Aleksander Stanisław Reszczyński h. Rawicz urodził się 27 marca 1892 roku w Warszawie. Był to człowiek o bogatej biografii, który zapisał się na kartach historii jako polski wojskowy oraz policjant. Jego działalność była szczególnie związana z Polską Organizacją Wojskową, w której odegrał aktywną rolę.
W okresie II Rzeczypospolitej był oficerem Policji Państwowej, a jego kompetencje przyczyniły się do dalszego rozwoju struktur policyjnych w Polsce. Wyróżnił się swoim przywództwem jako komendant Policji Polskiej Generalnego Gubernatorstwa w Warszawie.
Reszczyński był również zasłużonym współpracownikiem Kontrwywiadu ZWZ-AK, co świadczy o jego zaangażowaniu w walkę o niepodległość kraju. Zmarł 4 marca 1943 roku w Warszawie, pozostawiając po sobie znaczący ślad w historii Polski.
Życiorys
Aleksander Reszczyński był postacią o bogatej biografii, której losy splatały się z ważnymi wydarzeniami historycznymi okresu I i II wojny światowej. Jako członek Polskiej Organizacji Wojskowej, jego zaangażowanie w działania na rzecz niepodległości było widoczne już w czasie konfliktu z lat 1914-1918. W 1918 roku aktywnie uczestniczył w rozbrajaniu niemieckich oddziałów, co miało kluczowe znaczenie dla kształtującej się, nowej rzeczywistości politycznej w Polsce.
Po zakończeniu wojny, przystąpił do Straży Narodowej, której celem było zapewnienie porządku publicznego. W marcu 1919 roku, przekształcając swoje działania, związał się z Milicją Ludową, dominującą wówczas pod władzą Polskiej Partii Socjalistycznej. Niestety, po jej rozwiązaniu w 1919 roku, Reszczyński stał się członkiem Policji Państwowej, gdzie jego kariera zaczęła nabierać tempa.
Jako współorganizator batalionów policyjnych, odegrał ważną rolę w tworzeniu 213. Ochotniczego Pułku Piechoty, choć nie brał udziału w konfliktach zbrojnych. W 1919 roku objął stanowisko komendanta III Posterunku PP w Lublinie, a od 1922 roku sprawował już funkcje komendanta Policji w Lublinie oraz Wilnie.
Przez następne lata awansował na różnorodne stanowiska w miastach takich jak Lwów oraz Kraków. Jego kariera w Policji Państwowej przeciągnęła się do roku 1939, kiedy to, w wyniku wybuchu II wojny światowej, został ewakuowany z Lublina. Następnie wprowadzając nową organizację – Obywatelską Straż Bezpieczeństwa, Reszczyński zyskał uznanie jako organizator służb porządkowych, co przysparzało mu również pewnych kontrowersji.
W 1940 roku po aresztowaniu inspektora Mariana Kozielewskiego, Reszczyński objął stanowisko komendanta Policji Polskiej w Warszawie. Prowadził działania mające na celu poprawienie wizerunku i funkcjonowania policji, przyczyniając się do ograniczenia negatywnych zjawisk w służbach.
Jego postawa apolityczna sprawiła, że Reszczyński nie wstąpił do ruchów konspiracyjnych, co w połączeniu z jego brakiem zaangażowania w działania wywrotowe sprawiło, że był postrzegany jako kontrowersyjny, co negatywnie wpłynęło na jego dziedzictwo. Zginął tragicznie w nocy z 4 na 5 marca 1943 roku w zamachu przeprowadzonym przez Grupę Specjalną Gwardii Ludowej.
Jego ciało pochowano na cmentarzu Powązkowskim, a przez długie lata jego osoba była obciążona fałszywymi oskarżeniami o kolaborację. Jednak w 1977 roku, komisja z Londynu orzekła, że nie ma dowodów na to, by Reszczyński był zdrajcą, a jego służba dla Państwa Podziemnego była znacząca.
Warto dodać, że jego żoną była Marta Reszczyńska-Stypińska, znana polska poetka i dramatopisarka, co świadczy o artystycznych tradycjach w rodzinie Reszczyńskich.
Przypisy
- Cmentarz Stare Powązki: Aleksander Reszczyński, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 10.02.2020 r.]
- Sebastian Rejak, Elżbieta Friester (red.) Inferno of Choices: Poles and Holocaust, Oficyna Wydawnicza RYTM, Warszawa 2012 r., s. 202.
- Tadeusz Przystojecki: Wojna obronna – bombardowania Lublina we wrześniu 1939 roku. [dostęp 06.11.2014 r.]
- Tomasz Świerczyński: Policjanci w Kontrwywiadzie AK – specjalny referat policyjny krypt. 993/P. [dostęp 07.11.2014 r.]
- Bohdan Urbankowski: Ślepe oczy i czerwone łapy Temidy. [dostęp 07.11.2014 r.]
- Archiwum Emigracji. Archiwa i Kolekcje Osobowe. [dostęp 07.11.2014 r.]
- Genealogia potomków Sejmu Wielkiego. [dostęp 03.11.2014 r.]
- Piotr Majer: Polacy w organach policyjnych Niemiec hitlerowskich (Wybrane sylwetki). [dostęp 03.11.2014 r.]
- Nowy Kurjer, Rok 49, Nr 204, Poznań, 07.09.1938 r., s. 11.
- Orędownik Ostrowski, rok 85, nr 46, 09.06.1936 r., s. 3.
- Gazeta Lwowska, nr 234, 11.10.1929 r., s. 5.
- Gazeta Lwowska, nr 183, 12.08.1932 r., s. 7.
- RobertR. Litwiński RobertR., Organizacja Policji Państwowej w Lublinie w latach 1919–1939, „Res Historica”, 15, 2002 r., s. 73, 79, ISBN 83-227-1949-3.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Leon Loria | Edward Dietrich | Jerzy Emir-Hassan | Arseniusz Jermoliński | Julia Halina Piwońska | Wanda Gertz | Stefan Wolski (major) | Jerzy Antoszewicz | Eugeniusz Kowalczyk | Czesław Chmielewski (działacz niepodległościowy) | Bronisław Żelkowski | Edward Lewandowski (oficer) | Marian Orzechowski (1893–1940) | Kazimierz Elżanowski | Wincenty Kowalski | Jerzy Fonkowicz | Julian Opania | Włodzimierz Ludwig | Roman Witorzeniec | Jan StrusińskiOceń: Aleksander Reszczyński