbogaciło wiele utworów w polskiej muzyce.
Nazwa Albumu | Rok Wydania | Opis | Źródło |
---|---|---|---|
WWO – Życie na kredycie | 2005 | Udział gościnny w utworze „Uwaga!!!” | – |
Siedem Łez – 2+2=7 | 2006 | Udział gościnny w utworze „Koniec” | – |
Frutti Di Mare – Frutti Di Mare | 2008 | Udział gościnny w utworze „Aligator” | – |
Donatan – Równonoc. Słowiańska dusza | 2012 | Udział gościnny w utworze „Wstęp” | – |
Maja Koman | 2018 | Udział gościnny w utworze „Nie ma Kewina” | – |
Taco Hemingway | 2020 | Udział gościnny w utworach „Łańcuch I, II, III” | – |
Mata | 2021 | Udział gościnny w utworze „Patoreakcja” | – |
Filmografia
Filmografia Tomasza Knapika to bogaty zbiór prac, których nie sposób zignorować. Jego głos uświetnił wiele produkcji, zarówno filmów fabularnych, jak i animowanych oraz programów telewizyjnych. Poniżej przedstawiamy zestawienie najważniejszych z nich.
Tytuł | Rok | Rola | Uwagi |
---|---|---|---|
Piraci na Pacyfiku | 1976 | Donifan (głos, polski dubbing) | film fabularny; reżyseria dubbingu: Zofia Dybowska-Aleksandrowicz |
Skarb na wyspie | 1976 | ||
Kanał | 2002 | kajakarz | etiuda; reżyseria: Maciej Górski |
Ciało moje | 2004 | rzeźnik | etiuda; reżyseria: Jacek Podgórski |
RRRrrrr!!! | 2004 | Narrator (głos, polski dubbing) | film fabularny; reżyseria dubbingu: Joanna Wizmur |
Przygody rabina Jakuba | 2004 | spiker radiowy (głos, polski dubbing) | film fabularny; reżyseria dubbingu: Elżbieta Kowalska |
Bibi czarodziejka | 2004 | lektor dokumentu (głos, polski dubbing) | |
Cały Gdańsk jest sceną | 2005 | lektor (głos) | film dokumentalny; reżyseria: Petro Aleksowski |
Zawód lektor | 2006 | on sam | film dokumentalny; reżyseria: Michał Jeczeń |
Popiełuszko. Wolność jest w nas | 2009 | obsada dubbingu (głos) | film fabularny; reżyseria: Rafał Wieczyński |
Wojna polsko-ruska | 2009 | lektor (głos) | film fabularny; reżyseria: Xawery Żuławski |
Hel | 2009 | pacjent Zbyszek | film fabularny; reżyseria: Kinga Dębska |
Skorumpowani | 2009 | lektor (głos) | serial fabularny; reżyseria: Jarosław Żamojda |
Daleko od noszy 2 | 2010 | spiker (głos, odc. 182, 192) | serial fabularny; reżyseria: Krzysztof Jaroszyński |
Jeż Jerzy | 2011 | on sam (głos) | film animowany; reżyseria: Wojtek Wawszczyk, Tomasz Leśniak, Jakub Tarkowski |
Głosy | 2012 | on sam | film dokumentalny; reżyseria: Konrad Szołajski |
Od pełni do pełni | 2012 | palmtop | film fabularny; reżyseria: Tomasz Szafrański |
Tedi i poszukiwacze zaginionego miasta | 2013 | Belzoni (głos, polski dubbing) | film animowany; reżyseria dubbingu: Dariusz Błażejewski |
Dżej Dżej | 2014 | Carmen z męskim głosem (głos) | film fabularny; reżyseria: Maciej Pisarek |
Tedi i mapa skarbów | 2018 | Belzoni (głos, polski dubbing) | film animowany; reżyseria dubbingu: Łukasz Lewandowski |
Big Mouth | 2018 | „Negliż” (głos, polski dubbing) | serial animowany; reżyseria dubbingu: Jan Aleksandrowicz-Krasko |
Nerd | 2019 | lektor reklam (głos) | film fabularny; reżyseria: Artur Schmidt |
Ostatni samotnik | 2019 | lektor (głos) | film fabularny; reżyseria: Arkadiusz Kocan |
Słoń Benjamin | 2020 | pan Zwierzomił (głos, polski dubbing) | film fabularny; reżyseria dubbingu: Dorota Bień |
