Stefan Tytus Zygmunt Dąbrowski herbu Radwan, urodzony 31 stycznia 1877 roku w Warszawie, a zmarły 23 marca 1947 roku w Poznaniu, był postacią niezwykle istotną dla polskiej nauki oraz polityki. Jako lekarz oraz biochemik, Dąbrowski wniósł istotny wkład w rozwój medycyny w Polsce.
W czasie swojej kariery pełnił wiele ważnych ról, w tym funkcję wiceministra spraw zagranicznych II RP w latach 1920–1921. Dodatkowo, przez długie lata zasiadał jako poseł na Sejm II RP od 1922 do 1935 roku, co podkreśla jego zaangażowanie w życie polityczne kraju.
Nie można także pominąć jego roli w akademickim świecie, gdyż był rektorem Uniwersytetu Poznańskiego w latach 1945–1946, gdzie przyczynił się do rozwoju instytucji edukacyjnej w powojennej Polsce.
Życiorys
Stefan Tytus Dąbrowski urodził się 31 stycznia 1877 roku w Warszawie, w rodzinie artysty malarza, Stefana Dąbrowskiego h. Radwan (1849–1909) oraz Hortensji Marii Lombard (1850–1929). Od młodzieńczych lat angażował się w ruch wszechpolski, a w czasie I wojny światowej, jako lekarz wojskowy, prowadził badania dotyczące stopniowego wyczerpywania się rekrutów w państwach centralnych. Wyniki swoich badań przekazywał w tajemnicy koalicji, a także działał na rzecz przeciwdziałania zasilaniu armii niemieckiej poprzez dostawy z Królestwa.
Kariera naukowa
W okresie od 1910 do 1913 roku pełnił funkcję profesora fizjologii oraz nauki żywienia w Akademii Rolniczej w Dublanach. Następnie, w latach 1913–1919, pracował jako profesor chemii i fizjologii żywienia w Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie, a później objął stanowisko profesora chemii fizjologicznej na Uniwersytecie Poznańskim (1919–1946). W latach 1937–1939 był dziekanem Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Poznańskiego.
W 1939 roku został wybrany na rektora Uniwersytetu Poznańskiego, jednak z powodu wybuchu II wojny światowej, nie zdołał rozpocząć kadencji zgodnie z planem. Po powrocie do Poznania 18 marca 1945 roku, aktywnie włączył się w pracę Tymczasowej Komisji Administracyjnej, której celem było wznowienie aktywności uniwersytetu. 28 marca 1945 r. objął obowiązki rektora. W maju tego samego roku zaczął zabiegać o uzyskanie budynku Zamku Cesarskiego, będącego przed wojną siedzibą Collegium Maius UP. Niestety, 1 maja 1945 roku otrzymał urlop z powodów politycznych po tym, jak udostępnił aulę młodzieży katolickiej. Ostatecznie oficjalnie pożegnał się ze studentami 16 grudnia 1946 roku podczas inauguracji roku akademickiego 1946/47.
Był autorem znaczącego prawa dotyczącego wymiany jonowej zachodzącej pomiędzy erytrocytami a osoczem krwi zarówno w kontekście krwi tętniczej, jak i żylnej. Był członkiem wielu towarzystw i instytucji naukowych. Od 1928 roku należał do Polskiej Akademii Umiejętności. Od czerwca 1920 roku był również członkiem rzeczywistym Akademii Nauk Lekarskich w Warszawie oraz członkiem korespondentem Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego, największej instytucji naukowej w Polsce. Ponadto, od marca 1930 roku był członkiem czynnym Wydziału Lekarskiego PAU w Krakowie, a od grudnia tego samego roku członkiem korespondentem Wydziału IV (nauki biologiczne) TNW. Jako chemik był uczniem i współpracownikiem znanego badacza Bądzyńskiego we Lwowie, z którym prowadził badania nad urochromem oraz kwasami oksyproteinowymi w moczu.
Kariera polityczna
W latach 1895–1900 był aktywnym członkiem zarządu Związku Młodzieży Polskiej „Zet”. Następnie od 1905 roku związał się z Ligą Narodową. W okresie wojny oraz krótko po jej zakończeniu (1918–1919) brał udział w organizowaniu obrony w Małopolsce. Pełnił także urząd wiceministra spraw zagranicznych w latach 1920–1921. Od 1922 do 1935 roku zasiadał w parlamencie jako poseł na Sejm, gdzie był członkiem licznych komisji sejmowych, w tym komisji zdrowia, spraw zagranicznych oraz wojska (1922–1927).
Był autorem wielu publikacji, w tym książki „Walka o rekruta polskiego pod okupacją” wydanej w 1922 roku oraz tekstu „Zagadnienie obrony narodowej w wojnie nowoczesnej”.
Śmierć
Stan zdrowia Stefana Dąbrowskiego pogorszył się w lutym 1947 roku. Z Puszczykowa został przewieziony do swojego służbowego mieszkania przy ul. Słowackiego nr 29. Niestety, zmarł na skutek choroby serca oraz niewydolności płuc o godzinie 3 nad ranem 23 marca 1947 roku.
Pogrzeb profesora odbył się 26 marca 1947 roku w atmosferze żalu i smutku. W uroczystości wzięły udział tłumy pracowników, studentów Uniwersytetu oraz Szkoły Handlowej, a także przedstawiciele organizacji społecznych oraz mieszkańcy Poznania. Jego ostatni spoczynek miał miejsce na „cmentarzu leśnym” w Puszczykowie, w jego „ukochanej Puszczy”.
Życie prywatne
Stefan Tytus Dąbrowski był niezwykle ważną osobą w życiu swojej córki. Był ojcemJadwigi, która urodziła się w 1931 roku i zmarła w 2015 roku. Jadwiga była nie tylko uznaną romanistką, ale także poetką oraz aktywną działaczką polonijną.
Przypisy
- a b Stefan Tytus Zygmunt Dąbrowski h. Radwan w Wielkiej Genealogii Minakowskiego [dostęp 26.09.2016 r.]
- Stanisław Kozicki, Historia Ligi Narodowej (okres 1887-1907), Londyn 1964 r., s. 572.
- Nauki Biologiczne.
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Juliusz Chrościcki | Halina Golczowa | Tomasz Knapik | Włodzimierz Borodziej | Witold Kamieniecki | Krzysztof Pomian | Zygmunt Szymanowski (bakteriolog) | Andrzej Grzegorczyk | Zuzanna Stromenger | Bohdan Jałowiecki | Małgorzata Borowska | Karol Borsuk | Andrzej Kajetan Wróblewski | Barbara Różycka-Zarycka | Henryk Wolpe | Wawrzyniec Konarski | Maciej Bielicki | Jerzy Służewski | Jerzy Kryński | Gaja KołodziejOceń: Stefan Tytus Dąbrowski