Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych

---

Historia

Do 1939

Początki Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych mają głębokie korzenie w historii odrodzonej Polski. Po zakończeniu I wojny światowej, nowe władze II Rzeczypospolitej podjęły działania mające na celu uporządkowanie przejętych od zaborców systemów walutowych. Własna produkcja banknotów i dokumentów miała być symbolem niezależności i integralnym elementem narodowej tożsamości. 25 stycznia 1919 roku, rząd pod przewodnictwem Ignacego Jana Paderewskiego, uchwalił powołanie Państwowych Zakładów Graficznych. Przedsiębiorstwo to założono przy wykorzystaniu drukarni J. Hirszowicza znajdującej się przy Al. Jerozolimskich oraz A. Hurkiewicza na Mariensztacie, a także papierni, która znajdowała się w więzieniu mokotowskim.

W 1920 roku wyprodukowano pierwsze banknoty o nominale 100 marek polskich. 26 maja 1925 roku minister skarbu, Władysław Grabski, podpisał umowę z Bankiem Polskim, która zakładała utworzenie spółki z udziałem banku centralnego oraz Skarbu Państwa. W efekcie 10 lipca 1926 roku, Państwowe Zakłady Graficzne zostały przekształcone w Polską Wytwórnię Papierów Wartościowych. W tym samym roku rozpoczęto budowę nowej siedziby w Warszawie, przy ul. Sanguszki, zgodnie z projektem Antoniego Dygata, a prace zostały zakończone w 1929 roku.

W lipcu 1939 roku zakład zatrudniał 560 pracowników, co świadczyło o dynamicznym rozwoju i dużym znaczeniu PWPW w kontekście gospodarki państwowej.

Lata okupacji

W okresie niemieckiej okupacji, od 1940 roku, działalność zakładu została zorganizowana w formie Podziemnej Wytwórni Banknotów (PWB), która w konspiracji produkowała banknoty oraz różnego rodzaju dokumenty legalizacyjne na potrzeby państwa podziemnego. W początkach 1944 roku, PWB przekształcono w samodzielny oddział bojowy PWB/17/S.

Po wybuchu powstania warszawskiego, pracownicy PWPW zdołali przywrócić kontrolę nad budynkiem wytwórni, a następnie, przez niemal miesiąc, stawiali opór niemieckim atakom. W historii Warszawy, PWPW została zapamiętana jako jedna z ważnych redut powstańczych Starego Miasta. 27 sierpnia 1944 roku miało miejsce ostateczne natarcie niemieckie, w którym brało udział 1600 żołnierzy wspartych bronią pancerną, przeciwko którym walczyło jedynie 200 powstańców. 29 sierpnia 1944 roku, po dramatycznych zmaganiach o każdy poziom budynku, powstańcy opuścili wytwórnię. W ciągu 27 dni walki, życie straciło prawie 100 polskich powstańców.

Lata powojenne

Na podstawie dekretu z 10 listopada 1945 roku, utworzono Państwową Wytwórnię Papierów Wartościowych, a zarządzeniem Ministra Skarbu z 28 kwietnia 1947 roku, nadano jej statut państwowy. W 1946 roku rozpoczęto odbudowę gmachu przy ul. Sanguszki, uwzględniając zniszczenia spowodowane bombardowaniami. W tym czasie produkcja banknotów i dokumentów została tymczasowo przeniesiona do Łodzi. Po zakończeniu prac budowlanych w 1950 roku, produkcja wróciła do Warszawy.

W wyniku przeprowadzonej reformy pieniężnej, PWPW rozpoczęła drukowanie nowych banknotów i dokumentów zabezpieczonych, które były wprowadzane do obiegu. W 1975 roku do emisji trafił pierwszy banknot z serii „Wielcy Polacy”, wart 500 złotych, z wizerunkiem Tadeusza Kościuszki. W kolejnych latach wprowadzano nowe nominały, aż do roku 1994, kiedy wydano ostatni banknot z tej serii, o wartości 2 000 000 złotych, z wizerunkiem Ignacego Jana Paderewskiego. Wszelkie projekty banknotów z tej serii opracował Andrzej Heidrich.

Od 1998 roku, PWPW kontynuuje produkcję banknotów z nowej serii, noszącej nazwę „Władcy Polski”. W 2016 roku, z inicjatywy kierownictwa spółki, PWPW została „zawierzona Bogu za pośrednictwem niepokalanego serca Maryi”, co stanowi wyjątkowy element w historii tej instytucji.

Obszary działalności

Banknoty

Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych (PWPW) odgrywa kluczową rolę w wytwarzaniu banknotów, zarówno obiegowych, jak i kolekcjonerskich, które dostarcza dla Narodowego Banku Polskiego. Warto podkreślić, że realizuje również zamówienia dla innych banków centralnych w różnych krajach, takich jak Słowacja, Gruzja, Gwatemala, Paragwaj, Honduras, Dominikana oraz Dżibuti.

Dokumenty i systemy IT

PWPW zajmuje się szerokim zakresem dokumentów identyfikacyjnych, w tym produkcją blankietów dowodów osobistych, które są później personalizowane w Centrum Personalizacji Dokumentów Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji. W ofercie znajduje się także polski paszport biometryczny, który jest wyposażony w mikroprocesor, gdzie wprowadzane są dane biometryczne.

