Leon Chajn

Polityka i administracja

Leon Chajn, urodzony 3 marca 1910 roku w Warszawie, a zmarły 1 marca 1983 roku, był istotną postacią w polskiej polityce i prawie. Jako adwokat, komunistyczny działacz, polityk oraz publicysta, odegrał kluczową rolę w wielu aspektach życia społecznego i politycznego kraju.

W swojej karierze zajmował prestiżowe stanowiska, w tym naczelnego dyrektora archiwów państwowych, sekretarza generalnego Stronnictwa Demokratycznego oraz posła do Krajowej Rady Narodowej. Jego działalność polityczna obejmowała również dwie kadencje w Sejmie Ustawodawczym oraz kolejne cztery kadencje w Sejmie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (PRL).

Od 1957 do 1965 roku był członkiem Rady Państwa, gdzie brał aktywny udział w formułowaniu kluczowych decyzji strategicznych. Dodatkowo, na przełomie lat 40. był wiceprezesem oraz członkiem Zarządu Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej, co świadczy o jego bliskich relacjach z ówczesnym ZSRR.

Interesujące jest to, że w Stronnictwie Demokratycznym Chajn piastował swoje funkcje jako przedstawiciel władzy Polskiej Partii Robotniczej (PPR), a po roku 1948 pełnił jednocześnie rolę tajnego członka Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (PZPR). Ta dualność jego działalności politycznej odzwierciedla złożoność ówczesnej rzeczywistości politycznej w Polsce.

Życiorys

Leon Chajn był synem Józefa i Reginy. W 1931 roku ukończył Wyższą Szkołę Dziennikarstwa, a dwa lata później, w 1933 roku, Wydział Prawa Uniwersytetu Warszawskiego.

W okresie swojej aktywności politycznej Chajn był aktywistą Organizacji Młodzieży Socjalistycznej „Życie”. Od 1932 roku związany był z Komunistyczną Partią Polski, a od 1933 roku podjął praktykę jako aplikant sądowy, jednocześnie zaangażowany w działalność KPP.

Po inwazji III Rzeszy i ZSRR na Polskę znalazł się na terytorium okupacji sowieckiej, gdzie przebywał do czerwca 1941 roku. Po ataku Niemiec na ZSRR został ewakuowany do Baszkirskiej ASRR, gdzie zajął dowódcze stanowiska w lokalnej administracji państwowej i gospodarczej. W latach 1940-1941 pełnił funkcję kierownika w Sojuzahotkoż w Stanisławowie, a następnie był dyrektorem szkoły obwodowej w Lwowie oraz naczelnikiem wydziału w Baszniefttiefazstroj.

W roku 1943 Chajn został działaczem Związku Patriotów Polskich, gdzie objął stanowisko przewodniczącego ZPP w Iszymbaju. W kolejnych latach brał aktywny udział jako oficer polityczny 1 Armii Polskiej w ZSRR i sekreatarz redakcji „Do broni”. Od lipca 1944 roku pełnił rolę zastępcy kierownika resortu sprawiedliwości w Polskim Komitecie Wyzwolenia Narodowego, a także był podsekretarzem stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości w latach 1945-1949.

W kolejnych latach sprawował wiele ważnych funkcji, w tym wiceprezesa Najwyższej Izby Kontroli, podsekretarza stanu w Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej oraz członka Rady Państwa. Był także przedstawicielem rządu PRL w Radzie Administracyjnej Międzynarodowego Biura Pracy oraz dyrektorem naczelnym archiwów państwowych w latach 1965-1976.

Od 1944 roku Chajn pełnił różnorodne funkcje w Stronnictwie Demokratycznym. Był m.in. członkiem Zarządu Głównego, Centralnego Komitetu oraz Komitetu Politycznego CK. Uczestniczył w życiu politycznym jako poseł do Krajowej Rady Narodowej, a także do Sejmu Ustawodawczego oraz Sejmów PRL I, II, III i IV kadencji.

