Stanisława Alina Liniarska


W artykule przedstawimy niezwykłą postać, jaką była Stanisława Alina Liniarska, znana również pod pseudonimem „Iwonka”. Urodziła się 20 stycznia 1920 roku w Warszawie, chociaż istnieje pewna niepewność dotycząca rocznika 1911. Jej życie było ściśle związane z ważnymi wydarzeniami II wojny światowej.

W 1939 roku, w trakcie kampanii wrześniowej, Stanisława aktywnie wzięła udział w obronie kraju. Już od 1940 roku zaczęła pełnić ważną rolę jako szyfrantka i kurierka Komendy Głównej Związku Walki Zbrojnej (KG ZWZ). Jej umiejętności i determinacja przyniosły jej szereg zadań, w tym od 1941 roku, kiedy to została kurierką w Komendzie Obszaru ZWZ Białystok.

Później kontynuowała pracę w sztabie Obszaru Wileńskiego ZWZ oraz Armii Krajowej (AK). Po zakończeniu działań zbrojnych, Stanisława była również zaangażowana w działalność konspiracyjną w organizacji WiN (Wolność i Niezawisłość) w Warszawie. Niestety, jej poświęcenie i walka nie zakończyły się szczęśliwie, gdyż została uwięziona przez Urząd Bezpieczeństwa (UB) po wojnie.

Życiorys

Stanisława Alina Liniarska przyszła na świat 20 stycznia 1920 roku w Warszawie, w rodzinie Jana i Stanisławy z domu Ostaszewska. Jej edukacja zaczęła się od ukończenia 6 klas gimnazjum, co dało jej tzw. małą maturę, zanim na dobre rozpoczęła się II wojna światowa.

W trakcie kampanii wrześniowej oraz po jej zakończeniu wspierała rannych żołnierzy, angażując się w działania pomocowe. W kwietniu 1940 roku, przystąpiła do Związku Walki Zbrojnej, przyjmując pseudonim „Iwonka”. W tym czasie zajmowała się roznoszeniem komunikatów radiowych i ukończyła kurs łączności oraz szyfrów. Po zakończeniu szkolenia rozpoczęła pracę jako szyfrantka w Kwaterze Głównej ZWZ, a równocześnie pełniła funkcję kurierki w tej komórce. W lipcu 1941 roku, „Iwonka” została przeniesiona do Komendy Okręgu ZWZ w Białymstoku, gdzie objęła rolę szyfrantki oraz kurierki Sztabu Obszaru Wileńskiego ZWZ.

W jej obowiązkach leżało dostarczanie meldunków, rozkazów, a nawet broni oraz pieniędzy z dobrze zorganizowanej bazy łączności Obszaru w Jeżewie, położonym w powiecie białostockim. Utrzymywała regularne kontakty zarówno ze Sztabem Okręgu jak i z Komendą Główną w Warszawie. Dnia 3 maja 1963 roku, w zaświadczeniu o przebiegu służby, wystawionym przez byłego dowódcę Białostockiego Okręgu Armii Krajowej, możemy przeczytać:

„W styczniu 1944 r. Ob. Ilonka ochotniczo przewiozła w nocy chłopską furmanką przesyłkę broni i amunicji (20 pistoletów maszynowych) ze stacji w Szepietowie do bazy Sztabu Obszaru w Jeżewie. Przesyłkę dostarczyli kurierzy z Warszawy do Szepietowa. Iwonka osobiście odebrała przesyłkę i przy pomocy kolejarzy załadowała na wóz, następnie 30 km przewiozła bez ochrony, gdyż w tym czasie w rejonie Wysokiego Mazowieckiego była sytuacja alarmowa. Dwukrotnie żandarmeria zatrzymała wóz, lecz spokój, opanowanie i wykazana pewność siebie w czasie rozmowy z żandarmami sprawiły, że żandarmi wozu nie kontrolowali. W marcu 1944 ochotniczo przewiozła koleją pilną dotację pieniężną (pól miliona ost-marek) z bazy Obszaru w Jeżewie do Wołkowyska, przekazując kolejarzom przesyłkę do Lidy. W czasie kontroli w pociągu szczęśliwie żandarmi przeoczyli plecak z pieniędzmi leżący obok Iwonki pod ławką. Wiele podobnych wypadków Ob. Iwonka jako kurierka przeżyła, przy przejściach granicznych do G.G. jadąc z meldunkami sytuacyjnymi do Głównej Komendy A.K w Warszawie, lub w powrotnej drodze, wioząc rozkazy do Sztabów Okręgów … .”

W maju 1944 roku, Stanisława została przeniesiona do Sztabu Okręgu Armii Krajowej Białystok, gdzie kontynuowała swoją pracę jako kurierka, bezpośrednio podlegając ppłk Wincentemu Ściegiennemu, znanemu pod pseudonimem „Las”. W połowie 1944 roku brała aktywny udział w obronie radiostacji Okręgu podczas walk z Niemcami. Po wyzwoleniu przez Sowietów, pozostała w konspiracji, pracując jako szyfrantka Komendy Okręgu AK-AKO w Białymstoku. Po wojnie, w listopadzie 1945 roku, „Iwonkę” przeniesiono do Warszawy, gdzie pracowała jako łączniczka dla zastępcy szefa Oddziału Centralnego Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, ppłk. Stanisława Sędziaka „Warty”, oraz dla komendanta Okręgu Białostockiego WiN, ppłk. Mariana Świtalskiego „Juhasa”, a także dla szefa łączności Obszaru Centralnego WiN, Zofii Franio „Doktór”. Dnia 4 stycznia 1947 roku została aresztowana razem z Sędziakiem, a 31 lipca 1947 roku skazano ją na 6 lat więzienia.

Ze względu na wyrok odbywała karę w zakładach karnych na Mokotowie oraz Fordonie. Po zwolnieniu 4 stycznia 1953 roku, zamieszkała ponownie w Warszawie, gdzie znalazła zatrudnienie jako maszynistka w różnych miejscach. W 1955 roku ustanowiono ją na stałe w „Miastoprojekcie”, ale w wyniku pogarszającego się stanu zdrowia ostatecznie zrezygnowała z pracy w 1958 roku. W roku 1959 wzięła ślub z płk. Władysławem Liniarskim „Mścisławem”, po którym nie kontynuowała kariery zawodowej. Od tego momentu zamieszkali wspólnie przy ulicy Stołecznej 17b. Tegoż roku przynależała do Związku Bojowników o Wolność i Demokrację, a w 1970 roku, w związku z trudnościami materialnymi, otrzymała rentę wyjątkową.

Stanisława Liniarska zmarła nagle 7 września 1981 roku i spoczęła na cmentarzu Powązkowskim, w kwaterze 4-6-9.

Odznaczenia

Stanisława Alina Liniarska, zasłużona postać w historii naszego kraju, otrzymała wiele wysokich odznaczeń za swoje heroiczne czyny oraz unikalne wkłady w walkę o wolność. Wyróżnienia, które otrzymała, obejmują:

  • Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari – sierpień 1943,
  • Krzyż Walecznych – przyznany po raz pierwszy, drugi oraz trzeci,
  • Krzyż Zasługi z Mieczami,
  • Krzyż Armii Krajowej,
  • Krzyż Partyzancki,
  • Medal Wojska.

Przypisy

  1. Cmentarz Stare Powązki: STANISŁAWA LINIARSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 18.08.2024 r.]
  2. a b c d e Zawacka 2005, s. 154.
  3. a b c d e Zawacka 2005, s. 153.

Oceń: Stanisława Alina Liniarska

Średnia ocena:4.99 Liczba ocen:15