Władysław Świątecki

Wojsko i służby mundurowe

Władysław Świątecki to postać znacząca w historii wojskowości polskiej. Urodził się 20 grudnia 1895 roku w Warszawie, a jego życie zakończyło się 28 kwietnia 1944 roku w Edynburgu.

Był kapitanem, pilotem oraz inżynierem w Wojska Polskiego, co czyni go osobą o różnorodnych umiejętnościach technicznych i lotniczych. Wyróżniał się odwagą i talentem, co zostało docenione przez nadanie mu kawalerstwa Orderu Virtuti Militari, najstarszego odznaczenia wojskowego w Polsce.

Jednak Władysław Świątecki to także wynalazca, którego wkład w rozwój technologii wojskowej oraz lotniczej pozostaje nieoceniony. Jego dokonania są inspiracją dla wielu pokoleń.

Życiorys

Władysław Świątecki był synem Jana i Józefy z domu Papiewskiej. Po ukończeniu Szkoły Handlowej w Radomiu rozpoczął naukę na Politechnice Petersburskiej, jednak wybuch I wojny światowej przerwał jego edukację. 20 maja 1916 roku Świątecki został powołany do odbycia służby wojskowej w armii Imperium Rosyjskiego, gdzie ukończył Petersburską Inżynieryjną Szkołę Chorążych, a następnie pełnił służbę w baonie kolejowym.

Po dwóch latach, 2 listopada 1917 roku, zdecydował się wstąpić do I. Korpusu Polskiego w Rosji, co zapoczątkowało jego karierę w oddziale awiacyjnym. 11 listopada 1918 roku wstąpił do Wojska Polskiego i dowodził oddziałem, który zajmował lotnisko na Mokotowie. W 1916 roku otrzymał przydział do 8. eskadry wywiadowczej, a jego działania obejmowały ważne misje podczas wojny polsko-bolszewickiej, w tym walki nad Pińskiem, nad Dźwiną oraz w obronie Torunia. Miał na swoim koncie 43 loty wywiadowcze oraz 13 lotów bombardowania.

Po zakończeniu działań wojennych postanowił pozostać w wojsku, kontynuując służbę w 2 pułku lotniczym. Jako referent został przydzielony do Polskiej Misji Zakupów Wojskowych we Francji. Po odbyciu studiów w École Supérieure d’Aéronautique, skupił się na kwestii wyrzutników bombowych. W 1923 roku skonstruował i opatentował wyrzutnik bomb lotniczych, który od 1925 roku był instalowany w samolotach lotnictwa polskiego. Warto wspomnieć o specjalnym artykule dotyczącym wyrzutnika bomb Świąteckiego.

W 1926 roku powrócił z Francji i rozpoczął pracę w Instytucie Badań Technicznych Lotnictwa w Warszawie, z którego zrezygnował w listopadzie. Dwa lata później uzyskał tytuł inżyniera w Wyższej Szkole Aeronautyki i Konstrukcji Mechanicznych w Paryżu. Po pewnym czasie, przeszedł do rezerwy i podjął pracę jako dyrektor działu lotniczego w wytwórni lotniczej Plage i Laśkiewicz. Z dniem 31 października 1929 roku został przeniesiony do rezerwy w 6. pułku lotniczym we Lwowie.

W wytwórni Plage i Laśkiewicz pracował do roku 1930, kiedy to wspólnie z inżynierem Bohdanem Marchwińskim założył zakład produkcyjny „Władysław Świątecki inżynier konstruktor. Dostawca wyrzutników bombowych” mieszczący się przy ul. Chopina 4 w Lublinie. Oferował swoje wyrzutniki oraz licencje na ich produkcję krajom europejskim, w tym Rumunii, Jugosławii, Francji, Belgii, Hiszpanii, Holandii i Portugalii. Rozwój firmy prowadził w 1934 roku do przeniesienia zakładu na ul. Lubartowską 50, gdzie zatrudnienie wzrosło do 40 osób. Jego działalność obejmowała także produkcję rowerów, a Świątecki był założycielem i właścicielem Lubelskiej Wytwórni Rowerów z siedzibą przy ul. Lubartowskiej 50 oraz sklepem firmowym przy ul. Królewskiej 11 w Lublinie.