W późniejszych latach swojego życia ujawnił, iż przystąpił do Stronnictwa Demokratycznego na polecenie władz Polskiej Partii Robotniczej, będąc jednocześnie jednym z liderów SD i członkiem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W 1966 roku uzyskał stopień naukowy doktora nauk humanistycznych i stał się autorem wielu prac poświęconych polskiej masonerii, takich jak „Wolnomularstwo w II Rzeczypospolitej”, opublikowanej w Warszawie w 1975 roku, oraz „Polskie wolnomularstwo 1920–1938”, wydanej w 1984 roku.

Leon Chajn był także współzałożycielem Międzynarodowego Zrzeszenia Prawników Demokratów. Po swojej śmierci został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie, w kwaterze A 4-Tuje-16. Jego postać jest również uwieczniona w książce Teresy Torańskiej „Oni”, w której zawarty jest wywiad z jego udziałem.

Życie prywatne

Leon Chajn był osobą, która związała swoje życie z Warszawą, gdzie zamieszkiwał przez wiele lat. Był mężem Miry Chajn, która żyła w latach 1905–1984. Zauważyć należy, że był również ojcem Józefa Chajna.

Ordery i odznaczenia

Leon Chajn, wybitny przedstawiciel polskiej kultury i polityki, został uhonorowany wieloma prestiżowymi odznaczeniami, które odzwierciedlają jego znaczący wkład w rozwój kraju.

  • Order Sztandaru Pracy I klasy (1959),
  • Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (29 grudnia 1945),
  • Order Krzyża Grunwaldu II klasy,
  • Order Sztandaru Pracy II klasy,
  • Złoty Krzyż Zasługi (19 lipca 1946),
  • Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego (1966),
  • Odznaka „Zasłużonemu Działaczowi Stronnictwa Demokratycznego”,
  • Wielki Oficer Orderu Lwa Białego (Czechosłowacja).

Każde z tych odznaczeń świadczy o jego oddaniu oraz zasługach dla społeczeństwa i narodowej wspólnoty.

Przypisy

  1. Legitymacja członkowska PZPR Chajna cały czas spoczywała w kasie pancernej u kierownika Wydziału Organizacyjnego KC. Mirosław Szumiło, Roman Zambrowski 1909–1977. Studium z dziejów elity komunistycznej w Polsce. Warszawa 2014.
  2. Leon Chajn, Misja komunisty, Tygodnik Demokratyczny 10.09-15.10.1989 r. Por. też Marek Łatyński, Nie paść na kolana. Szkice o opozycji lat czterdziestych, wyd. II rozszerzone, Wrocław 2002.
  3. Tych sojuszników PPR mogła być pewna – Chajn [...] pisał w 1980 roku: „Miałem opory. Zambrowski mnie przekonywał...” Marek Łatyński, Nie paść na kolana. Szkice o opozycji lat czterdziestych, wyd. II rozszerzone, Wrocław 2002.
  4. Wyszukiwarka grobów w Warszawie.
  5. Oni, Teresa Torańska. lubimyczytac.pl.
  6. Najwyższe odznaczenia dla zasłużonych obywateli Polski Ludowej, „Trybuna Robotnicza”, nr 173, 22.07.1959 r.
  7. M.P. z 1946 r. nr 28, poz. 47 („w uznaniu zasług położonych dla odrodzenia Rzeczypospolitej Polskiej przez pracę konspiracyjną w szeregach Stronnictwa Demokratycznego”).
  8. M.P. z 1947 r. nr 74, poz. 490 („w II rocznicę P.K.W.N. w wyróżnieniu zasług na polu dwuletniej pracy nad odrodzeniem państwowości polskiej...”).
  9. Nadzwyczajna sesja Sejmu, „Trybuna Robotnicza”, nr 172, 22.07.1966 r.
  10. ks. Dominik Zamiatała, Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Radzieckiej, w: Encyklopedia Białych Plam, t. XVII, Radom 2006.

Oceń: Leon Chajn

★★★★★
Średnia ocena:4.98 Liczba ocen:10