Jerzy Emir-Hassan

---

Życiorys

Jerzy Jan Emir-Hassan przyszedł na świat 14 stycznia 1906 roku w Warszawie. Był synem Józefa Emersajłowa, który był handlowcem, oraz Dominiki ze Stańczyków. W latach 1915–1924 uczęszczał do Gimnazjum Wojciecha Górskiego w Warszawie, gdzie w 1924 roku z powodzeniem zdał maturę.

Po zakończeniu nauki, w okresie od jesieni 1924 roku do 1926 roku, studiował na Wydziale Lekarskim UW. W 1926 roku, jako student medycyny, brał udział w przewrocie majowym w patrolu operującym przy ul. Czerniakowskiej. Niestety z uwagi na problemy rodzinne przerwał studia i wstąpił do Szkoły Podchorążych Piechoty. W dniu 15 sierpnia 1929 roku uzyskał stopień podporucznika, zajmując 154. lokatę w korpusie oficerów piechoty. Wstąpił do 32 pułku piechoty w Modlinie, gdzie służył aż do 1938 roku.

W 1931 roku awansował na porucznika, a jego lokata w korpusie oficerów piechoty wynosiła już 174. Po tym awansie został wykładowcą broni chemicznej w Szkole Podchorążych Piechoty. W 1939 roku, w trakcie kampanii wrześniowej, walczył jako dowódca 4 kompanii strzeleckiej 114 pułku piechoty. Został ranny w bitwie pod Wyszkowem i następnie brał udział w obronie Wołynia (Grupa „Kowel”). Czas katastrofy przyniósł również aresztowanie; 16 listopada 1939 roku został zatrzymany podczas próby przekroczenia granicy polsko-węgierskiej.

Po aresztowaniu został deportowany do ZSRR, gdzie przebywał w więzieniu w Mikołajowie nad Morzem Czarnym aż do jesieni 1940 roku. Następnie trafił do Iwdel, a później do pobliskiego lasu, gdzie jako zesłaniec pracował w niełatwych warunkach. W listach 1941 roku po podpisaniu układu Sikorski-Majski, wstąpił do Armii Andersa. Rozpoczął swoją działalność jako komendant kursu unitarnego SPP, a później pełnił rolę instruktora i wykładowcy w Centrum Wyszkolenia Armii.

W październiku 1943 roku przez roczną obecność we Włoszech przeszedł szkolenie konspiracyjne, a 29 lutego 1944 roku został zaprzysiężony. Natychmiast po tym przeniesiono go do Oddziału VI Sztabu Naczelnego Wodza, gdzie pracował jako instruktor taktyki działań dywersyjnych. Został zrzucony do Polski w nocy z 16 na 17 października 1944 roku, a z chwilą zrzutu zyskał awans na majora.

Przydzielony do Okręgu Łódź AK, w listopadzie objął stanowisko szefa sztabu. Równocześnie pracował jako zastępca komendanta Okręgu, Michała Stempkowskiego. W marcu 1945 roku został aresztowany przez NKWD, a w maju 1945 roku przekazany Wojewódzkiemu Urzędowi Bezpieczeństwa Publicznego w Łodzi. 24 sierpnia tego samego roku WSO w Łodzi skazał go na 10 lat więzienia. Wrzesień 1945 roku przyniósł mu przeniesienie do więzienia we Wronkach, skąd udało mu się wyjść na wolność 30 października 1945 roku, dzięki amnestii i staraniom żony.

Po wyjściu na wolność osiedlił się w Warszawie, gdzie spotkał się z trudnościami życia codziennego i prześladowaniami ze strony UB. Od stycznia 1946 do czerwca 1949 roku był współwłaścicielem sklepu bławatnego „Józef Pawłowski i S-ka” przy ul. Marszałkowskiej w Warszawie. Niestety, przez długi czas dyskryminowany przez UB, nie mógł znaleźć pracy aż do 1954 roku, gdy podejmuje pracę w Gromadzkiej Radzie Narodowej w Opaczy jako referent i sekretarz, gdzie pracował do 1959 roku.

W późniejszym okresie zatrudniony był w Spółdzielni Papierniczo-Poligraficznej „Zjednoczenie” w Warszawie jako technolog. Po zakończeniu kariery zawodowej, w sierpniu 1975 roku przeszedł na emeryturę. Jego aktywność społeczna nie ustała; do 1975 roku zasiadał w Radzie Spółdzielni, przejmując kierownicze stanowiska, w tym funkcję sekretarza i prezesa Kasy Wzajemnej Pomocy. Przez ostatnie dwa lata przed emeryturą pełnił też rolę przewodniczącego komisji rewizyjnej Związku Poligrafów w Spółdzielni.

W latach 1978–1982 Emir-Hassan był przewodniczącym Zespołu Historycznego Cichociemnych w Polsce. Angażował się zarówno w działalność środowiskową byłych żołnierzy AK Okręgu Łódzkiego, jak i w powstanie Stowarzyszenia żołnierzy AK w 1989 roku. W 1993 roku otrzymał awans na podpułkownika. Ostatecznie spoczął na cmentarzu Bródnowskim (kw. 11A-3-3).

Odznaczenia

Jerzy Emir-Hassan to postać wyróżniająca się na polskiej scenie społecznej i kulturalnej. W swoim dorobku posiada szereg ważnych odznaczeń, które świadczą o jego zaangażowaniu i osiągnięciach.

• Krzyż Walecznych – przyznany mu czterokrotnie,
• Polonia Mater Nostra Est w roku 1996,
• Złota Oznaka Działacza Spółdzielczości.

Życie rodzinne

Jerzy Emir-Hassan ożenił się z Zofią Owsianko, która urodziła się w 1903 roku. Była nauczycielką oraz łączniczką Armii Krajowej. W marcu 1945 roku została aresztowana przez NKWD i przetrzymywana w obozie w Rembertowie. Następnie trafiła do CWK Rawicz, gdzie spędziła czas w niewoli. Została zwolniona w październiku 1945 roku.

Para doczekała się syna, Grzegorza, który przyszedł na świat w 1959 roku.

---

Oceń: Jerzy Emir-Hassan

---