W tym zakresie wytwarzane są również legitymacje oraz dokumenty dla cudzoziemców, takie jak karty pobytu. PWPW pełni także funkcję producenta paszportów dla Litwy, Armenii oraz Bangladeszu. Wśród dokumentów komunikacyjnych, które również są produkowane, można wymienić prawa jazdy, dowody rejestracyjne, a także systemy takie jak Tachograf Cyfrowy, zrealizowany dla Polski, Armenii, Gruzji oraz Azerbejdżanu. Oprócz tradycyjnych produktów, PWPW oferuje szereg usług elektronicznych, w tym rozwiązania takie jak Centrum Usług Zaufania Sigillum (e-podpis) czy Polską Platformę Przetargową. Warto dodać, że firma jest operatorem systemów takich jak Pojazd i Kierowca (PIK), Info-car, Paszportowy System Informacyjny (PSI) oraz Centralny System Identyfikacji kibiców piłkarskich, zrealizowany dla polskiej Ekstraklasy.

Papier i druki zabezpieczone

PWPW zajmuje się także produkcją znaczków pocztowych dla Poczty Polskiej oraz znaków akcyzy dla Ministerstwa Finansów, łącznie z systemem identyfikacji banderoli akcyzowych. Wśród jej produktów znajdują się także akcje, obligacje, dyplomy oraz bony. Bezpieczeństwo jest również kluczowym elementem działalności firmy, która eksportuje papier zabezpieczony ze znakiem wodnym do takich krajów jak Austria, Grecja, Holandia, Francja, USA i Turcja.

Karty plastikowe

PWPW jest także liderem w produkcji kart plastikowych oraz poliwęglanowych, w tym kart bankowych, legitymacji i innych dokumentów.

Działalność badawczo-rozwojowa

W wyniku innowacyjnych prac prowadzonych w PWPW powstały nowoczesne rozwiązania do zabezpieczania dokumentów, takie jak e-DataPage, która jest sztywną stroną poliwęglanową z mikroprocesorem, stosowaną w paszportach biometrycznych. Ponadto, Extreme ID to karta identyfikacyjna z metalowym elementem odpornym na wysokie temperatury, co pozwala na odczyt danych w trudnych warunkach, jak np. po wystawieniu na działanie ognia – po raz pierwszy zastosowano ją w dokumentach dla górników. Pioneerem jest także technologia PCP, która pozwala na umieszczenie kolorowego zdjęcia w strukturze poliwęglanu, co znacząco utrudnia fałszowanie dokumentów. Transparentne grawerowanie laserowe (TLE) znalazło swoje miejsce w polskich dowodach osobistych oraz prawach jazdy. Od 2016 roku, PWPW wydaje kwartalnik „Człowiek i Dokumenty”, który porusza zagadnienia związane z dokumentami w kontekście bezpieczeństwa obywateli, uwzględniając aspekty prawne, administracyjne oraz ekonomiczne.

Fundacja

3 czerwca 2016 roku, w obecności żołnierza AK oraz uczestnika powstania, Juliusza Kuleszy, Zarząd PWPW podpisał akt założycielski Fundacji Reduta, co podkreśla zaangażowanie firmy w działalność na rzecz społeczności oraz pamięci historycznej.

Organy

W skład zarządu Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych wchodzą następujące osoby:

• Zygmunt Kostkiewicz – pełniący funkcję prezesa zarządu,
• Piotr Michalski – wiceprezes zarządu,
• Remigiusz Lewandowski – członek zarządu,
• Jacek Trabczyński – członek zarządu.

Rada Nadzorcza składa się z:

• Mateusz Matejewski – przewodniczący Rady Nadzorczej,
• Sylwester Siuchta – wiceprzewodniczący Rady Nadzorczej,
• Edyta Szostak – sekretarz Rady Nadzorczej,
• Joanna Duszyńska-Gawron – członek Rady Nadzorczej,
• Agata Furgała – członek Rady Nadzorczej,
• Maciej Lipiec – członek Rady Nadzorczej,
• Waldemar Nowak – członek Rady Nadzorczej,
• Wojciech Raduchowski-Brochwicz – członek Rady Nadzorczej,
• Ewa Stępień – członek Rady Nadzorczej,
• Mariusz Worek – członek Rady Nadzorczej.

Osoby związane z PWPW

Wśród kluczowych postaci, które są powiązane z Polską Wytwórnią Papierów Wartościowych, znalazły się znaczące nazwiska. Oto lista osób, które mają istotny wkład w działalność tej instytucji:

• Andrzej Gdula,
• Zygmunt Krzysztof Jagodziński,
• Justyna Kopecka,
• Maciej Kopecki,
• Janusz Kowalski,
• Juliusz Kulesza,
• Czesław Lech,
• Jerzy Milewski,
• Zygmunt Nieciecki,
• Piotr Pankanin,
• Hanna Petrynowska,
• Stefan Przanowski,
• Marek Siwiec,
• Jakub Skiba,
• Czesław Słania,
• Jan Staszel.

Każda z tych osób wnosi swoją wiedzę oraz doświadczenie, wspierając rozwój i funkcjonowanie PWPW. Ich zaangażowanie jest kluczowe dla efektywnej realizacji zadań, które stoją przed tą instytucją.

---

Oceń: Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych

---