Po długich staraniach, zdołał uzyskać zamówienia na swoje wyrzutniki od Wojska Polskiego dopiero w 1939 roku. Jego firma miała dostarczać wyrzutniki do rodzimych samolotów, w tym PZL.38 Wilk, PZL.50 Jastrząb, PZL.46 Sum czy PZL.49 Miś, jak również do maszyn zakupionych za granicą, np. Morane-Saulnier MS.406, Fairey Battle i CANT Z.506. Od 1919 do 1939 roku zarejestrował w Urzędzie Patentowym 14 własnych wzorów użytkowych.

Po klęsce wrześniowej udało mu się przedostać przez Węgry, Jugosławię i Włochy do Francji, gdzie podjął pracę w przemyśle lotniczym. W firmie S.A.D.E.A. pracował nad konstruowaniem wyrzutników bombowych. Po upadku Francji został ewakuowany do Wielkiej Brytanii, przydzielając mu numer służbowy RAF P-0559. Następnie został skierowany do Delegatury Inspektoratu Lotnictwa w Blackpool. Pod koniec 1941 roku dołączył do Biura Instrukcji i Tłumaczeń przy Centrum PSP.

W Wielkiej Brytanii koncentrował się na wprowadzaniu swoich rozwiązań do samolotów angielskich i amerykańskich. Brytyjczycy wyprodukowali ponad 165 tys. jego wyrzutników, które zainstalowano w bombowcach brytyjskich. Wyrzutniki jego konstrukcji znalazły się w Lancasterach 9, 12 i 617 Dywizjonów RAF, a także przystosowano je do użycia najcięższych bomb lotniczych – Grand Slam, Tallboy i T-12 Cloudmaker. W 1943 roku inny polski wynalazca, Jerzy Rudlicki, rozwijał koncepcję Świąteckiego, tworząc specjalny wyrzutnik do bombardowań powierzchniowych z dużej wysokości, używany w bombowcach amerykańskich B-17 Flying Fortress.

Po długotrwałej chorobie, Władysław Świątecki zmarł 28 kwietnia 1944 roku w polskim szpitalu wojskowym w Edynburgu. Został pochowany na cmentarzu Edinburgh (Corstorphine Hill) Cemetery.

Ordery i odznaczenia

Władysław Świątecki był wyróżniającą się postacią, która zdobyła liczne honorowe odznaczenia, świadczące o jego zasługach i odwadze. Wśród jego osiągnięć znalazły się:

  • Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 338,
  • Krzyż Walecznych (trzykrotnie),
  • Złoty Krzyż Zasługi (7 lipca 1931),
  • Medal Lotniczy (trzykrotnie),
  • Polowa Odznaka Pilota nr 37 (11 listopada 1928).

Przypisy

  1. a b c d e f Świątecki Władysław kpt. pil. inż.. bequickorbedead.com. [dostęp 29.04.2019 r.]
  2. a b Świątecki Władysław. tysol.pl. [dostęp 29.04.2019 r.]
  3. WŁADYSŁAW ŚWIĄTECKI. niebieskaeskadra.pl. [dostęp 29.04.2019 r.]
  4. a b Wladyslaw Swiatecki. prabook.com. [dostęp 29.04.2019 r.]
  5. 165 tysięcy wyrzutników i jeden rower. teatrnn.pl. [dostęp 29.04.2019 r.]
  6. Mieczem i księgą bronią potęgi Polski. Nowe dyplomy wojskowych-naukowców. „Kurjer Czerwony”. Nr 176, s. 3, 02.08.1928 r.
  7. Dz. Pers. MSWojsk. Nr 15 z 11 listopada 1928 roku, s. 436, „za loty bojowe nad nieprzyjacielem w czasie wojny 1918–1920”.
  8. Dz. Pers. MSWojsk. Nr 17 z 16 listopada 1929 roku, s. 342.
  9. Album dziesięciolecia lotnictwa polskiego. Poznań: „Lotnik”, 1930, s. 66–70.
  10. Album dziesięciolecia lotnictwa polskiego. Poznań: „Lotnik”, 1930, s. 162.
  11. Jerzy BJ.B. Cynk, Tajemnica wyrzutników Świąteckiego, „Skrzydlata Polska” nr. 5/6, 1973.
  12. Jerzy BJ.B. Cynk, Samolot bombowy PZL P-37 Łoś, Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1990 r.
  13. Płoszajski 1993, s. 18.
  14. Płoszajski 1993, s. 54.
  15. Rocznik Oficerski 1924, s. 851, 863.
  16. Rocznik Oficerski 1924, s. 851.

Oceń: Władysław Świątecki

★★★★★
Średnia ocena:4.74 Liczba ocen:17