Krzysztof Pomian

---

Życiorys

Krzysztof Pomian przyszedł na świat w 1934 roku jako Krzysztof Purman. Jego rodzice, pochodzący z Polski, mieli żydowskie korzenie. Ojciec, Stefan Purman, był aktywnym działaczem komunistycznym i jednym z założycieli Komunistycznej Partii Polski, a także bratem Leona.

Podczas II wojny światowej, Krzysztof wraz z rodziną został zesłany do Kazachstanu, gdzie, niestety, jego ojciec zmarł w łagrze. W 1946 roku, wspólnie z matką, Krzysztof powrócił do Polski. Wkrótce po wojnie jego matka przyjęła nazwisko Pomian, które było przedwojennym pseudonimem jej zmarłego męża.

W latach 1952–1957 Krzysztof Pomian studiował na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego. Na tym wydziale uzyskał stopień doktora w 1965 roku oraz habilitacji w 1968. Pracował jako adiunkt w Katedrze Historii Filozofii Narodowej i był członkiem Związku Młodzieży Polskiej. W 1966 roku, po wygłoszeniu krytycznego referatu wobec partii, został wykluczony z PZPR, z którą był związany od czasów studenckich. Dwa lata później, w wyniku poparcia dla uczestników wydarzeń marcowych, stracił pracę na uczelni.

W latach 1969–1972 Pomian był związany z Zakładem Rękopisów Biblioteki Narodowej, po czym postanowił wyjechać do Francji. W grudniu 1975 roku podpisano List 59, w którym protestowano przeciwko zmianom w polskiej konstytucji.

W 1984 roku objął stanowisko profesora w Centre national de la recherche scientifique (CNRS). W 1998 roku przyznano mu tytuł profesora nauk humanistycznych, a w 1999 roku rozpoczął pracę na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu jako profesor. W 2001 roku został dyrektorem Muzeum Europy w Brukseli. W 2010 roku dołączył do Komitetu Doradczego Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność.

Pomian jest autorem wielu prac dotyczących współczesnej filozofii oraz relacji filozofii z polityką, w tym zbioru esejów pt. Filozofowie w kręgu polityki. W latach 2020–2022 we Francji ukazała się jego trzytomowa publikacja pt. Le Musée, une histoire mondiale, poświęcona historii i ewolucji instytucji muzealnej.

Żoną Krzysztofa Pomiana była Grażyna Pomian.

Odznaczenia i wyróżnienia

Krzysztof Pomian ma na swoim koncie wiele znaczących odznaczeń oraz wyróżnień. W 2012 roku został uhonorowany przez prezydenta Bronisława Komorowskiego Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Już w 1993 roku otrzymał Krzyż Komandorski tego samego orderu.

W 2003 roku doktor honoris causa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej również przyznano mu ten zaszczytny tytuł. Dwa lata później, w 2024 r., ten sam tytuł nadano mu na Uniwersytecie Gdańskim.

Nie zapomniano także o nagrodach za jego osiągnięcia w dziedzinie publicystyki: w 1985 roku został laureatem Nagrody Publicystycznej im. Juliusza Mieroszewskiego. Z kolei w 2017 roku otrzymał Nagrodę Fundacji na rzecz Nauki Polskiej.

Co więcej, w 2024 roku Krzysztof Pomian otrzymał wyróżnienie specjalne Nagród Klio za jego ->trzytomową publikację Muzeum. Historia światowa.

Publikacje

Oto lista publikacji Krzysztofa Pomiana, które świadczą o jego wkładzie w różnorodne dziedziny wiedzy, zwłaszcza w filozofię, historię i socjologię. Wiele z jego prac dotyka fundamentalnych zagadnień dotyczących kultury, pamięci i znaczenia przeszłości w kontekście współczesności.

• Filozofia i socjologia XX wieku (współautor), Wiedza Powszechna, Warszawa 1962,
• Przeszłość jako przedmiot wiary: historia i filozofia w myśli średniowiecza, PWN, Warszawa 1968,
• Człowiek pośród rzeczy: szkice historycznofilozoficzne, Czytelnik, Warszawa 1973,
• Les archives: du Trésor des chartes au caran, Gallimard, Paryż 1980,
• L’orde du temps, Gallimard, Paryż 1984,
• Europa i jej narody (współautor), PIW, Warszawa 1992,
• Przeszłość jako przedmiot wiedzy, Fundacja „Aletheia”, Warszawa 1992,
• Zbieracze i osobliwości: Paryż – Wenecja XVI–XVIII wiek, PIW, Warszawa 1996,
• Drogi kultury europejskiej: trzy studia, Wyd. IFiS PAN, Warszawa 1996,
• Wenecja w kulturze europejskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2000,
• W kręgu Giedroycia, Czytelnik, Warszawa 2000,
• Oblicza dwudziestego wieku: szkice historyczno-polityczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2002,
• Filozofowie w świecie polityki. 1, Eseje 1957–1974, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2004,
• Historia – nauka wobec pamięci (współautor), Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2006,
• Le Musée, une histoire mondiale. Tome 1: Du trésor au musée, Gallimard, Paryż 2020; wyd. w jęz. pol.: Muzeum. Historia światowa. T. 1: Od skarbca do muzeum (tłum. Tomasz Stróżyński), słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2023,
• Le Musée, une histoire mondiale. Tome 2: L’ancrage européen, 1789–1850, Gallimard, Paryż 2021; wyd. w jęz. pol.: Muzeum. Historia światowa. T. 2: Zakotwiczanie w Europie: 1789–1850 (tłum. Tomasz Stróżyński), słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2023,
• Le Musée, une histoire mondiale. Tome 3: Du trésor au musée, 1850–2020, Gallimard, Paryż 2022; wyd. w jęz. pol.: Muzeum. Historia światowa. T. 3: Na podbój świata 1850–2020 (tłum. Tomasz Stróżyński), słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2023.

---

Oceń: Krzysztof Pomian

---