Witold Kamieniecki

---

Życiorys

Witold Kamieniecki był osobą, która odegrała znaczącą rolę w polskiej nauce oraz polityce. Urodził się w rodzinie szlacheckiej jako syn Feliksa oraz Marii z Raczyńskich. Swoją edukację rozpoczął w V Gimnazjum w Warszawie oraz w gimnazjum w Baku. W latach 1902–1907 studiował historię, filozofię oraz historię literatury na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim, Uniwersytecie Jagiellońskim oraz Uniwersytecie Wiedeńskim. W 1906 roku obronił pracę doktorską zatytułowaną „Od elekcji do koronacji Stefana Batorego”.

W swojej karierze naukowej pracował między innymi jako asystent Seminarium Historycznego UJ w latach 1909–1910. Był również kierownikiem Gabinetu Geograficzno-Historycznego Akademii Umiejętności w Krakowie w tym samym okresie. Wicedyrekcja Biblioteki Ordynacji Krasińskich w Warszawie zajmowała jego uwagę w latach 1910–1914. Po wybuchu I wojny światowej spędził czas na Litwie, co wpłynęło na jego decyzję o odrzuceniu propozycji objęcia katedry na Uniwersytecie Warszawskim w 1915 roku.

W latach 1917-1918 pełnił funkcję wicedyrektora Departamentu Spraw Politycznych w Tymczasowej Radzie Stanu oraz był kierownikiem Komitetu Litewskiego. W okresie od kwietnia do sierpnia 1917 roku zasiadał w Komisji Archiwalnej Tymczasowej Rady Stanu. W 1918 r. objął stanowisko prezesa Związku Budowy Państwa oraz zastępcy szefa Departamentu Ogólnego Rady Regencyjnej. W kwietniu 1919 roku wspólnie z Wacławem Sieroszewskim prowadził negocjacje z delegacją Taryby Litewskiej w Warszawie, a we wrześniu i październiku 1920 roku brał udział w negocjacjach dotyczących zawieszenia broni w wojnie polsko-bolszewickiej.

W latach 1919–1922 miał zaszczyt zasiadać w Sejmie Ustawodawczym jako członek Narodowego Zjednoczenia Ludowego i Komisji Rewizyjnej Straży Kresowej w 1920 roku. W latach 1920-1922 pełnił także rolę ministra pełnomocnego RP na Łotwie, a od 1928 do 1935 roku był senatorem z ramienia Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. Po procesie brzeskim zdecydował się ograniczyć swoją aktywność w polityce.

Mimo zaangażowania w życie publiczne, Kamieniecki nieprzerwanie podejmował działalność dydaktyczną. W latach 1916–1917 uczył historii ustroju Polski na Politechnice Warszawskiej. W 1919 roku pracował jako nauczyciel historii w szkołach białostockich, a w 1926 roku uzyskał habilitację na Uniwersytecie Lwowskim, gdzie wykładał historię Europy Wschodniej oraz historię polityczną Polski i Litwy w Studium Dyplomatycznym. Po wojnie wrócił do pracy w Bibliotece Ordynacji Krasińskich, tym razem jako dyrektor, gdzie spędził resztę wojennych lat w majątku w Barchowie koło Łochowa, a po wojnie szkolił studentów w Katedrze Historii Powszechnej Średniowiecznej Uniwersytetu Warszawskiego w latach 1946-1948.

Od 1914 roku był członkiem rzeczywistym a od 1950 roku członkiem zwyczajnym Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Był również aktywnym członkiem Towarzystwa Miłośników Historii, Towarzystwa Badań Międzynarodowych oraz uczestniczył w pracach Komitetu Kasy im. Mianowskiego. Witold Kamieniecki został odznaczony m.in. łotewskim Orderem Gwardii I klasy.

Jego zainteresowania naukowe obejmowały historię średniowieczną Litwy oraz filozofię. Zgromadził materiały dotyczące osadnictwa w Wielkim Księstwie Litewskim oraz analizował wpływ zakonu krzyżackiego na ówczesny ustrój Litwy. Opracował także nowatorski system filozoficzny, w którym kluczowe znaczenie przypisał śmierci jako niezbędnemu elementowi rozwoju oraz niewiedzy, traktowanej jako stymulator ludzkich poszukiwań. Publikował artykuły w magazynach takich jak „Przegląd Współczesny”, „Dzień Polski”, oraz „Życie Nowogródzkie”. Do jego fragmentów dorobku literackiego można zaliczyć:

• Pobyt króla Jana Zapolyi w Polsce (1907),
• Zjazd Jędrzejowski w roku 1576 (1908),
• Rozwój własności na Litwie w dobie przed I Statutem (1914),
• Geneza państwa litewskiego (1915),
• Litwa a Konstytucja 3 maja (1917),
• Państwo litewskie w XV wieku (1918),
• Idea jagiellońska (1930),
• Polska nad Bałtykiem (1934),
• Społeczeństwo litewskie w XV wieku (1947),
• O metodzie porównawczej w historii (1948).

Warto również podkreślić, że Witold Kamieniecki był wolnomularzem. Jego bogate zbiory archiwalne można znaleźć w PAN Archiwum w Warszawie pod sygnaturą III-109.

---

Oceń: Witold Kamieniecki

---