Stanisław Nilski-Łapiński

---

Życiorys

Stanisław Nilski-Łapiński był synem Tomasza i Teofili z domu Porowskiej. Ukończył studia na Politechnice Lwowskiej, zdobywając tytuł inżyniera na Wydziale Budowy Maszyn. Jako członek Związku Strzeleckiego, przeszedł kurs podoficerski oraz oficerski.

W trakcie I wojny światowej walczył w szeregach 5 pułku piechoty. W bitwie pod Łowczówkiem, po dwukrotnym postrzeleniu w płuco, trafił do rosyjskiej niewoli. Mimo odniesionych ran, zdołał uciec i przez okres sześciu tygodni ukrywał się na terenach wokół Tarnowa, które były wówczas zajęte przez Rosjan. Gdy front się przesunął, powrócił do I Brygady.

Od 31 stycznia do 9 marca 1917 roku uczestniczył w Kursie oficerów sztabowych i adiutantów wyższych dowództw w Warszawie. Natomiast 22 marca 1917 roku został ponownie skierowany do swojego macierzystego 5 pułku piechoty. W trakcie służby w Legionach awansował w hierarchii wojskowej na różne stopnie: chorążego w dniu 29 września 1914 roku, podporucznika 5 marca 1915 roku oraz porucznika 2 lipca 1915 roku. Po kryzysie przysięgowym w lipcu 1917 roku, został internowany w Beniaminowie. Po zwolnieniu przystąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej, gdzie pełnił rolę instruktora na kursach oficerskich.

W listopadzie 1918, podczas obrony Lwowa w wojnie z Ukraińcami, brał aktywny udział w działalności Naczelnej Komendy Obrony Lwowa, pełniąc funkcję szefa sztabu oraz zastępcy komendanta Czesława Mączyńskiego. Po wybuchu powstania wielkopolskiego włączył się w organizację Dowództwa Głównego Sił Zbrojnych Polskich w obszarze byłego zaboru pruskiego. W kwietniu 1919 roku uczestniczył w wyprawie wileńskiej jako oficer operacyjny Sztabu Naczelnego Wodza.

W trakcie wyprawy kijowskiej objął stanowisko szefa sztabu 15 Wielkopolskiej Dywizji Piechoty. Na tym kluczowym miejscu wyróżnił się zdolnościami oraz osobistym męstwem. Wraz z dywizją brał udział w wyprawie nad Berezynę, walkach odwrotowych, bitwie warszawskiej, uderzeniu na Mińsk Mazowiecki oraz ataku na tyły bolszewickiej 15 Armii, a także w walkach pod Lidą i Mińskiem. Po zakończeniu tych intensywnych działań i powrocie do Wielkopolski, ukończył kurs informacyjny Sztabu Generalnego, a także kurs lotnictwa oraz przygotowawczy dla dowódców pułków saperów.

Od 8 lipca 1921 roku pełnił dowództwo nad 70 pułkiem piechoty w Jarocinie. Był jednocześnie założycielem lokalnego Koła Towarzystwa Wiedzy Wojskowej. Pragnąc zakończyć okres dowodzenia pułkiem, złożył wniosek o przesunięcie terminu skierowania go na roczny kurs doszkalający w Wyższej Szkole Wojennej. Stanisław Nilski-Łapiński zmarł 16 lutego 1922 roku w Poznaniu, w wyniku powikłań po przebytej szkarlatynie.

Jego szczątki zostały przewiezione z Poznania do Lwowa 13 kwietnia 1934 roku. Po uroczystym pogrzebie, który odbył się 15 kwietnia 1934 roku, spoczęły na Cmentarzu Obrońców Lwowa w kwaterze dowódców.

Upamiętnienie

W 1938 roku, za sprawą uchwały Rady Miasta Lwowa, jedna z ulic w tym historycznym mieście otrzymała imię Stanisława Nilskiego-Łapińskiego. Była to forma upamiętnienia tego wybitnego człowieka, odzwierciedlająca jego znaczenie w historii regionu.

Dodatkowo, od 1 czerwca 2009, prawa patronatu nad Gimnazjum nr 1 w Łapach również przynależą do Nilskiego-Łapińskiego, co świadczy o jego trwałym wpływie na edukację młodzieży w tym mieście.

W Łapach zrealizowano także budowę pomnika, oddającego hołd podpułkownikowi, co jest kolejnym dowodem na jego znaczenie i pamięć, jaką cieszy się w społeczności lokalnej.

Ordery i odznaczenia

Stanisław Nilski-Łapiński był odznaczony licznymi medalami i wyróżnieniami, które podkreślają jego zasługi oraz poświęcenie w dziele narodowym.

• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari, nadany w 1921 roku,
• Krzyż Niepodległości z Mieczami, przyznany pośmiertnie 9 listopada 1933 roku „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”, co zastąpiło wcześniejsze wyróżnienie z 9 listopada 1931 roku,
• Krzyż Walecznych, otrzymany czterokrotnie,
• Odznaka za Rany i Kontuzje.

Wszystkie te odznaczenia świadczą o jego niezłomnej postawie oraz heroizmie w trudnych chwilach, które kształtowały historię kraju.

---

Oceń: Stanisław Nilski-Łapiński

---