Jan Barszczewski (powstaniec)

Wojsko i służby mundurowe

Jan Mariusz Barszczewski, powszechnie znany pod różnymi pseudonimami, takimi jak Janek, Duży Janek, Czarny Janek czy Ślepowron, był postacią o wielkiej wadze w historii Polski. Urodził się 7 lutego 1921 roku w Warszawie, a jego życie zakończyło się tragicznie 11 sierpnia 1944 roku w tym samym mieście.

Barszczewski pełnił rolę oficera w Armii Krajowej, organizacji, która miała kluczowe znaczenie w czasie II wojny światowej. Działał w oddziałach na Żoliborzu, co podkreśla jego zaangażowanie w działalność niepodległościową. Później zrzeszył się w Oddziale Dywersyjnym „Kolegium A”, który był jednym z niewielu formacji zajmujących się dywersją i sabotażem przeciwko okupantom.

Jego życie i działalność zakończyły się w dramatyczny sposób, gdy zginął podczas walk na Woli, co było jednym z tragicznych epizodów Powstania Warszawskiego. Jego historia przypomina o bohaterstwie i poświęceniu, które cechowało wielu młodych Polaków w tamtym trudnym okresie.

Życiorys

Jan Barszczewski był synem Tadeusza oraz Marii Wyszomirskiej. Jego edukacja rozpoczęła się w Gimnazjum im. A. Mickiewicza w Warszawie, gdzie zdobył solidne wykształcenie. Równocześnie był aktywnym harcerzem w III Warszawskiej Drużynie Harcerskiej im. ks. Józefa Poniatowskiego.

Od 1940 roku zaangażował się w działalność konspiracyjną, a jego działania skupiały się na odbudowie struktur III Warszawskiej Drużyny Harcerskiej, która działała pod nazwą Hufiec „Trzy Krzyże”. Na czoło tej grupy wysunął się pod kierunkiem Stanisława Broniewskiego, znanego pod pseudonimem „Michał Howerla”. W tym samym roku pełnił funkcję dowódcy zastępu.

W 1942 roku, lub ewentualnie w 1943, został zakwalifikowany na kurs w Szkole Podchorążych Rezerwy Piechoty „Agrikola”, gdzie uzyskał tytuł kaprala podchorążego. W czasie swojej nauki, nawiązał współpracę z instruktorem, rtm. Adamem Rzeszotarskim, znanym jako „Junosz”, co zaowocowało jego przyjęciem do oddziałów Obwodu Żoliborz ZWZ-AK. Tam integrował się z plutonem 225 Rejonu 2.

W dniu 28 kwietnia 1943 roku, zainicjował akcję dywersyjną, której celem było wsparcie powstania w warszawskim getcie. Na rozkaz ppłk. Mieczysława Niedzielskiego, nazwanego „Żywicielem”, uczestniczył w ataku na posterunek SS, który mieścił się na rogu ul. Konwiktorskiej i Zakroczymskiej. Akcja ta zakończyła się śmiercią trzech esesmanów.

W składzie plutonu 230, należącego do 9 kompanii dywersyjnej, Barszczewski kontynuował bojowy kurs. W 1943 roku stał się członkiem żoliborskiego plutonu działającego w Oddziale Dyspozycyjnym Kedywu Okręgu Warszawskiego „Kolegium A”, dowodzonego przez por. Stanisława Sosabowskiego, popularnie określanego jako „Stasinek”. Jego działalność obejmowała udział w licznych akcjach bojowych, a 8 kwietnia 1944 roku, dowodził akcją likwidacyjną przeciwko H. Henningowi, dyrektorowi Zakładu Oczyszczania Miasta, który był bliskim współpracownikiem Gestapo. Kolejna jego akcja miała miejsce 15 czerwca 1944 roku, kiedy to dowodził patrolem zaatakowanym przez funkcjonariuszy Gestapo przy ul. Krasińskiego, co doprowadziło do śmierci dwóch oficerów tejże organizacji.

27 czerwca 1944 roku, podjął się nieudanej próby ataku na załogę strażnicy Schutzpolizei w Zaborowie, w trakcie której został ranny.

Podczas walk powstania warszawskiego, Barszczewski walczył na Woli od 2 sierpnia, będąc częścią Zgrupowania „Radosław”. Jego heroiczne działania zakończyły się tragicznie 11 sierpnia na Stawkach. W uznaniu jego zasług, awansowano go do stopnia podporucznika w czasie wojny. Jan Barszczewski był odznaczony Krzyżem Virtuti Militari oraz Krzyżem Walecznych, co świadczy o jego niezłomnym duchu i walce o wolność.

Przypisy

  1. Sebastian Pawlina: O nich pisał Roman Bratny... sierpniowe walki Oddziału Dyspozycyjnego "A" w Powstaniu Warszawskim [w: Historia.org.pl]. [dostęp 21.11.2011 r.]
  2. Jan Mariusz Barszczewski. Powstańcze Biogramy. [dostęp 21.11.2011 r.]
  3. Henryk Witkowski: "Kedyw" Okręgu warszawskiego Armii Krajowej 1943–1944. Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, 1984, s. 348.
  4. Henryk Witkowski: "Kedyw" Okręgu warszawskiego Armii Krajowej 1943–1944. Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, 1984, s. 353.
  5. Henryk Witkowski: "Kedyw" Okręgu warszawskiego Armii Krajowej 1943–1944. Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, 1984, s. 357.
  6. Tomasz Strzembosz: Akcje zbrojne podziemnej Warszawy 1939-1944. Warszawa: PIW, 1983, s. 284.
  7. Tomasz Strzembosz: Oddziały szturmowe konspiracyjnej Warszawy 1939–1944. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983, s. 270.
  8. Marian Michałowski (opr.): Chorągiew Warszawska ZHP w Konspiracji. Warszawskie Szare Szeregi X.1939-VII.1944 (Organizacja). Warszawa: 1998, s. 105.
  9. Jacek Miłobędzki, Andrzej Myślicki. Zgrupowanie „Żmija w Powstaniu Warszawskim. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3, s. 124, 1987.

Oceń: Jan Barszczewski (powstaniec)

★★★★★
Średnia ocena:4.67 Liczba ocen:23