Lektor
Filmy
- amerykański ninja,
- blackjack,
- cienka czerwona linia,
- czerwona gorączka,
- doktor Żywago,
- dwunastu gniewnych ludzi,
- Gwiezdne wojny: część IV – Nowa nadzieja,
- Gwiezdne wojny: część V – Imperium kontratakuje,
- Gwiezdne wojny: część VI – Powrót Jedi,
- inwazja na USA,
- Jan Paweł II i cud w Kostaryce (DVD),
- jeden bilet na dwóch,
- kickboxer,
- kobra,
- Kung Fury,
- lwie serce,
- na krawędzi,
- nagi instynkt,
- pamięć absolutna,
- powrót do przyszłości,
- powrót do przyszłości 2,
- powrót do przyszłości 3,
- poszukiwany żywy lub martwy,
- Pulp Fiction (1994),
- punisher,
- quo vadis,
- Rambo III,
- rekiny podziemia,
- szczęki,
- szczęki 2,
- szczęki 3,
- szczęki 4: zemsta,
- terminator,
- terminator 2: dzień sądu,
- terminator 3: bunt maszyn,
- tomek oszukaniec i znaczkowy podróżnik,
- ucieczka do zwycięstwa,
- uniwersalny żołnierz,
- uniwersalny żołnierz: powrót,
- wstrząsy 3: powrót do perfekcji,
- x-men,
- z archiwum x: pokonać przyszłość (wydanie VHS),
- zaginiony w akcji,
- zaginiony w akcji 2: początek.
Filmy animowane
- przyjazny duszek (wersja lektorska, DVD i VCD),
- jeźdźcy galaktyki (VHS),
- małe kobietki (wersja filmowa, VHS),
- obrońcy kosmosu (VHS),
- piękna i bestia (wersja lektorska, VHS),
- hutch miodowe serce (DVD, wersja lektorska z angielskim dubbingiem),
- żołnierze kosmicznej błyskawicy (VHS),
- piękna i bestia (lektorska wersja filmowa),
- calineczka (wersja lektorska, VHS, DVD).
Seriale telewizyjne
- akwanauci,
- benny hill (Polsat),
- blood drive,
- catalina i sebastian (RTL 7),
- czynnik PSI,
- dwie spłukane dziewczyny,
- gorączka w mieście,
- grom w raju,
- kamienna tajemnica,
- nikita,
- poirot,
- poznaj swoje prawa narrator,
- prawo pięści,
- santa barbara,
- sidła namiętności (TV Puls),
- STOP drogówka narrator,
- strażnik teksasu,
- świat według bundych,
- terminator: kroniki sary connor,
- ty albo nikt (Polonia 1),
- z archiwum x (wersja VHS),
- zdrady narrator (głos) (2013-2021) (Polsat, Polsat Café),
- żar tropików,
- top gear.
Seriale animowane
- baseballista (Polonia 1),
- family guy (Fox Polska),
- królik O’Hare (VHS),
- robin hood (52 odcinków z dubbingiem japońskim),
- motomyszy z marsa,
- mój mały kucyk (wersja lektorska, VHS),
- pan Boguś,
- rodzinka ness (VHS),
- samuraje z pizza kot (Polsat 2),
- simpsonowie (Fox Kids),
- the cleveland show (Fox Polska).
Upamiętnienie
W dniu 1 października 2022 roku miało miejsce ważne wydarzenie, kiedy to Tomasz Knapik został uhonorowany tytułem patrona przystanku autobusowego, który znajduje się przy ulicy Malborskiej. Wydarzenie to miało miejsce na warszawskim Bródnie.
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Włodzimierz Borodziej | Witold Kamieniecki | Krzysztof Pomian | Zygmunt Szymanowski (bakteriolog) | Andrzej Grzegorczyk | Zuzanna Stromenger | Bohdan Jałowiecki | Kazimierz Romaniuk (ekonomista) | Władysław Kopaliński | Michał Misiurewicz | Halina Golczowa | Juliusz Chrościcki | Stefan Tytus Dąbrowski | Małgorzata Borowska | Karol Borsuk | Andrzej Kajetan Wróblewski | Barbara Różycka-Zarycka | Henryk Wolpe | Wawrzyniec Konarski | Maciej BielickiOceń: Tomasz Knapik